«New Order» του Σέρτζι Πομπερμάγιερ
Γράφει η Λουκία Μητσάκου
Πώς επηρεάζει η αίσθηση απόγνωσης τα ηθικά όρια και τις αποφάσεις που παίρνουμε; Μπορούν ακραίες περιστάσεις να δικαιολογήσουν ακραίες πράξεις; Είναι ποτέ δικαιολογημένο να πάρει κανείς τη δικαιοσύνη στα χέρια του; Τι γίνεται όταν αυτοί που αδικήθηκαν δεν έχουν πια τίποτα άλλο να χάσουν; Φέρνει η εκδίκηση δικαιοσύνη ή απλώς διαιωνίζει κύκλους βίας;
Αυτά και πολλά ακόμα ενδιαφέροντα ερωτήματα θέτει η απολαυστική παράσταση «New Order» του Σέρτζι Πομπερμάγιερ σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζιά στο Θέατρο Εν Αθήναις.
Η παράσταση μας μιλάει, μεταξύ άλλων, για την έννοια της δικαιοσύνης και μας κάνει να αναλογιστούμε κατά πόσο πιστεύουμε εμείς ως πολίτες στη δικαιοσύνη του νομικού συστήματος. Άραγε, ποιον υπηρετούν και προστατεύουν οι νόμοι; Υπηρετούν όλους μας, υπηρετούν το δίκαιο ή υπηρετούν πάντα τον πιο ισχυρό; Είναι η δικαιοσύνη δίκαια; Και τι συμβαίνει με τους ανθρώπους που πιστεύουν στη δικαιοσύνη και ακολουθούν όλους τους κανόνες απλώς και μόνο για να καταλήξουν να χάσουν τα πάντα; Πρόκειται για πολύ σημαντικά ερωτήματα που απασχολούν όλους μας και που είναι σήμερα πιο επίκαιρα από ποτέ.
Τι συμβαίνει με λίγα λόγια στην ιστορία που παρακολουθούμε; Τρεις άνθρωποι που έχουν χάσει τη δουλειά τους, τα λεφτά τους και το σπίτι τους, νιώθουν πως έχουν χάσει τα πάντα – ακόμα και την αξιοπρέπειά τους. Το σύστημα, η δικαιοσύνη, οι νόμοι τούς έκλεψαν τα πάντα και έτσι, αποφασίζουν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους. Απαγάγουν την πρώην υπουργό εργασίας και διευθύντρια της μεγαλύτερης τράπεζας της χώρας, που είναι υπεύθυνη για απολύσεις και κατασχέσεις. Και της ζητούν να μεσολαβήσει στο συμβούλιο της τράπεζας, για να σταματήσουν οι κατασχέσεις και οι εξώσεις και να επιστραφούν τα χρήματα που άρπαξαν από τους συνταξιούχους, όταν εξαπατημένοι υπέγραφαν συμβάσεις χωρίς να γνωρίζουν τι υπογράφουν διαφορετικά θα σκοτώσουν τη δεκατετράχρονη κόρη της.
Ο Καταλανός συγγραφέας Σέρτζι Πομπερμάγιερ έγραψε το θεατρικό έργο «New Order» το 2014, την εποχή που η οικονομική κρίση ισοπέδωνε τη μεσαία τάξη και οι καθημερινοί πλειστηριασμοί οδηγούσαν στην Ισπανία χιλιάδες ανθρώπους στην απόλυτη απόγνωση. Ήταν η εποχή που οι κατασχέσεις κατοικιών έφτασαν στο αποκορύφωμά τους. Η Ισπανία σιγόβραζε ολόκληρη σαν ηφαίστειο που ήταν έτοιμο να εκραγεί και οι πολίτες ένιωθαν πως το σύστημα στο οποίο είχαν εμπιστοσύνη, τους πρόδωσε μεγαλειωδώς. Ακόμα και σήμερα, το θέμα της κοινωνικής αδικίας και της κατάσχεσης κατοικιών παραμένει ένα φλέγον θέμα της κοινωνίας που ζούμε.
Το έργο διακατέχεται από μία οξύτητα και προκαλεί πολλούς προβληματισμούς και ηθικά διλήμματα. Τελικά ποιος είναι πραγματικά υπεύθυνος;
Η μετάφραση της Μαρίας Χατζηεμμανουήλ μάς παραδίδει ένα κείμενο όπου ο λόγος ρέει εύκολα και τα νοήματα φωτίζονται ενώ ταυτόχρονα ζωντανεύουν όλα τα κωμικά στοιχεία του έργου. Όλο το μαύρο χιούμορ, ο θυμός και ο κυνισμός αποτυπώνονται σε μια εξαιρετική μετάφραση.
Η σκηνοθεσία του Δημήτρη Καρατζιά είναι ευρηματική και εστιάζει στα κοινωνικά νοήματα του έργου δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα μαγνητική που κρατάει το ενδιαφέρον του θεατή από το πρώτο ως το τελευταίο λεπτό. Ο Δημήτρης Καρατζιάς φωτίζει με ιδιαίτερο τρόπο τις κωμικές στιγμές και μας χαρίζει μια παράσταση που ισορροπεί εξαίσια ανάμεσα στο κωμικό και το τραγικό στοιχείο με έναν ρυθμό εξαίσιο.
