Μικρά Συζυγικά Εγκλήματα του Eric-Emmanuel Schmitt
Γράφει η Λουκία Μητσάκου
Είναι ο πόνος της αγάπης αναπόφευκτος; Είναι οι ερωτικές σχέσεις μια μορφή ακραίας βίας; Καταλήγουν τα ζευγάρια να θυμίζουν συνευρέσεις δολοφόνων; Άραγε ο έρωτας οδηγεί τους ανθρώπους να θέλουν να κατασπαράξουν και να εξοντώσουν ο ένας τον άλλον σε ένα ερωτικό παιχνίδι εξουσίας;
Αυτά και πολλά ακόμα ενδιαφέροντα ερωτήματα θίγει η εξαιρετική παράσταση «Μικρά Συζυγικά Εγκλήματα» του Eric-Emmanuel Schmitt στο Θέατρο Μικρό Άνεσις σε σκηνοθεσία Σωτήρη Τσαφούλια.
Η Λίζα και ο Ζυλ είναι παντρεμένοι εδώ και πολύ καιρό αλλά εξαιτίας μιας πτώσης, ο Ζιλ παθαίνει αμνησία. Πρέπει να τα ξαναμάθει όλα απ’ την αρχή, να ανακαλύψει εκ νέου την προσωπικότητα και το παρελθόν του αλλά και τη σχέση του με τη γυναίκα του. Ο Ζιλ ακούει προσεκτικά την Λίζα να περιγράφει τον χαρακτήρα του, τις συνήθειές του και τη σχέση τους και προσπαθεί να δει τον εαυτό του μέσα από τα μάτια της. Ο Σαρτρ είχε μιλήσει για το φαινόμενο κατά το οποίο οι άνθρωποι σε μία ερωτική σχέση επηρεάζονται από τον τρόπο που τους βλέπει ο άνθρωπός τους σε τέτοιο βαθμό ώστε να αλλάζει η ταυτότητά τους. Ο τρόπος που μας βλέπει ο άνθρωπος που αγαπάμε μπορεί να γίνει ο τρόπος που βλέπουμε εμείς οι ίδιοι τον εαυτό μας.
Οι άνθρωποι είμαστε πολύ πιο περίπλοκοι από όσο θέλουμε να παραδεχθούμε: νιώθουμε πολλά συναισθήματα ταυτόχρονα- ακόμα και αντικρουόμενα συναισθήματα. Οι άνθρωποι είμαστε πολύ πιο απλοί από όσο θέλουμε να παραδεχθούμε: όλοι θέλουμε να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε. Τι συμβαίνει, όμως, αν νιώσουμε πως ο άλλος δεν μας αγαπάει όπως θα θέλαμε; Ή- ακόμα χειρότερα- τι συμβαίνει αν ο άλλος δεν μας αφήνει να τον αγαπήσουμε όπως θα θέλαμε; Τι μπορεί να συμβεί τότε;
ΛΙΖΑ: Όταν η βία εγκαθίσταται σε ένα ζευγάρι, λίγο ενδιαφέρει ποιoς την κάνει πράξη.
Ο Eric-Emmanuel Schmitt μας παραδίδει ένα σπουδαίο κείμενο γραμμένο με έξοχο τρόπο που βουτάει βαθιά στην ανθρώπινη ψυχολογία χωρίς να υπολείπεται χιούμορ (πρωτότυπος τίτλος: Petits Crimes conjugaux). Η μετάφραση της Λουίζας Μητσάκου μας φέρνει σε επαφή με έναν λόγο που ρέει αβίαστα και μένει χαραγμένος στη μνήμη του θεατή. Πρόκειται για μια μετάφραση ιδιαίτερως εύστοχη, με γλώσσα κατανοητή και με εξαίσια μεταφορά του χιούμορ του συγγραφέα.
