O Παίκτης του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι
Γράφει η Βίβιαν Μητσάκου
Mε συνεχή sold out συνεχίστηκε για δεύτερη χρονιά «O Παίκτης» του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι στο Θέατρο 104. Ήμουν τυχερή που μπόρεσα να την παρακολουθήσω στην τελευταία παράτασή της.
Το μυθιστόρημα «Ο Παίκτης» του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι μπορεί να χαρακτηριστεί εύκολα σαν μία αυτοβιογραφία του μεγάλου δραματουργού. Η μανία και το πάθος του για τα τυχερά παιχνίδια ήταν γνωστή.
Ο Παίκτης γράφτηκε σε μια πολύ δύσκολη περίοδο της ζωής του συγγραφέα και εκδόθηκε το 1866. Το 1863 στο καζίνο του Βισμπάντεν ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι χάνει όλα του τα χρήματα. Δέχεται να εξοφλήσει τα χρέη του, παραδίδοντας σε σύντομο χρονικό διάστημα ένα καινούργιο βιβλίο. Τα καταφέρνει, υπαγορεύοντας το κείμενο στη στενογράφο Άννα Σνίτκινα την οποία παντρεύεται λίγο αργότερα. Έτσι ο Παίκτης γράφτηκε μέσα σε 26 μέρες.
Η δράση του μυθιστορήματος εκτυλίσσεται στο Ρουλέτενμπουργκ, μια φανταστική πόλη στη Γερμανία. Ένας απόστρατος Ρώσος στρατηγός επισκέπτεται την πόλη με τα παιδιά και τη φιλενάδα του, μια κατά πολύ νεότερη του γυναίκα, με την οποία ετοιμάζεται να παντρευτεί. Μαζί τους είναι και ο νεαρός δάσκαλος Αλεξέι Ιβάνοβιτς, ο οποίος είναι ερωτευμένος με την Πολίνα, την μεγαλύτερη κόρη του στρατηγού. Βρισκόμενος στα πρόθυρα χρεοκοπίας, ο στρατηγός περιμένει να κληρονομήσει τη θεία του. Παράλληλα ο Αλεξέι, παρασυρμένος από τον τυραννικό και ανεκπλήρωτο έρωτα προς την Πολίνα, ξεκινά να παίζει στο καζίνο της πόλης προσφέροντας όλα τα κέρδη στην αγαπημένη του. Αυτό όμως δεν θα αποτελέσει παρά μονάχα την αρχή της δικής του σταδιακής του πτώσης.
Η σκηνή του θεάτρου 104 είναι εντελώς άδεια. Σε λίγο εμφανίζεται ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης (Αλεξέι Ιβάνοβιτς) σέρνοντας ένα κάρο, όπου επάνω βρίσκονται οι υπόλοιποι ηθοποιοί και τα σκηνικά της παράστασης. Ένα τραπέζι, μάσκες, καρέκλες, ένα αναπηρικό αμαξίδιο. Ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης ξεφορτώνει το φορτίο του και το σκηνικό στήνεται μπροστά στα μάτια μας. Ακριβώς με ανάποδη όμως σειρά κλείνει και η παράσταση.
Η Σοφία Καραγιάννη δημιουργεί μια εξαιρετική μεταφορά του κλασικού μυθιστορήματος. Εμβαθύνει στους χαρακτήρες του Ντοστογιέφσκι και με σύμμαχό της, την εύρυθμη μετάφραση του Μιλτιάδη Σαλβαρλή, την υπέροχη επιμέλεια της κίνησης της Μαργαρίτας Τρίκκα, μας μεταφέρει το πάθος, την τρέλα που κυριεύουν κάθε άτομο εθισμένο στον τζόγο, σε μια παράσταση με γρήγορους ρυθμούς και πολλούς συμβολισμούς. Μας παρουσιάζει με ιδιαίτερο, ανάλαφρο τρόπο τους ήρωες του Ντοστογιέφσκι, χωρίς να ξεφεύγει από το λόγο του συγγραφέα. Άνθρωποι που ηδονίζονται στο αντίκρισμα της πράσινης τσόχας. Άνθρωποι που δεν διστάζουν να χάσουν ολόκληρες περιουσίες, παρασυρμένοι από την μαγεία της ρουλέτας. Βλέπουν μπροστά τους μόνο το μαύρο-κόκκινο, αριθμούς να ποντάρουν και μια εσωτερική φωνή που τους προσκαλεί λέγοντάς τους «παίξε, παίξε».
