Μάνος Βακούσης – Συνέντευξη στο Theater Project 365
Συνέντευξη, βίντεο και φωτογραφίες: Λουκία Μητσάκου
Συναντηθήκαμε με τον Μάνο Βακούση στο Παγκράτι, στην γειτονιά που μένει εδώ και πολλά χρόνια και που αγαπά να εξερευνά καθημερινά. Με ξενάγησε στο Πέταλο και στους δρόμους που του αρέσει να περπατάει. Ο Μάνος Βακούσης φέτος πρωταγωνίστησε στην παράσταση «Αγαμέμνων: ο κύκλος του αίματος» σε σύλληψη και σκηνοθεσία της Ραφίκας Σαουίς στο Θέατρο Ακροπόλ και σε λίγες μέρες η παράσταση θα ταξιδέψει στο Θέατρο Επίκεντρο στην Πάτρα. Με αφορμή την παράσταση, μιλήσαμε για τον Αγαμέμνονα ως σύμβολο, για την σκηνοθετική ματιά της Ραφίκας Σαουίς, για τον Αισχύλο και τον Ρίτσο. Μιλήσαμε για σημαντικές θεατρικές και κινηματογραφικές επιτυχίες και βραβεύσεις αλλά και για τη συνεργασία του με γνωστούς σκηνοθέτες. Μιλήσαμε για την παράσταση που θα πρωταγωνιστήσει την επόμενη θεατρική σεζόν. Δεν μείναμε, όμως, εκεί. Στην πολύωρη κουβέντα μας βρήκαν τη θέση τους πολλά θέματα: Μιλήσαμε για τις απώλειες, το παρελθόν, τα φαντάσματα που μας στοιχειώνουν, για ποίηση – και για πολλά άλλα. Ο Μάνος Βακούσης είναι ένας πάντα ανήσυχος καλλιτέχνης που δεν φοβάται να μιλήσει για όσα σκέφτεται και δεν ποτέ δεν του λείπει το θάρρος για αυτοκριτική και για να κάνει την προσωπική του εξομολόγηση.
Σε λίγες μέρες θα πάτε στην Πάτρα με την παράσταση «Αγαμέμνων: ο κύκλος του αίματος», συγκεκριμένα 23- 25 Μαΐου στο Θέατρο Επίκεντρο+. Ο Αγαμέμνων της Ραφίκας Σαουίς ενσαρκώνει την βία, την εξουσία, την πολιτική διαφθορά. Έχεις ενσαρκώσει πολλούς «κακούς» όλα αυτά τα χρόνια. Διέφερε σε κάτι αυτή η εμπειρία υποκριτικά;
Ωραία η ερώτησή σου, Λουκία, γιατί έφτιαξες ένα μικρό μονόπρακτο με ερωτήσεις που έχουν ενδιαφέρον, όπως και οι απαντήσεις τους. Αρχικά, να σου πω πως θα πάμε με την παράσταση στην Πάτρα και αυτό ήταν ένα ταξίδι που το είχε κάνει και ο Αγαμέμνονας. Είναι μεγάλη συγκίνηση που θα παίξω εκεί αυτές τις τρεις παραστάσεις. Τώρα, όσον αφορά στο ιστορικό πρόσωπο του Αγαμέμνονα, δεν θα έλεγα με τίποτα πως είναι «κακός». Ο Αγαμέμνονας του Αισχύλου είναι ένα φυσικό τοπίο. Στον Αγαμέμνονα του Ρίτσου υπάρχει η μαγική ισορροπία της «οδύνης- ηδονής» που λέει ο Αριστοτέλης. Ο Αγαμέμνονας του Αισχύλου είναι η πεμπτουσία της εξουσίας – όχι, όμως, φασιστικά. Είναι ένας ηγετικός αυτοκράτορας, είναι ένα φυσικό φαινόμενο ανθρώπινο. Δέκα χρόνια μετά την εκστρατεία του στην Τροία, επέστρεψε στην πατρίδα του στο Άργος και η ανάγκη του για να ακούσει το μπράβο τον οδήγησε σε μία τραγική έπαρση και λέει πως οι θεοί, δηλαδή τα φυσικά φαινόμενα, τον βοήθησαν να κάνει όλα αυτά τα εγκλήματα. Ο Αισχύλος θέλει να δείξει πως η ανθρώπινη ύπαρξη είναι ωμοφαγική και πως ο άνθρωπος δεν μπορεί να βρει την ισορροπία του. Μέχρι σήμερα που μιλάμε, τον Μάιο του 2025, δεν έχει αλλάξει τίποτα στα θέματα της εξουσίας και στον κύκλο του αίματος – συνεχίζεται η ίδια σφαγή. Ο Αγαμέμνονας έχει διαπράξει ύβρη αλλά αυτό δεν δείχνει ότι είναι ένας φασίστας αλλά ένα ωμοφαγικό ον που θέλει να είναι εξουσιαστής. Η Ραφίκα Σαουίς με ευφυία ξεκινάει από τον Αισχύλο και τον Ρίτσο και φέρνει μια κινηματογραφική ατμόσφαιρα όχι μοντερνίστικα αλλά με τη σωστή έννοια της εξέλιξης του ανθρώπου – γιατί και ο Όμηρος κινηματογραφικά έβλεπε τις ιστορίες του. Υποκριτικά, είναι δουλειά του ηθοποιού να μεταφέρει την εικόνα σε μια κινηματογραφική αίσθηση και αισθητική και τον λόγο σε μια ανθρώπινη επαφή με τον εαυτό του και τον θεατή του.