Ο Σωτήρης Τσαφούλιας αναλαμβάνει την σκηνοθεσία και μας παραδίδει μία παράσταση πρωτότυπη, αισθητικά αψεγάδιαστη και εστιασμένη στη λεπτομέρεια – όπως μας έχει συνηθίσει άλλωστε. Η σκηνοθεσία του Σωτήρη Τσαφούλια επικεντρώνεται στη φιλοσοφική διαλεκτική του έργου: τις ερωτικές σχέσεις, την έλξη, τον γάμο, τη συμβίωση, την κούραση και τη φθορά, το πάθος που γίνεται πόνος, το πάθος που γίνεται θυμός, τον έρωτα που μετουσιώνεται σε μάχη, τη συγχώρεση, την αποδοχή. Ο Σωτήρης Τσαφούλιας μας παραδίδει μια παράσταση που ρέει πολύ γρήγορα και δεν κουράζει στιγμή τον θεατή, μια παράσταση με σασπένς και ανατροπές που κρατάει το ενδιαφέρον του θεατή αμείωτο μέχρι το τελευταίο λεπτό. Εξαιρετικές οι επιλογές της σιωπής στους διαλόγους των πρωταγωνιστών: σιωπές που λένε ακόμα περισσότερα και από τα ίδια τα λόγια, σιωπές εκκωφαντικές. Η σκηνοθεσία του Σωτήρη Τσαφούλια έχει εξαίρετο ρυθμό και έντονο συγκινησιακό φορτίο χωρίς να καταφύγει ποτέ σε κανένα κλισέ και χωρίς να εκβιάσει ποτέ συναισθηματικά τον θεατή. Μια σκηνοθεσία ουσιαστική, απέριττη και υπέροχα προσεγμένη μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια. (Ακόμα και το βιβλίο «μικρά συζυγικά εγκλήματα» που κρατάει στα χέρια του ο Ζιλ είναι ειδικά φτιαγμένο για την παράσταση και φέρει το όνομα του Ζιλ ως συγγραφέα). Μια σκηνοθετική ματιά σπάνια και με σεβασμό στον θεατή, μια σκηνοθετική ματιά υψηλής αισθητικής, χωρίς καμία προσπάθεια εντυπωσιασμού – για αυτό και καταφέρνει να εντυπωσιάσει τόσο αυθεντικά.
Η ατμοσφαιρική μουσική είναι του Χρήστου Θάνου.
Τα σκηνικά είναι του Δημήτρη Πολυχρονιάδη και μας μεταφέρουν με επιτυχία στο σαλόνι ενός πλούσιου διαμερίσματος. Λειτουργικά σκηνικά και υψηλής ποιότητας.
Τα κοστούμια είναι της Κατερίνας Παπανικολάου και πρόκειται για κοστούμια όμορφα και ποιοτικά, μοντέρνα και με χρωματικούς συμβολισμούς.
Ο σχεδιασμός φωτισμού είναι του Αλέκου Αναστασίου και πρόκειται για μία εξαιρετική δουλειά εστιασμένη στη λεπτομέρεια που μας μεταφέρει μια ατμόσφαιρα πολύ ιδιαίτερη και σχεδόν κινηματογραφική. Οι φωτισμοί γίνονται από μόνοι τους ένας ακόμα πρωταγωνιστής που ρίχνει φως στην ψυχοσύνθεση των ηρώων.
Η Ναταλία Τσαλίκη είναι η Λίζα και ο Άρης Λεμπεσόπουλος είναι ο Ζιλ.
Η Ναταλία Τσαλίκη μας χαρίζει μια σπουδαία ερμηνεία. Είναι αληθινή, ειλικρινής, πειστική. Μας μεταδίδει με απόλυτη επιτυχία όλες τις ψυχολογικές μεταπτώσεις του χαρακτήρα της αλλά και την περίπλοκη ψυχοσύνθεση της Λίζας. Καταφέρνει να μας μεταδώσει τον πόνο του χαρακτήρα της που προσπαθεί να κρύψει για τόσο πολύ καιρό και σιγά σιγά αρχίζει να ξεσπάει. Δεν μιλάει μόνο με τα λόγια της – μιλάει με τις κινήσεις του σώματός της, με τις μικροεκφράσεις του προσώπου της, με τις σιωπές της. Μια εξαιρετική ερμηνεία.
Ο Άρης Λεμπεσόπουλος μας χαρίζει μια εξαιρετική ερμηνεία. Άμεσος, καίριος, αυθεντικός. Ενσαρκώνει άψογα τον ρόλο του Ζιλ και μας πείθει απόλυτα για την αλήθεια του χαρακτήρα του. Με πλήρη έλεγχο των εκφραστικών του μέσων, σκιαγραφεί με διαύγεια την πολυπλοκότητα του ήρωά του και μας μαγνητίζει. Αφοπλιστικά άμεσος και με μια σπάνια εκφραστική ποιότητα. Μια εξαιρετική ερμηνεία.
