«Ο Πατέρας» του Φλοριάν Ζελέρ
Γράφει η Βίβιαν Μητσάκου
Το έργο «Ο Πατέρας» (The Father) του Φλοριάν Ζελέρ είναι ένα μεστό, βαθιά ανθρώπινο, ρεαλιστικό και συγκλονιστικό κείμενο που μιλά για την νόσο της άνοιας, που μαστίζει την σημερινή κοινωνία. Μας αφηγείται τα γεγονότα μέσα από τα μάτια και την ψυχή του Αντρέ, του Πατέρα. Πώς ο Αντρέ αντιλαμβάνεται την νέα πραγματικότητα που τον έχει οδηγήσει το διαταραγμένο μυαλό του. Η μεταβαλλόμενη πραγματικότητα στο σπίτι θα ιδωθεί από τη δική του οπτική γωνία, οδηγώντας τον θεατή σε μια διττή εμπειρία, αφενός εκείνη του θολωμένου μυαλού του πατέρα που συνεχώς ταλαντεύεται μεταξύ συναίσθησης της πραγματικότητας και παραισθητικών εντυπώσεων για αυτήν και αφετέρου εκείνη της αντικειμενικής πραγματικότητας με τα κωμικοτραγικές στιγμές που συνεπάγονται.
Πρόκειται για ένα έργο που ενώ πραγματεύεται με τρυφερότητα -και ενίοτε με χιούμορ- δύσκολες ψυχολογικές καταστάσεις, οδηγεί τον θεατή σε έναν θεμελιώδη υπαρξιακό προβληματισμό τόσο για τη ζωή μας και τη ζωή των συνανθρώπων μας όσο και για τις ανθρώπινες σχέσεις.
Ο Φλοριάν έγραψε το έργο του το 2012 και όπου παρουσιάστηκε έλαβε διθυραμβικές κριτικές. Έγινε κινηματογραφική ταινία το 2020, σε σενάριο του ίδιου του Ζελέρ με τον Άντονι Χόπκινς να κερδίζει το Όσκαρ Α ανδρικού ρόλου.
Ο Αντρέ, ο πατέρας, είναι σχεδόν ογδόντα χρονών. Η άνοια έχει αρχίσει να του δείχνει το σκληρό της πρόσωπο. Αρνείται να δεχτεί τις νοσοκόμες που η κόρη του Ανν φέρνει στο σπίτι για να τον φροντίσουν. Παραπονείται διαρκώς ότι τον κλέβουν, ψάχνει εναγωνίως το ρολόι του, λες και ο χρόνος έχει κάποια σημασία για αυτόν, αφού έχει ήδη χάσει την αίσθηση του χρόνου. Δεν γνωρίζει αν είναι πρωί ή βράδυ.
Στο υπέροχο αυτό κείμενο του Φλοριάν Ζελέρ παρακολουθούμε τις καταστάσεις όπως τις βιώνει ο ίδιος ο ασθενής. Όπως τις φαντάζεται μέσα στο θολωμένο μυαλό του. Σκηνές φανταστικές, βγαλμένες από την φαντασία του Αντρέ, διαδέχονται τις πραγματικές καταστάσεις, όπως τις βιώνουν τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Παρακολουθώντας την ζωή του Αντρέ παρασυρόμαστε σε έναν λαβύρινθο αντιφατικών καταστάσεων.
Είμαστε όσα έχουμε ζήσει. Είμαστε οι αναμνήσεις μας. Αν, όμως, χάσουμε τις αναμνήσεις μας, τότε ποιοi είμαστε; Πόσο χαμένοι μπορούμε να νιώσουμε, πόσο μπερδεμένοι, αν δεν είμαστε πια σίγουροι ποιoί είμαστε και για το τι έχουμε ζήσει; Ποιοι είμαστε άραγε όταν η μνήμη μάς εγκαταλείπει σιγά σιγά; Πώς νιώθουμε όταν όλο το παρελθόν μας σταδιακά σβήνει;
Στο Σύγχρονο Θέατρο, η Ελένη Σκότη των μεγάλων επιτυχιών σκηνοθετεί το αριστουργηματικό έργο του Φλοριάν Ζελέρ με τον Περικλή Μουστάκη στον εμβληματικό ρόλο του πατέρα. Έχοντας μελετήσει σε βάθος την μετάφραση του Γιώργου Χατζηνικολάου, μας παρουσιάζει μια άρτια, άκρως ρεαλιστική παράσταση. Χωρίς περιττούς μελοδραματισμούς, μας παρουσιάζει την οδυνηρή πορεία της νόσου Αλτσχάιμερ μέσα από τα μάτια του πατέρα, του Αντρέ. Χωρίζει την παράσταση σε κινηματογραφικά σεκάνς και αφήνει το σκοτάδι να αγκαλιάσει την σκηνή.