Η Ραφίκα Σαουίς μέσα από αυτή την παράσταση δίνει φωνή στην Κλυταιμνήστρα. Πώς σε επηρέασε η σκηνοθετική προσέγγιση της Ραφίκας Σαουίς στην ερμηνεία σου; Υπήρξε κάποια κατεύθυνση που σε έκανε να δεις αλλιώς τον ρόλο;
Υποκριτικά για εμένα ήταν, είναι και θα είναι μία πρόκληση. Η έρευνα που κάναμε μαζί με τη Ραφίκα Σαουίς αλλά και η έρευνα που έκανα μετά μόνος μου για να προσεγγίσω το όραμα της Σαουίς μού έμαθε πως τελικά δεν ξέρουμε ποιος από τους δύο φταίει: ο Αγαμέμνονας ή η Κλυταιμνήστρα. Δεν ξέρουμε αν κατάλαβε η Κλυταιμνήστρα τον Αγαμέμνονα και αν κατάλαβε ο Αγαμέμνονας την Κλυταιμνήστρα. Αυτή είναι η προσωπική μου άποψη. Η άποψη που έχει η Ραφίκα έχει ενδιαφέρον, γιατί αγκαλιάζει την Γυναίκα ιστορικά από τότε μέχρι σήμερα. Και η Κλυταιμνήστρα διαπράττει ύβρη σφάζοντας τον Αγαμέμνονα, δεν δημιουργεί ισορροπία – δημιουργεί τον κύκλο του αίματος. Τον ίδιο κύκλο του αίματος δημιουργεί και ο Αγαμέμνονας και η Κλυταιμνήστρα. Και σε αυτό το σημείο, έρχεται η σκηνοθεσία και η έμπνευση της Ραφίκας να μας δείξει πως μην μπορώντας ο άντρας να έχει κέντρο του εαυτού του, έγινε βιαστής – και εκεί συμφωνώ απόλυτα με τη Ραφίκα. Η Σαουίς πολύ σωστά μάς δείχνει πώς εγκλωβίστηκε η γυναίκα και πώς καταπιέστηκε και καταπιέζεται. Είμαι γοητευμένος που υποδύομαι έναν πολέμαρχο, έναν πολεμιστή, έναν άνθρωπο που έχασε μεν τα όρια αλλά η μάχη ήταν μάχη.
Ποιο απόσπασμα από το ποίημα του Ρίτσου που ακούγεται στην παράσταση νιώθεις ότι σε έχει αγγίξει περισσότερο;
ΒΙΝΤΕΟ:
Ώρες ώρες μου φαίνεται πως είμαι ένας ήσυχος νεκρός που κοιτάζει εμένα τον ίδιο να υπάρχω.