Ευφυής έμπνευση η χρήση μασκών- ζώων, με αλληγορική σημασία. Μας φανερώνουν τα ζωώδη ένστικτα που κρύβουν καλά φυλαγμένα πολλοί άνθρωποι. Ευρηματική η επαναλαμβανόμενη σκηνή του τζόγου, όπου η συγχρονισμένη κίνηση όλων των ηθοποιών, η εξαιρετική μουσική του Στάθη Δρογώση, το πάθος που βλέπουμε στα μάτια των «παικτών», να υποδηλώνει και μία «ερωτική σχέση» που έχουν αποκτήσει με τον τζόγο, απογειώνει την παράσταση.
Οι ιδιαίτεροι φωτισμοί ανήκουν στον Νίκο Βλασόπουλου. Τα λιτά σκηνικά και τα ιδιαίτερα κοστούμια υπογράφει η Κωνσταντίνα Κρίγκου
Ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης μας συγκινεί σαν Αλεξέι Ιβάνοβιτς. Παρασυρμένος από έναν ανεκπλήρωτο έρωτα, χάνεται στον ήχο της μπίλιας και μεταμορφώνεται σε ένα ανίσχυρο, αδύνατο ανθρωπάκι, υποταγμένο στο πάθος του. Παρουσιάζει έναν άνθρωπο που τα δυο πάθη του, ο έρωτας και μετά ο τζόγος, καταστρέφουν την ίδια του την προσωπικότητα και την ζωή. Ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης με την εξαιρετική, δυναμική ερμηνεία του, αποδεικνύει για άλλη μια φορά ότι ανήκει στους καλύτερους ηθοποιούς της γενιάς του.
Η Κορίνα Θεοδωρίδου είναι η Πολίνα. Ο ανεκπλήρωτος έρωτας του Αλεξέι. Εύθραυστη, γλυκιά παρουσία, με μεγάλη υποκριτική άνεση.
Η Βασιλική Διαλυνά σε διπλό ρόλο. Ελκυστική, ερωτική στο ρόλο της όμορφης νεαρής γυναίκας. Συγκλονιστική, απίστευτης ομορφιάς η ερμηνεία της στο ρόλο της ιδιότροπης γριάς θείας. Μια ερμηνεία που δύσκολα θα ξεχάσεις.
Ο Αλέξανδρος Τούντα μας χαρίζει όμορφες και καίριες ερμηνείες στους τρεις ρόλους του. Του απόστρατου Ρώσου στρατηγού, του Γάλλου κόμη και του Άγγλου τζέντλεμαν.
Συμπερασματικά στο Θέατρο 104 παρακολούθησα μία ιδιαίτερη, εμπνευσμένη μεταφορά του διαχρονικού “Παίκτη” του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκ, με ευφάνταστη σκηνοθεσία, εξαιρετικές ερμηνείες, μοναδική μουσική, αξιόλογη και ιδιαίτερη κίνηση. Μία παράσταση που δικαίως παίζεται για δεύτερη χρονιά. Μην την χάσετε. Καλή σας θέαση!
Ταυτότητα Παράστασης
Σκηνοθεσία:Σοφία Καραγιάννη
Μετάφραση (από τα γαλλικά): Μιλτιάδης Σαλβαρλής
Προσαρμογή κειμένου: Σοφία Καραγιάννη, Ιωσήφ Ιωσηφίδης, ΒάσιαMίχα
Σκηνικά-Κοστούμια: Κωνσταντίνα Κρίγκου
Μουσική: Στάθης Δρογώσης
Επιμέλεια κίνησης: Μαργαρίτα Τρίκκα
Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Βάσια Μίχα
Φωτογραφίες: Χριστίνα Φυλακτοπούλου
Trailer: Στέφανος Κοσμίδης
Επικοινωνία: Χρύσα Ματσαγκάνη
Παραγωγή:GAFF
Ερμηνεία (με αλφαβητική σειρά): Βασιλική Διαλυνά, Κορίνα Θεοδωρίδου, Ιωσήφ Ιωσηφίδης, Αλέξανδρος Τούντας
Η παράσταση επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Ινστιτούτου Πούσκιν