Οι ατμοσφαιρικοί φωτισμοί ανήκουν στον Αντώνη Παναγιωτόπουλο, τα κοστούμια στην Μαρία Αναματερού. Τα εντυπωσιακά και πλήρως λειτουργικά σκηνικά είναι του Γιώργου Χατζηνικολάου και καθώς η ροή του έργου προχωρά, αλλάζουν, λιγοστεύουν και στο τέλος βρισκόμαστε στον πραγματικό χώρο που ζει ο Αντρέ.
Θαυμάζω και ακολουθώ σε όλες τις παραστάσεις τον Περικλή Μουστάκη. Είναι ένας από τους κορυφαίους ηθοποιούς της γενιάς του. Πιστεύω ότι ο ρόλος του Πατέρα αποτελεί μια πολύ σημαντική στιγμή στην μέχρι τώρα καριέρα του. Στον ρόλο του Πατέρα δεν είναι απλώς συγκινητικός, είναι συγκλονιστικός. Παρατηρούμε μέρα με την μέρα την αλλοίωση της προσωπικότητας ενός άνδρα, που την μια στιγμή πιστεύει ότι είναι χορευτής φλαμένκο και μπορεί να χορέψει και την επόμενη απαισιόδοξος, απελπισμένος σέρνει τα πόδια του προσπαθώντας να αντιληφθεί ποιος είναι και που πάει, αντιμετωπίζοντας μια καθημερινότητα που τον διαλύει ψυχικά και σωματικά. Η ερμηνεία του Περικλή Μουστάκη σε συνδυασμό με την δομή της παράστασης δημιουργεί μια συναισθηματική ένταση και αναδεικνύει την τραγικότητα της κατάστασης.
Δίπλα του εύθραυστη, ευαίσθητη, συγκινητική, με μια απέραντη αγάπη για τον πατέρα της η Ιωάννα Παππά στον ρόλο της κόρης του, της Ανν, που βρίσκεται σε δίλημμα ανάμεσα στην αγάπη που νιώθει για τον πατέρα της και την δική της προσωπική ζωή. Μια πειστικότατη, καλοδουλεμένη και καίρια ερμηνεία της Ιωάννας Παππά.
Μαζί τους με πολύ καλές ερμηνείες και σε διπλούς ρόλους οι: Αλέξανδρος Κωχ, Λίλη Τσετματζόγλου, Κωνσταντίνος Σειραδάκης και η Καλλιόπη Παναγιωτίδου.
Το τέλος του Αντρέ πλησιάζει και αυτός σαν ένα πληγωμένο και ανήμπορο παιδί, φωνάζει την μητέρα του, θέλει να χωθεί στην αγκαλιά της, Να βρει το στήριγμά του. Να νιώσει γαλήνη.
Μια μοναδική παράσταση, με τον υπέροχο Περικλή Μουστάκη με ερμηνεία πολλών βραβείων, που θίγει με συγκινητικό τρόπο το ευαίσθητο πρόβλημα της άνοιας, που πολλές οικογένειες αντιμετωπίζουν. Μια παράσταση που αξίζει να παρακολουθήσουμε όλοι για να απολαύσουμε έναν μεγάλο ηθοποιό σε έναν συγκλονιστικό ρόλο.
Ταυτότητα παράστασης
Συγγραφέας: Φλοριάν Ζελέρ
Μετάφραση: Γιώργος Χατζηνικολάου
Σκηνοθεσία: Ελένη Σκότη
Σκηνικά: Γιώργος Χατζηνικολάου
Kοστούμια: Μαρία Αναματερού
Φωτισμοί: Αντώνης Παναγιωτόπουλος
Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος
Βοηθοί σκηνοθέτιδος: Πηνελόπη Σαραφίδη, Μαρία Ζωμοπούλου, Ντίμη Θεοδωράκη
Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφίδας
Τρέιλερ: Στέφανος Κοσμίδης
Σχεδιασμός οπτικής ταυτότητας: Ιωάννης Κ. Τσίγκας
Social Media: Δανάη Γκουτκίδου
Διεύθυνση Παραγωγής: Μαρία Αναματερού
Οργάνωση Παραγωγής: Μάρα Κονάκα, Σελίνα Μάνου
Παραγωγή: Νέο Σύγχρονο Θέατρο
Παίζουν:
Περικλής Μουστάκης, Ιωάννα Παππά, Αλέξανδρος Κωχ, Λίλη Τσεσματζόγλου, Κωνσταντίνος Σειραδάκης, Καλλιόπη Παναγιωτίδου