Καμιά μνησικακία για τη μοίρα μονάχα η αίσθηση ενός ξένου, αναπότρεπτου νόμου που έχει καταργήσει τα λάθη και τις αμαρτίες καθενός χωριστά και την ευθύνη ολονών μας. Καμιά φορά κι η κούραση σου αφήνει ένα προαίσθημα αφθαρσίας. Πέστε μου, έτσι δεν είναι;
Δεν είναι μόνο το απόσπασμα – είναι και η πορεία της παράστασης. Από τον Αγαμέμνονα του Αισχύλου, η Ραφίκα Σαουίς κάνει ένα δαιμονικό ταξίδι και αφού δείξει όλη την πεμπτουσία του φασισμού που υπάρχει στην ανθρωπότητα από τον Αισχύλο μέχρι και σήμερα, βρίσκει έμπνευση από την Τέταρτη Διάσταση του Ρίτσου αυτό το συγκλονιστικό κομμάτι.
Στην παράσταση ακούμε τη φράση: Κάποτε, θαρρώ πως τα πάντα δεν έγιναν παρά για να τα θυμηθώ μια μέρα ή πιότερο ίσως για να ανακαλύψω την αθάνατη ματαιότητά τους. Τι σημαίνουν για εσένα αυτά τα λόγια;
ΒΙΝΤΕΟ:
Πολλά. Θέλει να πιστέψει ο Ρίτσος μέσω του Αισχύλου και ο Αισχύλος μέσω του Ρίτσου ότι αυτά μακάρι να μην είχαν γίνει. Ο δεύτερος στίχος «για να ανακαλύψω την αθάνατη ματαιότητά τους» (δείχνει) ότι όλη αυτή η αδυσώπητη φονική διάθεση του ανθρώπου μένει αθάνατη στη μνήμη, δυστυχώς, χωρίς να αλλάζει τίποτα.
Στην παράσταση ακούμε, επίσης, τη φράση: «Παρατηρούσα ολόγυρα με την απάθεια του αθάνατου που πια δε φοβάται το θάνατο και ούτε τον νοιάζει η αθανασία». Τι σημαίνουν για εσένα αυτά τα λόγια;
ΒΙΝΤΕΟ:
Ίσως να είναι τα πιο γοητευτικά λόγια που έχω ακούσει σε αυτή τη μικρή χρονική στιγμή της ύπαρξής μου. Ότι ο Αγαμέμνονας λέει: «και θνητός που είμαι και αθάνατος που είμαι, δε φοβάμαι τίποτα. Έχω μελετήσει όλη αυτή την πορεία του ανθρώπου, ξέροντας ότι θα πεθάνω αλλά ξέροντας ότι το έργο που αφήνω ως Αγαμέμνονας θα μείνει αθάνατο και θα μείνει στη μνήμη ως αθάνατη αίσθηση ζωής».
Πιστεύεις πως μαθαίνουμε από την Ιστορία μας ή επαναλαμβάνουμε πάντα τα ίδια λάθη;
ΒΙΝΤΕΟ:
Ο Αγαμέμνων είναι μια μορφή που κουβαλά πάνω του τη συλλογική Ιστορία. Εσύ πιστεύεις ότι κουβαλάμε ακόμα μέσα μας «Αγαμέμνονες»;
ΒΙΝΤΕΟ:
Θα γίνω λίγο σαρκαστικός. Μακάρι να κουβαλούσαμε Αγαμέμνονες. Κουβαλάμε δικτάτορες, κουβαλάμε ανέραστους ανθρώπους που δεν αγαπάνε ούτε τη ζωή ούτε σέβονται το θάνατο. Ο Αγαμέμνονας υπήρξε πολύ μεγάλη μορφή στην ιστορία. Δεν υπάρχει σήμερα κανένας Αγαμέμνονας σε καμία κυβέρνηση που μπορούμε να θυμηθούμε. Για φαντάσου να πούμε τον Μασκ «Αγαμέμνονα», για φαντάσου, Θεέ μου, να πούμε αυτό τον άνθρωπο Αγαμέμνονα, όταν βλέπει τον άνθρωπο σαν τίποτα. Ο Αγαμέμνονας έβλεπε τον άνθρωπο και όμορφα – ιστορικά, απλώς, έπρεπε να πολεμήσει για την πατρίδα του.
