Είδα την παράσταση «ΛΑΠΩΝΙΑ»

Λαπωνία των Μαρκ Ανζελέτ και Κριστίνα Κλεμέντε

Γράφει η Λουκία Μητσάκου

Δικαιολογείται, άραγε, το ψέμα όταν λέγεται για να προστατεύσει την ευτυχία κάποιου; Με ποιον τρόπο επηρεάζουν οι προσωπικές μας πεποιθήσεις και οι πολιτισμικές μας αναφορές την αντίληψή μας για την αλήθεια; Είναι η παιδική αθωότητα κάτι που πρέπει να διατηρηθεί ή η απογοήτευση και η εξάλειψη των ψευδαισθήσεων είναι ένα απαραίτητο βήμα προς την ωριμότητα; Ξεπερνάμε, άραγε, ποτέ την ανάγκη για μαγεία; Αυτά και πολλά ακόμα ερωτήματα θέτει η ξεκαρδιστική κωμωδία «Λαπωνία» των Μαρκ Ανζελέτ και Κριστίνα Κλεμέντε στο Θέατρο Ζίνα σε σκηνοθεσία Νικορέστη Χανιωτάκη. 

Δύο οικογένειες συναντιούνται στη Λαπωνία για να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα. Όμως η χαρούμενη ατμόσφαιρα διαταράσσεται όταν ένα από τα παιδιά λέει στο άλλο ότι ο Άγιος Βασίλης είναι ένα ψέμα. 

Η παράσταση «Λαπωνία» χρησιμοποιεί τον μύθο του Άγιου Βασίλη ως αφορμή για να μιλήσει για τη φύση της αλήθειας και του ψέματος αλλά και για την μαγεία που έρχεται σε αντίθεση με τη λογική. Ανάμεσα στη διατήρηση της μαγείας και την ειλικρίνεια, τι θα κερδίσει; 

Παρακολουθώντας την παράσταση, θυμήθηκα ένα από τα πιο επιδραστικά βιβλία Πρακτικής Φιλοσοφίας σε σχέση με το ψέμα και την εξαπάτηση: Το βιβλίο της Sissela Bok με όνομα “Lying: Moral Choice in Public and Private Life (1978)”, το οποίο εξετάζει τις ηθικές επιπτώσεις της εξαπάτησης τόσο στη δημόσια όσο και στην ιδιωτική ζωή. Η Bok αναρωτιέται αν τα μικρά, καλοπροαίρετα ψέματα είναι ηθικά δικαιολογημένα. Τι θα έλεγε η ίδια η συγγραφέας του βιβλίου για το ηθικό αυτό δίλημμα; Μπορούν να υπάρξουν επιχειρήματα υπέρ και κατά του συγκεκριμένου ψέματος. 

Όσον αφορά στα επιχείρηματα υπέρ του ψέματος για τον Άγιο Βασίλη, μπορούμε να πούμε πως το ψέμα θεωρείται αβλαβές, γιατί προσφέρει μαγεία, φαντασία και χαρά στα παιδιά. Μπορεί να έχει θετική ψυχολογική επίδραση, ενισχύοντας τη δημιουργικότητα και το αίσθημα θαυμασμού και είναι πολιτισμικά αποδεκτό αφού δεν οδηγεί σε μεγαλύτερη ηθική διαφθορά. 

Όσον αφορά στα επιχείρηματα κατά του ψέματος, θα μπορούσαμε να πούμε πως όλα τα ψέματα έχουν συνέπειες, ακόμα κι αν φαίνονται αβλαβή. Επίσης, όταν το παιδί ανακαλύπτει την αλήθεια, μπορεί να νιώσει προδοσία ή να αρχίσει να αμφισβητεί άλλα θέματα στα οποία του λένε οι γονείς του να πιστέψει. Τέλος, μπορεί να νομιμοποιήσει άλλα ψέματα εκ μέρους των γονέων, κάνοντας τα παιδιά πιο δεκτικά στην εξαπάτηση.

