Καρδιά του σκύλου του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ
Γράφει η Λουκία Μητσάκου
Τι μπορεί να συμβεί, άραγε, αν προσπαθήσουμε να αλλάξουμε με τρόπο βίαιο την ανθρώπινη φύση; Αλλάζει η ανθρώπινη φύση; Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε τη σύγκρουση που προκύπτει ανάμεσα στην ενστικτώδη ανθρώπινη συμπεριφορά και τον τρόπο ζωής που μας μαθαίνει μια σύγχρονη κοινωνία; Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε τα ηθικά διλήμματα της επιστημονικής προόδου; Πού μπορεί να οδηγήσει η επιθυμία μας να εξουσιάζουμε και να ελέγχουμε τους άλλους; Πώς μπορούμε να διαφυλάξουμε την ταυτότητά μας σε έναν κόσμο που διαρκώς μεταβάλλεται; Αυτά και πολλά ακόμα ερωτήματα θέτει η υπέροχη παράσταση «Καρδιά του σκύλου» του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ στο Θέατρο Κιβωτός σε σκηνοθεσία Έφης Μπίρμπα.
Η Καρδιά του σκύλου (Собачье сердце) του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ γράφτηκε το 1925 αλλά δεν δημοσιεύτηκε στη Σοβιετική Ένωση μέχρι το 1987 λόγω λογοκρισίας. Πρόκειται για ένα κείμενο ανάμεσα σε επιστημονική φαντασία και σάτιρα. Η ιστορία εστιάζει στον καθηγητή Πρεομπραζένσκι που μαζί με τον βοηθό του, δόκτορα Μπρομεντάλ, επιχειρούν ένα τολμηρό ιατρικό πείραμα σε έναν αδέσποτο σκύλο ονόματι Σάρικ με τη φιλοδοξία να δημιουργήσουν ένα νέο μοντέλο ανθρώπου. Τι έκβαση, όμως, θα έχει αυτό το πείραμα;
Η καρδιά του σκύλου αποτελεί στην πραγματικότητα μια αλληγορία για την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917, δηλαδή την κατάληψη της εξουσίας στη Ρωσία από το κόμμα των Μπολσεβίκων. Είναι μια σάτιρα για την προσπάθεια του νέου καθεστώτος να δημιουργήσει τον «Νέο Άνθρωπο», έναν νέο τύπο ανθρώπου που θα προέκυπτε από τις επαναστατικές αλλαγές. Αξίζει να αναφέρουμε ότι η ευγονική και οι ευγονικές πρακτικές έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλείς κατά τη διάρκεια της Οκτωβριανής Επανάστασης και είναι κάτι που ο Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ (ως γιατρός και ο ίδιος) αποφασίζει να σατιρίσει.
Η Έφη Μπίρμπα αναλαμβάνει τη σκηνοθεσία και τη δραματουργία αυτού του δύσκολου και πολυεπίπεδου έργου και μας χαρίζει μία απολύτως ποιητική και ονειρική παράσταση χωρίς να ξεχνά ποτέ το μπουλγκακοφικό σύμπαν. Πρόκειται για μια παράσταση υψηλής αισθητικής δουλεμένη μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια. Η Έφη Μπίρμπα εστιάζει στα φιλοσοφικά ζητήματα που θέτει το έργο και στη δημιουργία μίας σουρρεαλιστικά ονειρικής ατμόσφαιρας.
Την διασκευή του έργου έχουν κάνει από κοινού η Έφη Μπίρμπα και ο Άρης Σερβετάλης. Αναμετρώνται με ένα εξαιρετικά δύσκολο πόνημα και κερδίζουν το στοίχημα με μεγάλη επιτυχία, χωρίς να αφαιρέσουν τίποτα από την ουσία και τα νοήματα της νουβέλας.
Η Έφη Μπίρμπα αναλαμβάνει και τη σκηνογραφία και μας παραδίδει μία ευφυέστατη πρόταση με την σκηνή να είναι χωρισμένη σε δύο μέρη: στο σαλόνι της μεγαλοαστικής κατοικίας της εποχής και στο ιατρείο/ χειρουργείο – διακριτά χωρισμένα τόσο χρωματικά όσο και χωροταξικά. Εξαιρετική επιλογή που μας μεταφέρει μαγικά σε δύο διαφορετικά σύμπαντα και τονίζει ακόμα περισσότερο το πολυεπίπεδο στοιχείο του έργου.
Η εξαιρετική μουσική σύνθεση και επιμέλεια ήχου ανήκει στον Vangelino Currentzis, ο οποίος συνδυάζει την πρωτότυπη μουσική σύνθεση με κομμάτια κλασικής μουσικής και χαρίζει στην παράσταση μια απολύτως ταιριαστή και χαρακτηριστική ατμόσφαιρα.
Ο Σάκης Μπιρμπίλης μας χαρίζει έναν φωτισμό δυναμικό και λειτουργικό ενώ τα κοστούμια από την Έφη Μπίρμπα και την Βασιλεία Ροζάνα μας μεταφέρουν επιτυχώς στο κλίμα της εποχής.
Την επιμέλεια κίνησης αναλαμβάνει ο Μιχάλης Θεοφάνους κάνοντας εξαιρετική δουλειά. Η κίνηση των ηθοποιών κλέβει την παράσταση και προσδίδει μία πολύ ιδιαίτερη ταυτότητα.