Έχεις νιώσει ποτέ την «απάθεια του αθάνατου», όπως λέει ο Ρίτσος στην παράσταση; Αν ναι, σε ποια στιγμή της ζωής σου θυμάσαι αυτή την αίσθηση;
ΒΙΝΤΕΟ:
Αθάνατος νιώθει ο άνθρωπος όταν είναι παρών στη στιγμή του. Άρα, αυτή τη στιγμή που μιλάμε, νιώθω αθάνατος. Ο γιος του θανάτου είναι ο Έρωτας, οπότε όταν ο άνθρωπος περνάει σε πνευματικό επίπεδο ερωτικά, δεν υπάρχει (κάτι άλλο) παρά να είναι αθάνατος. Άρα, σε αυτή τη στιγμή και σε κάθε στιγμή που ο άνθρωπος είναι παρών μπορεί να νιώσει αθάνατος – όσο βεβαίως, έχει την υγεία του. Γιατί υπάρχει και η τραγωδία χιλιάδων ανθρώπων που αυτή τη στιγμή δεν μπορούν ούτε να μιλήσουν γιατί είναι βαριά άρρωστοι. Άρα, ναι, νιώθω κάποιες στιγμές αθάνατος. Κι ας είμαι οπωσδήποτε, βεβαίως, ένας θνητούλης.
Ξεκίνησες να παίζεις στο Θέατρο Τέχνης το 1976, όταν ήσουν μόλις 16 χρονών. Γιατί ήθελε ο 16χρονος Μάνος να κάνει θέατρο;
ΒΙΝΤΕΟ:
Γιατί αγαπούσα πάντα τη ζωή από πολύ μικρό παιδί. Αγαπούσα που μπορούσα να αναπνέω και να εκπνέω – χωρίς να το ξέρω να το πω αυτό. Αγαπούσα ότι μπορεί η ζωή να είναι πάντα όμορφη, γιατί έχει τη δυνατότητα ο άνθρωπος να γίνει όμορφος. Και, φυσικά, το θέατρο (που είναι η ζωή και η ζωή είναι το θέατρο – από εκεί είναι η γέννησή του) τι κάνει; Το Θέατρο σου φωτίζει να προλάβεις το άσχημό σου, το ακατανόητό σου, το εγκληματικό σου στοιχείο. Όλα τα έργα του Σαίξπηρ γι’ αυτό μιλάνε. Έχουμε και τον Οθέλλο και τη Δυσδαιμόνα και τον Ιάγο (μέσα μας). Έχουμε την αιώνια πίστη μέσα μας και την αιώνια απιστία που οδηγείται στο έγκλημα. Άρα, λοιπόν, είμαι ευτυχής που έπαιξα και με σκηνοθέτησε ο Κάρολος Κουν το 1976-1977 στα «Κομμάτια και Θρύψαλα» και είχα την εμπειρία να παίξω με αυτά τα αρχέτυπα ηθοποιών από τον Κουν, τον Κουγιουμτζή, τον Μινωτή. Είχα την τύχη να παίξω με όλους αυτούς τους ανθρώπους, να συνυπάρχω.
Το Θέατρο σου φωτίζει να προλάβεις το άσχημό σου, το ακατανόητό σου, το εγκληματικό σου στοιχείο.
Μίλησέ μου και για τον ρόλο σου ως Κολοκοτρώνη. Ήταν τα «Απομνημονεύματα του Κολοκοτρώνη σε σκηνοθεσία Μαριάννας Λαμπίρη το 2021. Ήταν μια στιγμή της καριέρας σου που σε καθόρισε με κάποιο τρόπο; Κρατάς κάτι σαν ανάμνηση από αυτό; Ήταν για εσένα σημαντικό;
Ήταν παραπάνω από σημαντικό. Δεν ξέρει κανείς τι να πρωτοπεί για τον Γέρο του Μοριά, για αυτή τη μορφή ανθρώπου. Ακούμε το όνομα «Κολοκοτρώνης» και νομίζουμε ότι είναι απλώς ένας ήρωας. Δεν είναι ένας ήρωας, είναι ένας θνητός αθάνατος. Είναι ένας άνθρωπος ξυπόλυτος που προχωρούσε στα κατσάβραχα των βουνών, αγάπησε την πατρίδα, δούλεψε για αυτήν – και ας μην ήξερε να γράφει ούτε το όνομά του. Ο Κολοκοτρώνης ήταν μεγάλος πολέμαρχος και ήταν η προσωποποίηση της δημοκρατίας. Μέχρι τελευταία στιγμή δεν κοίταξε κανέναν με μίσος. Είναι σαν τον στίχο του Μποντλέρ που λέει: «Θα σε χτυπήσω σαν τον χασάπη χωρίς οργή». Ό,τι ενοχλούσε την πατρίδα του, ο Κολοκοτρώνης το χτυπούσε χωρίς