Η παράσταση «Λαπωνία» εξετάζει το αν η εξαπάτηση μπορεί να είναι θεμιτή, ακόμα και όταν έχει καλές προθέσεις και θέτει πολλά ηθικά διλήμματα μέσα από ξεκαρδιστικούς διαλόγους και αναπάντεχες καταστάσεις. Μέσα από το χιούμορ, κατορθώνει να μιλήσει για θέματα σημαντικά, να προβληματίσει και να συγκινήσει. 

Αρχικά, αξίζει να σταθούμε στην εξαιρετική μετάφραση και διασκευή από την Μαρία Χατζηεμμανουήλ, η οποία είχε ένα δύσκολο εγχείρημα να φέρει εις πέρας και τα κατάφερε με αξιοσημείωτη επιτυχία. Το κείμενο μεταφέρεται στην ελληνική πραγματικότητα με τρόπο αποτελεσματικό και ουσιαστικό και μάλιστα χρησιμοποιώντας τα πολλά λογοπαίγνια του ισπανικού κειμένου με τρόπο ευφυέστατο και δημιουργικότατο. Πρόκειται για μία εξαιρετική μετάφραση και διασκευή. 

Ο Νικορέστης Χανιωτάκης αναλαμβάνει τη σκηνοθεσία και μας χαρίζει μια παράσταση με θαυμάσιο ρυθμό – στοιχείο απολύτως απαραίτητο για την επιτυχία μιας κωμωδίας. Η σκηνοθεσία του Νικορέστη Χανιωτάκη εστιάζει στις σχέσεις των πρωταγωνιστών και τα ηθικά διλήμματα και τονίζει με εξαίσιο τρόπο το χιούμορ που διαπερνά το έργο, κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή μέχρι το τελευταίο λεπτό. Ο ίδιος αναλαμβάνει και τους φωτισμούς της παράστασης, οι οποίοι είναι απολύτως λειτουργικοί και ανά στιγμές πραγματικά μαγευτικοί, υπογραμμίζοντας την ανάγκη όλων μας για μαγεία. 

Τα σκηνικά της Αγγελίνας Παπαχατζάκη και τα κοστούμια της Ιωάννας Καλαβρού είναι απολύτως λειτουργικά, είναι μελετημένα λεπτομερώς και εξυπηρετούν θαυμάσια τις ανάγκες τις παράστασης. Η πρωτότυπη μουσική του Γιάννη Μαθέ συντροφεύει άριστα τις κωμικές αλλά και τις δραματικές στιγμές του έργου. 

Αυτό που απογειώνει πραγματικά ένα τόσο καλοδουλεμένο έργο είναι οι εξαιρετικές ερμηνείες των πρωταγωνιστών που συναρπάζουν επί σκηνής. Ο Ηλίας Μελέτης, η Βίβιαν Κοντομάρη, η Βάσω Λασκαράκη και ο Σπύρος Τσεκούρας κερδίζουν τον θεατή από το πρώτο ως το τελευταίο λεπτό τόσο μεμονωμένα όσο και ως ομάδα, έχοντας μια εξαιρετική χημεία μεταξύ τους. Έχοντας όλοι τους σπάνια κωμικά αντανακλαστικά, κατορθώνουν να μεταπηδούν από το κωμικό στο δραματικό στοιχείο με αξιέπαινη ροή και αποτελεσματικότητα και αξίζουν πολλά συγχαρητήρια. 

Ο Μελέτης Ηλίας είναι ο Φινλανδός Όλαβι που έχει παντρευτεί την Νίκη και είναι υπέρ της απόλυτης ειλικρίνειας προς το παιδί του. Ο Ηλίας Μελέτης με μία εξαίσια προφορά προσπαθώντας να μιλήσει σωστά ελληνικά, συναρπάζει. Μιλάει μέσα από τα λόγια του αλλά και μέσα από το σώμα του και το βλέμμα του και προκαλεί άφθονο και αβίαστο γέλιο. Μια ερμηνεία καθηλωτική.  

Η Βίβιαν Κοντομάρη είναι η Νίκη, η γυναίκα του Όλαβι και μένουν μόνιμα στη Φινλανδία. Η Βίβιαν Κοντομάρη μάς χαρίζει μια υπέροχη ερμηνεία, τόσο στα κωμικά σημεία της παράστασης όσο και στα δραματικά και προσθέτει ένα ιδιαίτερο βάθος στον χαρακτήρα της. 

