Φωτεινή και Θλιμμένη
Γράφει η Βίβιαν Μητσάκου
Εκατό χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την μικρασιατική καταστροφή. Την πιο μαύρη σελίδα στην ιστορία της νεώτερης Ελλάδας. Προσφυγιά, διωγμός, σφαγή, αίμα, πόνος. Εκατοντάδες νοικοκυραίοι, χάνουν τις περιουσίες τους, την ίδια την ζωή αγαπημένων προσώπων, οικογένειες χωρίζονται και έρχονται επαίτες σε μια Ελλάδα που τους ονόμαζε «τουρκόσπορους».
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων που διοργανώνονται στην Ελλάδα για τα 100 χρόνια της Μικρασιατικής καταστροφής, η Μαίη Σεβαστοπούλου με την εξαιρετική της πένα μας διηγείται την πορεία της Φωτεινής από την Σμύρνη στην Αλεξάνδρεια. Μέλος μιας πλούσιας, ακμάζουσας οικογένειας της Σμύρνης. Η Φωτεινή ακολουθεί μια πορεία που σημαδεύτηκε από έναν απαγορευμένο έρωτα που της άλλαξε την ζωή. Το καλογραμμένο κείμενο της Μαίης Σεβαστοπούλου φανερώνει ότι η συγγραφέας έχει κάνει μία λεπτομερή και εμπεριστατωμένη μελέτη στην ζωή των μικρασιατών.
Η Φωτεινή γεννήθηκε στη Σμύρνη. Πριν την καταστροφή. Όταν ο Ελληνισμός εκεί ήκμαζε κι ο πλούτος περίσσευε. Τα κρύσταλλα και οι δαντέλες κυριαρχούσαν στις ζωές των γυναικών. Οι βόλτες στο Quai τους έδιναν την ευκαιρία να επιδείξουν την γλυκιά, σχεδόν παραδεισένια ζωή τους. Μέσα από το κείμενο της Μαίης Σεβαστοπούλου ζήσαμε νοερά μαζί τους, στον όμορφο κήπο του θεάτρου της Αλεξάνδρειας, τα μεγαλεία τους, πήγαμε στην όπερα, καθήσαμε και απολαύσαμε το γλυκό μας στα παγκοσμίως γνωστά ζαχαροπλαστεία της, “μυρίζαμε” τα μπαχαρικά στην αγορά και στις κουζίνες τους. Μπήκαμε στα καλυτερα εμπορικά μαγαζιά για να αγοράσουμε δαντέλες για να φορέσουμε τα καλύτερα ρούχα για να παρακολουθήσουμε τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της εποχής στην όπερα της Σμύρνης. “Μυρίζαμε” τα μπαχαρικά στην αγορά και στις κουζίνες τους. Μέχρι το μοιραίο 1922 όπου όλα ανατράπηκαν μ’ έναν μοναδικά τραγικό τρόπο. Μετά περπατήσαμε στο αιματοβαμμένο quai της Σμύρνης. Φωνές, πόνος, βιασμοί, αγωνία για την ζωή. Από την μια μέρα στην άλλη νοικοκυραίοι έγιναν επαίτες και πρόσφυγες. Έτσι το θέλησαν αυτοί που κυβερνούν τον κόσμο όλο. Κι η Φωτεινή έχασε ολόκληρη την οικογένειά της. Και σαν από θαύμα, βρέθηκε στην Αλεξάνδρεια του Καβάφη. Εκεί που ο Ελληνισμός εξακολουθούσε ν’ ανθίζει και να παρέχει, πλουσιοπάροχα, διασκεδάσεις και ξεφαντώματα. Όμως η Φωτεινή, μ’ όσα κι αν κέρδισε στη δεύτερη πατρίδα της, έμεινε για πάντα θλιμμένη.
Η ιστορία της Φωτεινής (Μαίη Σεβαστοπούλου), διανθισμένη με υπέροχα Σμυρναίικα τραγούδια τραγουδισμένα από δύο εξαίσιες φωνές (Αγγελική Δέλλα, Λουκία Γκαρδιακού), μας ταξίδεψε στον περασμένο αιώνα.