οργή και το σκότωνε. Με μεγάλο δέος ασχολήθηκα με τη μορφή αυτή και συνεργάστηκα και με ιστορικούς αλλά και με τη Βενετία Μοσχόβου για να μπούμε μέσα στο πνεύμα της ψυχής αυτού του ήρωα. Με μελέτη βαθιά, με σεβασμό για την ιστορία και τα χώματα τα ελληνικά χωρίς κανέναν εθνικισμό αλλά με αγάπη και με σκοπό να έρθουμε κοντά στο ανθρώπινο θαύμα και στην ιδέα ότι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει ελεύθερος – αυτό έκανε ο Κολοκοτρώνης. Ο Κολοκοτρώνης είναι μια ιστορία στη ζωή μου που μακάρι να είχα καταφέρει να πάρω κάτι από αυτόν. Νομίζω ότι υποδύθηκα αυτό τον άνθρωπο με έρωτα μεγάλο, κατάφερα να μεθύσω με το αθάνατο κρασί του 21, που λέει ο Παλαμάς. Ο Κολοκοτρώνης ήταν μια τεράστια σπουδή που κάναμε με την Μαριάννα Λαμπίρη αλλά πρωτίστως με τη Βενετία Μοσχόβου, που είναι ο μέντοράς μου. Είναι ο άνθρωπος που δούλευε έξι ώρες την ημέρα αυτή και τρεις εγώ. Η παράσταση αυτή ήταν μια μεγάλη στιγμή στην καριέρα μου αλλά και στη ζωή μου.
Φέτος σε είδαμε ξανά σε μια προβολή για την καρδιά του Κτήνους του Ρένου Χαραλαμπίδη και πριν την προβολή μίλησες για το κακό στον ελληνικό κινηματογράφο. Πώς ήταν η εμπειρία των γυρισμάτων αυτής της ταινίας που αποτελεί ακόμα σημείο αναφοράς για το ελληνικό σινεμά;
Ήταν μια συναρπαστική εμπειρία η συνεργασία μου με τον Ρένο Χαραλαμπίδη. Είναι ένας ευφάνταστος άνθρωπος, ένας καλλιτέχνης με πλούσια φαντασία που την κάνει πράξη. Ξέρει να δημιουργεί ιστορίες από τη ζωή για τη ζωή και να τις κάνει σενάριο. Η Καρδιά του Κτήνους ήταν μια ταινία συναρπαστική γιατί παρουσίαζε με έναν ανάλαφρο και φιλοσοφικό τρόπο πώς μπορείς να ληστέψεις μια τράπεζα. Ο Ρένος Χαραλαμπίδης έχει την εξυπνάδα ενός ανθρώπου με βαθύ εσωτερικό κόσμο και κατάφερε να φωτίσει την ιδέα πως, αν ο άνθρωπος ερωτευτεί, μπορεί να σωθεί.
Η πρώτη σου ταινία στον κινηματογράφο ήταν η Βιοτεχνία Ονείρων του Τάσου Μπουλμέτη. Τι κρατάς από αυτή την εμπειρία;
Ήταν μια μεγάλη εμπειρία. Ο Τάσος Μπουλμέτης ήταν ένας σπουδαίος και μεθοδικός σκηνοθέτης. Στην ταινία πρωταγωνιστούσε ο φίλος μου ο Γιώργος Κώνστας, που έφυγε από τη ζωή. Έπαιξα με τον Ηλία Λογοθέτη, που λατρεύω (γιατί για εμένα δε φεύγει κανείς από τη ζωή όσο υπάρχει στη μνήμη μας). Τότε, πήρα το βραβείο Ερμηνείας Ανδρικού Ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης. Οι βραβεύσεις είναι σημαντικές, γιατί με αυτό τον τρόπο σε ακούνε οι άλλοι: οι συνεργάτες, οι ηθοποιοί, οι σκηνοθέτες. Εκεί με ανακάλυψε ο Νίκος Κούνδουρος, έκανα την ταινία «BYRON Μπαλάντα για έναν δαίμονα», μια ιστορία συναρπαστική. Στη συνέχεια, συνεργάστηκα με τον Γιώργο Λάνθιμο σε μια μικρού μήκους ταινία και στο θέατρο, με τον Αλέξανδρο Αβρανά, με τον Μανούσο Μανουσάκη, με τον Πάνο Κοκκινόπουλο, με τον Γιάννη Λαπατά, με τον Σωτήρη Τσαφούλια, με τον Γιώργο Γκικαπέππα, με τον Παντελή Βούλγαρη αλλά και πάρα πολλούς ακόμα σημαντικούς σκηνοθέτες.