Η Βάσω Λασκαράκη είναι η Ελένη, η γυναίκα του Μάκη που μένουν μαζί στη Θεσσαλονίκη και είναι υπέρ της μαγείας των Χριστουγέννων. Η Βάσω Λασκαράκη είναι εξαιρετική επί σκηνής με μία σπάνια ενέργεια και πείθει απόλυτα για την αλήθεια του χαρακτήρα της. Συναρπαστική και απολαυστική. 

Ο Σπύρος Τσεκούρας είναι ο Μάκης, ο άντρας της Ελένης. Ο Σπύρος Τσεκούρας είναι μαγευτικός επί σκηνής και αξιοποιώντας στο έπακρο όλα του τα εκφραστικά μέσα, καταφέρνει να προκαλέσει άφθονο γέλιο και συγκίνηση. Μια πραγματικά υπέροχη ερμηνεία.  

«Δεν θέλω ρεαλισμό, θέλω μαγεία» μας έλεγε η Μπλανς Ντυμπουά και ο λόγος που αυτή η ατάκα έμεινε στην ιστορία ίσως είναι η ακατανίκητη ανάγκη όλων μας για μαγεία στη ζωή μας. Αγαπάμε την ειλικρίνεια, αγαπάμε τον ορθολογισμό αλλά τίποτα δεν μπορεί να μας κάνει να απορρίψουμε την μαγεία που τόσο χρειαζόμαστε. Και αυτό δεν είναι μία αντίθεση ανάμεσα στον ορθολογισμό και τον ανορθολογισμό αλλά μία μεγάλη νίκη του παιδιού που κρύβεται μέσα μας απέναντι στον ενήλικα που του έμαθαν να μην πιστεύει πια στα θαύματα. Μια νίκη σημαντική. 

Η παράσταση «Λαπωνία» των Μαρκ Ανζελέτ και Κριστίνα Κλεμέντε σε σκηνοθεσία Νικορέστη Χανιωτάκη στο Θέατρο Ζίνα είναι μια συναρπαστική κωμωδία με αξιοσημείωτο ρυθμό που όχι μόνο προκαλεί άφθονο γέλιο αλλά ταυτόχρονα καταφέρνει να θέσει ενδιαφέροντα ερωτήματα και ηθικά διλήμματα που προκαλούν στον θεατή την ανάγκη να σκεφτεί και να συζητήσει ξανά και ξανά. Μπορείτε να φανταστείτε ένα μάθημα Ηθικής Φιλοσοφίας που το παρακολουθείτε γελώντας με την καρδιά σας; Αυτό ακριβώς είναι η Λαπωνία. Πρόκειται για μία κωμωδία που δεν πρέπει να χάσετε και που κουβαλάει την μεγάλη επιτυχία που σημείωσε ήδη στη Θεσσαλονίκη πολύ πολύ δίκαια. 

Ταυτότητα παράστασης:

Λαπωνία

Θέατρο Ζίνα

Μετάφραση – Διασκευή: Μαρία Χατζηεμμανουήλ
Σκηνοθεσία: Νικορέστης Χανιωτάκης
Σκηνικά: Αγγελίνα Παπαχατζάκη
Κοστούμια: Ιωάννα Καλαβρού
Φωτισμοί: Νικορέστης Χανιωτάκης
Πρωτότυπη μουσική: Γιάννης Μαθές
Φωτογράφηση: Πάνος Γιαννακόπουλος
Video φωτογράφησης: Έφη Καρανικόλα
Βοηθός σκηνοθέτη: Σοφία Μπακιρτζή
Διαχείριση Social media: Δάφνη Πιτσίκα
Γραφιστική Επιμέλεια: Μαίρη Μούσα Mousart
Κομμώσεις – μακιγιάζ φωτογράφισης: Le Boudoir Salons
Παραγωγή: Γίνονται έργα
Επικοινωνία: Ανζελίκα Καψαμπέλη

ΠΑΙΖΟΥΝ (αλφαβητικά):
Μελέτης Ηλίας, Βίβιαν Κοντομάρη, Βάσω Λασκαράκη, Σπύρος Τσεκούρας.