Χαρές, έρωτες, λύπες, οδύνη, θάνατος, σφαγές, πόνος, ξεριζωμός, προσφυγιά.
Με τα γιορτινά μας θρηνούμε και θυμόμαστε
«…Χάσαμε τη γη της Ιωνίας, λίκνο της ποίησής μας, των επιστημών και των μυστηρίων του κόσμου. Χάσαμε τη Σμύρνη, μια πόλη που φώτισε τους αιώνες με πολιτισμό, πνευματική λαμπρότητα και ανθρώπινο μεγαλείο. Στην ανάμνηση της καταστροφής η θλίψη μας πνίγει. Δεν έχει σημασία αν έχεις ρίζες από κει. Όμηρος, Ανακρέων, Αλκαίος, Σαπφώ, οι πυλώνες της μεγάλης ποίησης και εκατοντάδες μεταγενέστεροι, έδωσαν στην πόλη ένα μεγαλείο που μας κάνει και μετά το χαμό της περήφανους. Παρά την φρίκη των σφαγών, της φωτιάς, της καταστροφής, μένει στις ψυχές μας χώρος να θρηνήσουμε την Σμύρνη και όλη τη Μικρασία με τα γιορτινά μας. Ένα θέαμα καμωμένο για τα 100 χρόνια της καταστροφής, εκατό χρόνια για το αθάνατο μεγαλείο της…» γράφει στο σκηνοθετικό της σημείωμα η εξαίρετη συγγραφέας, σκηνοθέτης και ηθοποιός Μαίη Σεβαστοπούλου.
Η Μαίη Σεβαστοπούλου έχει την στόφα μεγάλου ηθοποιού. Χτίζει με μαεστρία την ιστορία της Φωτεινής, στην ίδια ανήκει και η λιτή αλλά εξαιρετική σκηνοθεσία. Χωρίς μελοδραματισμούς, αλλά με μια καλοζυγισμένη ερμηνεία, και με πλήρη έλεγχο των αστείρευτων εκφραστικών της μέσων, μας μεταφέρει από τις χαρές στις λύπες. Έτσι άλλωστε δεν είναι και η αληθινή ζωή μας. Το κείμενό της ευρηματικό και καλογραμμένο. Εξαιρετικό το ολόλευκο φόρεμά της, το υπέροχο καπέλο της και τα δαντελένια γάντια της, να μας γυρίζουν πίσω σε πατρίδες χαμένες, αλλά όχι λησμονημένες. Χορεύει, λικνίζεται στις μουσικές της Σμύρνης, ερμηνεύει, διηγείται με την βαθειά, βελούδινη φωνή της και μία θλίψη φαίνεται στο βλέμμα της κατά την διάρκεια της παράστασης. «Ζει» την ιστορία της θλιμένης Φωτεινής.
Ακούγονται κατά την διάρκεια της παράστασης από τα ωραιότερα σμυρναίικα τραγούδια που όλοι μαζί σιγοτραγουδούσαμε.
Μια εξαιρετική παράσταση, με ωραία μουσική και τραγούδια, ζωντανή ορχήστρα επί σκηνής, με μια υπέροχη ερμηνεία από την πολυσχιδή Μαίη Σεβαστοπούλου. Μια παράσταση που ο covid διέκοψε. Εύχομαι να μπορέσει να συνεχιστεί, γιατί το αξίζει.
«Φωτεινή και θλιμμένη»
Μουσική παράσταση
Κείμενο-σκηνοθεσία: Μαίη Σεβαστοπούλου
Μουσική επιμέλεια: Λουκία Γκαρδιακού
Ερμηνεία: Μαίη Σεβαστοπούλου
Πιάνο – τραγούδι: Αγγελική Δέλλα
Ακορντεόν – τραγούδι: Λουκία Γκαρδιακού
Φωτογραφίες: Στέλιος Δανιήλ
Παραγωγή: Ομάδα «Θεώρηση»
Διάρκεια παράστασης: 70 λεπτά