Ο ρόλος σου στο Έτερος Εγώ, ο ρόλος του Απόστολου Μπαρασόπουλου, ήταν ένας ρόλος που το κοινό αγάπησε πολύ. Εσένα σε καθόρισε με κάποιον τρόπο, ήταν ένας ρόλος που σου ξεκλείδωσε κάτι ή σε έμαθε κάτι; Τι αναμνήσεις έχεις από αυτό το ρόλο;
Μαγικές αναμνήσεις. Η συνάντησή μου με τον Σωτήρη Τσαφούλια ήταν μια συναρπαστική εμπειρία. Ο ρόλος του Μπαρασόπουλου ήταν ένας ρόλος μεγάλης πρόκλησης. Είναι ένας αστυνομικός του εγκληματολογικού τμήματος που είναι άθικτος, αγαπάει αυτό που κάνει, αγαπάει τη δικαιοσύνη, βρίσκει τους ενόχους και τιμωρεί ό,τι είναι άσχημο. Ο Σωτήρης Τσαφούλιας έγραψε ένα μαγικό σενάριο. Μετά την τεράστια επιτυχία που είχε η ταινία, περάσαμε στις σειρές που κάναμε. Όλα έγιναν με έναν τρόπο τόσο γενναιόδωρο που έχουν χαραχτεί στην μνήμη μου για πάντα. Όσο ζω, θα υπάρχει αυτή η εμπειρία των δρόμων, του τρόπου με τον οποίον έγιναν τα γυρίσματα, της γενναιοδωρίας του ανθρώπου αυτού που λέγεται Σωτήρης Τσαφούλιας. Τα κείμενα που έγραψε και η θεματολογία ήταν συναρπαστικά. Ήταν μεγάλη τύχη να παίξω αυτό τον ρόλο και δεν θα τον ξεχάσω όσο ζω.
Την επόμενη σεζόν (από 8 Οκτωβρίου στο Θέατρο Άνεσις) θα σε δούμε στην παράσταση «Τελευταία Έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ» στον ρόλο του διευθυντή των φυλακών.
Είναι ένα έργο συναρπαστικό. Ο συγγραφέας έκανε τεράστια επιτυχία κινηματογραφικά. Η θεατρική εκδοχή που σκηνοθετούν δύο πολύ ταλαντούχα παιδιά, οι αδερφοί Ορέστης και Δημήτρης Σταυρόπουλος δείχνει όχι μόνο τη φυλακή και τους φυλακισμένους αλλά και τη φυλακή που ζούμε όλοι εμείς που είμαστε έξω από τη φυλακή. Θα είμαι στην παράσταση με εξαιρετικούς συναδέρφους, όπως ο Νίκος Ψαρράς, ο Γιάννης Μποσταντζόγλου και ο Δημήτρης Παπανικολάου. Ο διευθυντής των φυλακών που θα παίξω εγώ είναι ένα «κράτος εν κράτει»: Σκοτώνει όποιον θέλει και μετά λέει πως αυτοκτόνησε. Αυτός ο τρόπος κτηνωδίας έχει μια γοητεία, γιατί το έργο χρησιμοποιεί και χιούμορ μέσα από τα δάκρυα. Έχει μία μεγάλη θεατρική έλξη που, ίσως ίσως ίσως κάτι μπορέσουμε να μάθουμε από αυτό.
Ποιο είναι το πιο γενναίο πράγμα που έχεις κάνει ποτέ — ακόμα κι αν δεν το είπες σε κανέναν, ακόμα και αν δεν το έμαθε ποτέ κανείς;
Το πιο γενναίο πράγμα που έκανα στη ζωή μου είναι, όταν αποφάσισα να γίνω ηθοποιός έφυγα από το σπίτι μου, πήγα στον Πειραιά και ανακάλυψα μόνος μου τον κόσμο των σκιών χωρίς να φοβηθώ.