Η πρωτότυπη μουσική σύνθεση του Μάνου Αντωνιάδη προσθέτει αγωνία και μυστήριο και δένει αρμονικά με την ατμόσφαιρα της παράστασης, αποκτώντας ρόλο κεντρικό και όχι απλώς βοηθητικό. Τα σκηνικά του Μιχάλη Παπαδόπουλου είναι λιτά και αφαιρετικά και αφήνουν χώρο στην πλοκή και τα νοήματα του έργου να φωτιστούν, ενώ ταυτόχρονα εντείνουν την αίσθηση του εγκλεισμού τοποθετώντας τη δράση σε ένα εγκαταλελειμένο νεκροτομείο. Τα κοστούμια αναλαμβάνουν από κοινού η Αλεξάνδρα Σιάφκου και ο Αριστοτέλης Καρανάνος και είναι απολύτως λειτουργικά με τις μάσκες να κλέβουν την παράσταση. Οι φωτισμοί του Βαγγέλη Μούντριχα δημιουργούν μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα έντασης και αγωνίας και φωτίζουν τις ψυχολογικές διακυμάνσεις των ηρώων. Η κίνηση των ηθοποιών που έχει επιμεληθεί η Ναταλία Βαγενά είναι φυσική και ανταποκρίνεται στην όλη αίσθηση της παράστασης με επιτυχία.
Την παράσταση απογειώνουν οι δυνατές ερμηνείες των ηθοποιών (Ράνια Σχίζα, Ιωσήφ Πολυζωίδης, Φώτης Λαζάρου και Έλενα Τυρέα) που είναι εξαιρετικοί όχι μόνο μεμονωμένα αλλά και ως ομάδα.
Η Ράνια Σχίζα με ορμή και νεύρο πείθει απόλυτα για την αλήθεια του χαρακτήρα της. Μια ερμηνεία καλοδουλεμένη, καίρια και απόλυτα υπέροχη που εκφράζει όλες τις ιδέες και τα κίνητρα της ηρωίδας που υποδύεται.
Ο Ιωσήφ Πολυζωίδης μας κερδίζει με την εξαιρετική του ερμηνεία. Μια ήρεμη δύναμη που η παρουσία του και μόνο φανερώνει όλες τις ψυχολογικές διακυμάνσεις του ήρωά του με τρόπο συγκλονιστικό ακόμα και σε στιγμές σιωπής.
Ο Φώτης Λαζάρου είναι εκείνος που απογειώνει την κωμική πλευρά της παράστασης και μας χαρίζει στιγμές ψυχολογικής ανακούφισης μέσω του γέλιου που προκαλεί. Μια πολύ δυνατή ερμηνεία που εντυπωσιάζει.
Η Έλενα Τυρέα με μια ερμηνεία που μαγνητίζει έχει μία σπάνια αμεσότητα πάνω στη σκηνή.
Μέχρι πού μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος όταν δεν έχει πια τίποτα να χάσει;
Η παράσταση «New Order» του Σέρτζι Πομπερμάγιερ σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζιά στο Θέατρο Εν Αθήναις είναι ένα εκρηκτικό κοινωνικοπολιτικό δράμα που προβληματίζει ενώ σε παρασέρνει με τον χειμαρρώδη ρυθμό του, την καίρια σκηνοθετική ματιά και τις εξαιρετικές ερμηνείες των ηθοποιών της.
Ταυτότητα παράστασης:
New Order
Θέατρο Εν ΑΘήναις
Συγγραφέας: Σέρτζι Πομπερμάγιερ
Μεταφράστρια : Μαρία Χατζηεμμανουήλ
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καρατζιάς
Πρωτότυπη μουσική σύνθεση / Ηχητικό τοπίο : Μάνος Αντωνιάδης
Σκηνικά: Μιχάλης Παπαδόπουλος
Κοστούμια: Αλεξάνδρα Σιάφκου, Αριστοτέλης Καρανάνος
Σχεδιασμός φωτισμών: Βαγγέλης Μούντριχας
Επιμέλεια κίνησης: Ναταλία Βαγενά
Φωτογραφίες παράστασης: Χριστίνα Φυλακτοπούλου
Αφίσα παράστασης : Γιάννης Κεντρωτάς
Trailer : ORKI Productions
Βοηθός Σκηνοθέτη: Δήμητρα Κολλά
Βοηθοί Ενδυματολόγου : Αγγελική Αναγνωστοπούλου, Αφροδίτη Ψυχούλη
Βοηθοί Φωτιστή: Αλέξανδρος Θεοφυλάκτου, Άννα Ρεμούνδου
Επικοινωνία / Προώθηση παράστασης: Νταίζη Λεμπέση
Παραγωγή: ΤΕΑΜ VAULT ΑΜΚΕ (Μάνος Αντωνιάδης – Δημήτρης Καρατζιάς)
Παίζουν: Ράνια Σχίζα, Ιωσήφ Πολυζωίδης, Φώτης Λαζάρου και Έλενα Τυρέα