Οι δύο πρωταγωνιστές έχουν εξαιρετική χημεία μεταξύ τους και όλη η παράσταση μετατρέπεται σε έναν θαυμάσιο αγώνα πινγκ πονγκ, όπου ο θεατής δεν μπορεί να πάρει το βλέμμα του από κανέναν από τους δύο. Οι πρωταγωνιστές δεν υποδύονται απλώς τους χαρακτήρες τους- γίνονται οι ίδιοι οι χαρακτήρες, μετουσιώνονται. Η Ναταλία Τσαλίκη και ο Άρης Λεμπεσόπουλος μας μεταδίδουν τα συναισθήματα των ηρώων τους, τις ψυχολογικές τους μεταπτώσεις αλλά και τις μύχιες σκέψεις τους με μια απλότητα και μια αμεσότητα που το κάνουν να φαντάζει πολύ εύκολο. Εμείς, όμως, γνωρίζουμε πολύ καλά πως για να φανεί κάτι τόσο εύκολο, κρύβει πίσω του πολύ σκληρή δουλειά και απόλυτο σεβασμό στον θεατή. Και τους ευχαριστούμε πολύ γι’ αυτό.
ΖΙΛ: Τι είδους γυναίκα είστε;
ΛΙΖΑ: Το είδος που προτιμάτε, ίσως;
ΖΙΛ: Οπωσδήποτε.. κάθε φράση με αναστατώνει, το κεφάλι μου μουδιάζει.. έχω όλα τα συμπτώματα μιας ασθένειας που ονομάζεται «έλξη ακαταμάχητη».
ΛΙΖΑ: Λυπάμαι αλλά δε διαθέτω το φάρμακο.
ΖΙΛ: Εσείς είστε το φάρμακο.
Ποια είναι τα «μικρά συζυγικά εγκλήματα»; Μήπως το συχνότερο «έγκλημα» που συναντούμε στις σχέσεις είναι αυτό της έλλειψης πραγματικής επικοινωνίας; Μήπως το συχνότερο «έγκλημα» είναι ότι θεωρούμε λανθασμένα πως ο άλλος ξέρει πώς νιώθουμε για αυτόν και τι χρειαζόμαστε για να νιώσουμε πως μας αγαπάει, χωρίς να χρειαστεί να του το πούμε ποτέ;
ΛΙΖΑ: Δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από το πεπρωμένο μας. Εσύ είσαι το πεπρωμένο μου. Μπορεί να μην ανήκουμε σωματικά ο ένας στον άλλον αλλά ανήκουμε ψυχικά. Έπεσες μέσα στα τρίσβαθά μου κι εγώ έπεσα στα άδυτα των αδύτων σου. Είμαστε αιχμάλωτοι.
Η παράσταση «Μικρά συζυγικά εγκλήματα» του Eric-Emmanuel Schmitt σε σκηνοθεσία Σωτήρη Τσαφούλια στο Θέατρο Μικρό Άνεσις ευτυχεί μέσα από την ουσιαστική σκηνοθεσία αλλά και την εξαιρετική ερμηνεία των πρωταγωνιστών της και μας προβληματίζει πάνω σε θέματα σχέσεων που μας έχουν απασχολήσει όλους. Ο θεατής καταφέρνει να δει τον εαυτό του πιο καθαρά από ποτέ μέσα από τους ήρωες και να τολμήσει το πιο θαρραλέο πράγμα που μπορεί κανείς να τολμήσει ποτέ: να είναι ειλικρινής με τον άνθρωπο που έχει δίπλα του αλλά και με τον ίδιο του τον εαυτό. Μια παράσταση που πραγματικά αξίζει να παρακολουθήσει κανείς.
ΖΙΛ: Ζεις δίπλα μου αλλά όχι μαζί μου.
Ταυτότητα παράστασης:
Μικρά συζυγικά εγκλήματα
Θέατρο Μικρό Άνεσις
Πρωταγωνιστούν:
Ναταλία Τσαλίκη
Άρης Λεμπεσόπουλος
Συντελεστές:
Συγγραφέας: Eric-Emmanuel Schmitt
Μετάφραση: Λουίζα Μητσάκου
Σκηνοθεσία: Σωτήρης Τσαφούλιας
Μουσική: Χρήστος Θάνος
Σκηνικά: Δημήτρης Πολυχρονιάδης
Κοστούμια: Κατερίνα Παπανικολάου
Σχεδιασμός Φωτισμού: Αλέκος Αναστασίου
Διαφήμιση – Social Media: Renegade Media/Βασίλης Ζαρκαδούλας
Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφίδας
Βοηθός σκηνοθέτη: Καρολίνα Ζαπατίνα
Παραγωγή: «ΗΡΩ»
Οργάνωση Παραγωγής: Μαριάννα Παννά
Επικοινωνία-Προβολή: Μαρκέλλα Καζαμία