Έχεις βρει κάτι που να σε παρηγορεί στη ζωή ακόμα και όταν όλα μπορεί να μοιάζουν ακατανόητα, να μη βγάζει τίποτα νόημα; Τι είναι αυτό που σε παρηγορεί;
ΒΙΝΤΕΟ:
Με παρηγορεί όταν έχω μια καλή ισορροπία με τον εαυτό μου, όταν μπορώ να συνομιλώ ή να σωπαίνω κάνοντας μια βόλτα στο δρόμο και όταν συναντώ ανθρώπους που δεν περιμένουν τίποτα από εμένα κι εγώ από αυτούς. Αυτό με παρηγορεί. Διαφορετικά, μπαίνω πολύ εύκολα σε μία θλίψη και σε ένα τέλμα.
Ποια πλευρά του εαυτού σου δυσκολεύεσαι ακόμα και σήμερα να αποδεχτείς και είναι κάτι το οποίο το δουλεύεις;
ΒΙΝΤΕΟ:
Η πλευρά που δεν κατανοώ το παράλογο που φέρω μέσα μου. Εκείνο που, ενώ θα ήθελα να το καταλάβω και ενώ το καταλαβαίνω, αδυνατώ να το πράξω.
Πώς διαχειρίζεσαι τις απώλειες — όχι μόνο ανθρώπων, αλλά ακόμα και παλαιότερων εκδοχών του εαυτού σου;
BINTEO:
Χρησιμοποιώντας τη μνήμη, χρησιμοποιώντας τη λέξη «θυμάμαι», η οποία λέξη είναι μαγική, σημαίνει ότι αυτό μπορεί να σε οδηγήσει σε λύτρωση ή σε μια φυλακή ψυχική εσωτερική δική σου.
Υπάρχει κάτι από το παρελθόν σου που σε στοιχειώνει ακόμα, που το κουβαλάς μέσα σου ως βάρος; Έχεις φαντάσματα;
Βλέπω φαντάσματα στον ύπνο μου αλλά και στον ξύπνιο μου και δίνω μια μάχη. Χρησιμοποιώ τότε την Ποίηση που βοηθάει πάρα πολύ, είναι λυτρωτική. Η Ποίηση, όπως λέει μια πολύ αγαπημένη μου φίλη, είναι η πραγματικότητα. Αν αγαπήσεις την Ποίηση, νιώθεις ότι η πραγματικότητα μπορεί να γίνει τρόπος ζωής για την ομορφιά της ζωής σου και του εαυτού σου και των άλλων.
Άρα, η Ποίηση ξεστοιχειώνει αυτά που μας βαραίνουν;
Μπράβο, Λουκία. Η Ποίηση ξεστοιχειώνει αυτά που μας βαραίνουν. Πραγματικά, δε φοβάσαι το στοιχειό που κουβαλάς μέσα σου. Κάθε ηθοποιός και κάθε άνθρωπος φέρει και τις τεράστιες αδυναμίες του, οπότε εκεί βοηθάει πολύ η Ποίηση. Και η Ποίηση δεν είναι μόνο να διαβάσεις, για παράδειγμα, Σεφέρη ή Βάρναλη ή Καβάφη. Εγώ έχω συναντήσει βοσκούς ή ανθρώπους του βουνού που την Ποίηση την είχαν χαϊδεύοντας το κατσίκι τους, το αρνί τους, το βράχο και σεβόντουσαν όλα αυτά τα πράγματα. Έτσι, είχαν πολύ ωραία όνειρα. Δεν γινόντουσαν τα πράγματα εφιάλτες.
Πότε έκλαψες τελευταία φορά;
Όταν ένιωσα πως ήμουν απών από τον εαυτό μου.
Έχεις κλάψει τώρα τελευταία από χαρά;
Ναι, όταν νιώθω ότι και ατομικά και κοινωνικά συμβαίνουν πράγματα που φέρνουν τον άνθρωπο κοντά στον εαυτό του και όχι στην παρακμή και στην υστερία του απραγματοποίητου. Αυτό μου γεννάει αμέσως χαμόγελο και ευεξία.