Η κινηματογράφηση και το video projection του Γρηγόρη Πανόπουλου μας φέρνουν σχεδόν μέσα στο μυαλό του πρωταγωνιστή, του σκύλου Σάρικ.
Ο Άρης Σερβετάλης είναι ο σκύλος Σάρικ και μας χαρίζει μία εξαιρετική και αξιομνημόνευτη ερμηνεία. Μοναδικός όπως πάντα στο σωματικό θέατρο, μαγνητίζει τους θεατές όχι μόνο με τις ικανότητές του αλλά και με την απόλυτη αφοσίωση στο ρόλο του. Ο Άρης Σερβετάλης έχει δουλέψει μέχρι και την παραμικρή λεπτομέρεια της σκηνικής του παρουσίας και είναι απόλυτα παρών κάθε λεπτό της παράστασης με απόλυτο έλεγχο των εκφραστικών του μέσων και μία σπάνια ειλικρίνεια. Συγκινητικός και αστείος με αξιομνημόνευτες τις στιγμές που αποκαλεί τον καθηγητή Πρεομπραζένσκι «πατερούλη» (το οποίο αξίζει να θυμίσουμε πως είναι και το προσωνύμιο του Στάλιν).
Ο Αντώνης Μυριαγκός ενσαρκώνει με μεγάλη επιτυχία τον καθηγητή Πρεομπραζένσκι. Μια παρουσία δυναμική που μας πείθει απόλυτα για την αλήθεια του χαρακτήρα της και μας μεταφέρει τις εναλλαγές των συναισθημάτων του ήρωα.
Η Ηλέκτρα Νικολούζου είναι η Ζίνα με μία μαγνητική παρουσία επί σκηνής.
Ο Μιχάλης Θεοφάνους είναι ο βοηθός του καθηγητή, ο δόκτωρ Μπορμεντάλ με μία δυναμική ερμηνεία.
Η Χαρά-Μάτα Γιαννάτου, η Αλεξάνδρα Καζάζου και ο Σπύρος Δέτσικας πλαισιώνουν αρμονικά την παράσταση και καταφέρνουν με απόλυτη επιτυχία να μας μεταδώσουν την επιθυμητή ατμόσφαιρα σε αυτή την απόλυτα χορογραφημένη δουλειά. Εξαιρετικής αισθητικής η σκηνή όπου η Ηλέκτρα Νικολούζου, η Χαρά-Μάτα Γιαννάτου και η Αλεξάνδρα Καζάζου ανεβαίνουν τα σκαλιά ανάμεσα στους θεατές και φαίνονται σαν να ίπτανται.
Η παράσταση «Καρδιά του σκύλου» του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ σε σκηνοθεσία Έφης Μπίρμπα στο Θέατρο Κιβωτός είναι μια παράσταση καλοδουλεμένη μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια, ένα χορογραφημένο σουρρεαλιστικό όνειρο και ευτυχεί μέσα από τις εξαιρετικές ερμηνείες όλων ανεξαρτήτως των πρωταγωνιστών της, το αλληγορικό της ύφος, το πηγαίο χιούμορ, το εικαστικά μαγνητικό σύμπαν της, τη συναρπαστική σκηνογραφία αλλά και τις ευφυέστατες σκηνοθετικές επιλογές.
Ταυτότητα παράστασης:
Καρδιά του σκύλου
Θέατρο Κιβωτός
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σκηνοθεσία-Δραματουργία-Σκηνογραφία:
Έφη Μπίρμπα
Διασκευή: Έφη Μπίρμπα, Άρης Σερβετάλης
Μουσική σύνθεση-επιμέλεια ήχου:
Vangelino Currentzis
Σχεδιασμός φωτισμού: Σάκης Μπιρμπίλης
Σχεδιασμός κοστουμιών:
Έφη Μπίρμπα, Βασιλεία Ροζάνα
Επιμέλεια κίνησης: Μιχάλης Θεοφάνους
Κινηματογράφηση, video projection, VFX: Γρηγόρης Πανόπουλος
Καλλιτεχνική συνεργάτις σκηνογραφίας:
Βάσια Λύρη
Καλλιτεχνικός συνεργάτης ενδυματολογίας: Αλέξανδρος Γαρνάβος
Σύμβουλος ήχου-sound design:
Χρήστος Λουλούδης
Special effects (SFX): Αλέξανδρος Λόγγος
Κατασκευή περούκας:
Δέσποινα Παπαδοπούλου
Κομμώσεις: Lemon Poppy Seed
Ειδικές κατασκευές: Λευτέρης Γκόντας
Teaser-trailer: Γρηγόρης Πανόπουλος – @makeyourownfilms
Φωτογραφίες: Γιώργος Καπλανίδης
Promo Design: Πασχάλης Ζέρβας
Επικοινωνία & Γραφείο Τύπου: Μαρία Τσολάκη
Διαφήμιση-Social Media: RENEGADE MEDIA, Βασίλης Ζαρκαδούλας
Διεύθυνση και εκτέλεση παραγωγής: Έφη Πανουργιά
Παραγωγή: Τεχνηχώρος
Ερμηνευτές: Άρης Σερβετάλης, Αντώνης Μυριαγκός, Ηλέκτρα Νικολούζου, Μιχάλης Θεοφάνους, Χαρά-Μάτα Γιαννάτου, Αλεξάνδρα Καζάζου, Σπύρος Δέτσικας.