ART RUG PROJECTS
by SOUTZOGLOU x ΝΙΚΟΜΑΧΗ ΚΑΡΑΚΩΣΤΑΝΟΓΛΟΥ
Από Μελάνι σε Μετάξι
Εγκαίνια έκθεσης: 09.10.2025, 18:00
Διάρκεια: 09.10.2025 ̶ 05.12.2025
Νηματουργία Μέντης – Αντωνόπουλος (ΝΗ.Μ.Α.)
Το Πωλητήριο του Μουσείου Μπενάκη παρουσιάζει την έκθεση Από Μελάνι σε Μετάξι της Νικομάχης Καρακωστάνογλου και της πρωτοβουλίας Art Rug Projects της Ηλέκτρας Σουτζόγλου. Η έκθεση θα φιλοξενηθεί στον ιστορικό χώρο της Νηματουργίας Μέντης – Αντωνόπουλος (ΝΗ.Μ.Α.) του Μουσείου Μπενάκη από την Πέμπτη 9 Οκτωβρίου έως τις 5 Δεκεμβρίου 2025.
Η δημιουργική συνάντηση της Νικομάχης Καρακωστάνογλου με την πρωτοβουλία Art Rug Projects της Ηλέκτρας Σουτζόγλου φέρνει κοντά μια εικαστικό και μια ιστορική υφαντουργία χαλιών σε μια συνομιλία ανάμεσα στην ύλη και το πνεύμα, το παρελθόν και το παρόν, τη χειρονομία της τέχνης και την τέχνη της χειροποίητης ύφανσης, σε μια πράξη μετάφρασης και μεταμόρφωσης.
Η ιστορία της οικογένειας Σουτζόγλου ξεκινά στις αρχές του 20ου αιώνα στη Σπάρτη της Μικράς Ασίας, όπου ο Νικόλαος Σουτζόγλου ιδρύει μία από τις πρώτες ελληνικές βιοτεχνίες χαλιών. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή επανεκκινεί την επιχείρηση στην Ελλάδα.
Το 1974 τη σκυτάλη αναλαμβάνει η δεύτερη γενιά, ο Κυριάκος Σουτζόγλου, ο οποίος επεκτείνει την οικογενειακή δραστηριότητα, συστήνοντας τον εμπορικό τομέα της επιχείρησης. Σήμερα η τρίτη γενιά, στο πρόσωπο της Ηλέκτρας Σουτζόγλου, δίνει νέα πνοή στην τέχνη της ύφανσης, συνδέοντας την παραδοσιακή τέχνη του χαλιού με τον σύγχρονο πολιτισμό. Με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, η Ηλέκτρα δημιούργησε την πρωτοβουλία Art Rug Projects, στο πλαίσιο της οποίας σύγχρονοι Έλληνες και διεθνείς καλλιτέχνες καλούνται να μεταφέρουν τα εικαστικά έργα τους στο χαλί, μετατρέποντας τη ζωγραφική σε ύφανση και το εικαστικό σχέδιο σε χειροποίητο αντικείμενο τέχνης.
Στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας, η εικαστικός Νικομάχη Καρακωστάνογλου, και αυτή με ρίζες στη Μικρά Ασία, αναλαμβάνει ρόλο δημιουργικής συνομιλήτριας. Η Νικομάχη καταπιάνεται με την ύλη ως φορέα μνήμης, ενέργειας και αίσθησης. Στα έργα της, το φως και το νερό είναι στοιχεία θεμελιώδη – όχι μόνο ως εικόνες, αλλά και ως τρόποι πρόσληψης του κόσμου: στοιχεία άυλα και παρόντα, αέναα και, πάνω από όλα, ρευστά. Αυτή η ροή συνεχίζεται όταν η δουλειά της Νικομάχης μεταφέρεται σε μεταξωτό χαλί. Η εικαστική της γραφή γίνεται πιο απτή μέσα από την ύφανση, αλλά δεν χάνει τον ποιητικό της χαρακτήρα. Η επιφάνεια του χαλιού αποκτά ατμοσφαιρική ποιότητα. Το μετάξι, με τη φυσική του γυαλάδα και το παίξιμό του με το φως, αποδίδει με εντυπωσιακό τρόπο τις «διαφάνειες», τις μεταπτώσεις και τις λεπτοφυείς δονήσεις των έργων. Οι πινελιές μετατρέπονται σε μεταξωτές ίνες, οι χρωματικές μεταβάσεις θυμίζουν νερά, και το σχέδιο γίνεται πεδίο αφής και φωτός, κυματίζει και σχηματίζει ιριδισμούς. Έτσι, η υλικότητα της ύφανσης του χαλιού επιτρέπει στον θεατή να δει, να αισθανθεί και να αγγίξει μια εικόνα που μεταμορφώνεται συνεχώς, ανάλογα με το φως και την οπτική γωνία.