Πες μου κάτι που δεν ξέρω για σένα.
Παράξενη ερώτηση. Όταν με κοιτάζω στον καθρέφτη μου και λέω «ποιος είμαι;». Αναρωτιέμαι «Είμαι εγώ»; «Και αν είμαι εγώ, γιατί είμαι έτσι εγώ»; Και παίζω με αυτό, μετά γελάω, κάνω μούτες, κάνω παλαβομάρες και αυτό μου δημιουργεί ένα ενδιαφέρον.
Αν μπορούσες να γράψεις ένα γράμμα στον εαυτό σου στα 20 σου, τι θα του έλεγες με λίγες μόνο προτάσεις; Τι θα έλεγες στον 20χρονο Μάνο;
Θα του έλεγα: «Φίλε, κατάφερες πολύ σπουδαία πράγματα και μπορείς να καταφέρεις ακόμα πιο σπουδαία πράγματα, αν είσαι πιο κοντά στο κέντρο του εαυτού σου και στο κέντρο της ισορροπίας σου».
Τι φοβάσαι περισσότερο μην χάσεις;
Σωστή ερώτηση. Φοβάμαι μην χάσω τη μνήμη μου, φοβάμαι μην αρχίσω να ξεχνάω, φοβάμαι μην χάσω το κέντρο μου, φοβάμαι μην ξεχνάω ανθρώπους που με αγάπησαν αληθινά και τους ξεχνάω γιατί οι συνθήκες με βοηθάνε και μου λένε «Όχι, δεν θα τον αγαπάς αυτόν» – κι ας είναι αυτός που αγαπάς. Αυτά είναι θέματα που με απασχολούν και νομίζω ότι θα τα καταφέρω. Είμαι μικρός ακόμα.
Ποιο είναι το πιο όμορφο πράγμα που σου έχει πει ποτέ ένας ξένος, ένας άγνωστος;
Μου το είπε ένας οδηγός ταξί: «Να έχεις focus στη ζωή σου και να έχεις τακτ. Να μην θεωρείς τον άλλον αυτονόητο και καμία συνάντηση με κάποιον άνθρωπο να μην την θεωρείς ποτέ αυτονόητη».
Ποιο είναι το αγαπημένο σου ποίημα ή απόσπασμα από ποίημα;
ΒΙΝΤΕΟ:
Όταν κοιτώ πως κάθε τι που μεγαλώνει
Μόνο για μια μικρή στιγμή στο τέλειο μένει
Και πως το σύμπαν τούτο εικόνες μόνο κλείνει
Που μυστικά τα αστέρια τις επηρεάζουν,
Όταν κοιτώ πως οι άνθρωποι είναι σαν λουλούδια
που ο ίδιος ουρανός τα ζει και τα σκοτώνει
κομπάζουν για την ομορφιά τους και πεθαίνουν
κ η μικρούλα τους θέση χάνεται από τη μνήμη,
Η σκέψη τότε της αστάθειας αυτής
αντίκρυ μου σε στήνει πάμπλουτο από νιάτα,
ενώ η φθορά κι ο σπάταλος Καιρός πασχίζουν
της νιότης σου τη μέρα να την κάμουν νύχτα.
Εγώ, ο ποιητής, σε πόλεμο με τον Καιρό για σένα,
απ΄ την αρχή σμιλεύω εκείνα που σου παίρνει.
Σονέτο του Σαίξπηρ
Πώς νιώθεις μετά από αυτή την κουβέντα;
Νιώθω πολύ όμορφα. Η συζήτησή μας ήταν μια ωραία ιστορία για τον άνθρωπο εν γένει και για τους εαυτούς μας και μέσα από τις ερωτήσεις σου ένιωσα πως το θέατρο είναι ένας φωτεινός κόσμος ομορφιάς για κάθε άνθρωπο. Είσαι ένα γενναιόδωρο πλάσμα και πάνω από όλα, δεν έχεις μνησικακία στις ερωτήσεις σου και στη στάση ζωής σου. Ένιωσα πολύ όμορφα.
«Αγαμέμνων: ο κύκλος του αίματος», 23- 25 Μαΐου στο Θέατρο Επίκεντρο+ στην Πάτρα
https://www.ticketservices.gr/event/agamemnon-o-kyklos-tou-aimatos-patra/?lang=el