Η συνεργασία των δύο γυναικών συνιστά ένα από κοινού καλλιτεχνικό εγχείρημα αλλά και μια συνάντηση δύο κόσμων που συνδέονται με την ιστορία, την καταγωγή, την ύφανση και την τέχνη. Η συνάντηση αυτή αποκτά, μάλιστα, ιδιαίτερη συγκινησιακή φόρτιση, καθώς παρουσιάζεται σε έναν χώρο με εξίσου βαθιά μνήμη, τη Νηματουργία Μέντης ̶ Αντωνόπουλος (ΝΗ.Μ.Α.), έναν μουσειακό αλλά και παραγωγικό χώρο, που από το 2012 λειτουργεί ως παράρτημα του Μουσείου Μπενάκη με σκοπό τη διάσωση παλαιών τεχνογνωσιών της μεταξουργίας και των βαφικών τεχνών. Το ΝΗ.Μ.Α. αποτελεί το φόντο της έκθεσης αλλά και μέρος αυτής, ενσωματώνοντας αξιομνημόνευτες ιστορίες σε σύγχρονα υλικά.
Η Νικομάχη Καρακωστάνογλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Public Art (ΒΑ) στο Chelsea College of Arts και Fine Art: Sculpture (ΒΑ, Hons) στο Wimbledon College of Arts. Το 2011 σπούδασε Kινεζική Καλλιγραφία στη Σανγκάη. Από το 2017 εργάζεται αποκλειστικά πάνω σε σχέδια και γλυπτά της, θέτοντας προκλήσεις στον εαυτό της μέσα από την κλίμακα των έργων και τα υλικά που έχει συλλέξει κατά τη διάρκεια των ταξιδιών της στην Ασία. Το 2023, σε ανάθεση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, πραγματοποίησε δύο υπαίθρια γλυπτά, τη «Σταγόνα της γνώσης» και το «Ρους». Έχει πραγματοποιήσει ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έργα της βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές, στη συλλογή του MOMus, του Μουσείου Μπενάκη και στη συλλογή του Ιδρύματος Ωνάση.
www.nikomachikarakostanoglou.com
Το Art Rug Projects by Soutzoglou επικεντρώνεται στη διαδραστική συνεργασία με Έλληνες και διεθνείς σύγχρονους καλλιτέχνες, των οποίων τα επιλεγμένα έργα μετατρέπονται σε χειροποίητα χαλιά και ταπισερί ως πρωτότυπα έργα τέχνης, είτε ως μοναδικά έργα είτε ως περιορισμένες εκδόσεις. Κάθε συνεργασία είναι μια ευκαιρία για τον καλλιτέχνη να ανακαλύψει ένα νέο μέσο, να επεκτείνει την πρακτική του με νέους τρόπους, βλέποντας το χαλί ως καμβά του. Η ταπητουργία συνδέεται με την παράδοση του παρελθόντος, ενώ η σύγχρονη τέχνη αποτελεί έκφραση του παρόντος. Προσαρμόζοντας τις πανάρχαιες παραδόσεις σε ένα σύγχρονο πλαίσιο, το Art Rug Projects “υφαίνει” την κληρονομιά, την ιστορία και τη χειροτεχνία με τη σύγχρονη τέχνη και τη δημιουργική έκφραση.
www.soutzoglou.com
Η Νηματουργία Μέντης ̶ Αντωνόπουλος (ΝΗ.Μ.Α.) του Μουσείου Μπενάκη είναι μια από τις παλαιότερες επιχειρήσεις στον χώρο της επεξεργασίας νημάτων και παραγωγής μεταξουργικών ειδών και η μοναδική σε λειτουργία βιοτεχνία στην Ελλάδα που έως σήμερα συνεχίζει να παράγει κορδέλες, πλεξούδες, φούντες, φράντζες και άλλα προϊόντα μεταξουργίας (passementerie), χρησιμοποιώντας παραδοσιακές μεθόδους. Ο χώρος παράλληλα φιλοξενεί εκπαιδευτικές και εκθεσιακές δράσεις αποτελώντας ένα ζωντανό κύτταρο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.
