O Γυάλινος Κόσμος του Τενεσί Ουίλιαμς
Γράφει η Βίβιαν Μητσάκου
Ο Γυάλινος Κόσμος (αγγλικός τίτλος: The Glass Menagerie, Το Γυάλινο Θηριοτροφείο) είναι θεατρικό έργο του Αμερικανού συγγραφέα Τενεσί Ουίλιαμς. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το Δεκέμβριο του 1944 στο θέατρο Σιβίκ (Civic) του Σικάγου και την επόμενη χρονιά στη Νέα Υόρκη (Θέατρο Playhouse, Μάρτιος 1945), όπου κέρδισε το Βραβείο New York Drama Critics Circle Award. Αποτέλεσε τη πρώτη μεγάλη θεατρική επιτυχία του Τενεσί Ουίλιαμς, που καθιερώθηκε ως ένας από τους μεγαλύτερους θεατρικούς συγγραφείς του αιώνα. Ο Γυάλινος Κόσμος θεωρείται το πιο αυτοβιογραφικό έργο του αμερικανού συγγραφέα. Στην ουσία αναφέρεται στην ίδια του την οικογένεια. Ο πατέρας του, μια αυστηρή πατριαρχική φιγούρα, τον θεωρούσε ουσιαστικά “απόντα” λόγω της δουλειάς του. Ο Τομ του έργου είναι ο ίδιος ο συγγραφέας (το πραγματικό μικρό όνομα του Ουίλιαμς ήταν Τόμας), η Αμάντα είναι η μητέρα του, μια αριστοκρατική γυναίκα, υπερπροστατευτική, με ελπίδες για μια καλύτερη ζωή των παιδιών της, αλλά κυρίως έχει επηρεαστεί από την αδερφή του, Ρόουζ. Η Ρόουζ είναι η έμπνευση για τη Λόρα, καθώς η ίδια έπασχε από σχιζοφρένεια κι είχε υποβληθεί σε λοβοτομή, με αποτέλεσμα να μείνει σχεδόν ανάπηρη για το υπόλοιπο της ζωής της.
Ο Μάριος Πλωρίτης είχε αναφέρει για τον Γυάλινο κόσμο: “Οι χαρακτήρες του γυάλινου κόσμου δεν σβήνουν μαζί με το έργο. Προεκτείνονται στα κατοπινά έργα του Ουίλιαμς. Η Άλμα του “Καλοκαίρι και καταχνιά|” είναι ομογάλακτη αδελφή της Λάουρας, κι ο ξεπεσμός της Άλμας στην τελευταία σκηνή του έργου συνεχίζεται δραματικός σ’ ολόκληρο το “Λεωφορείον ο Πόθος”, όπου η Μπλάνς Ντυ Μπουά ξαναγυρίζει στις φαντασιώσεις της Αμάντας του “Γυάλινου κόσμου”. Ουσιαστικά σε όλα τα έργα του Tενεσί Ουίλιαμς υπάρχει ένας βασικός χαρακτήρας, μία βασική κατάσταση: ο άνθρωπος (η γυναίκα κυριότατα), που ανήμπορος να πλάσει την πραγματικότητα σύμφωνα με τα όνειρά του και μη αντέχοντας τη θλιβερότητά της, γλιστράει στη φαντασία για να βρει μιαν υπνωτική λύτρωση”.
H παράσταση έχει αγαπηθεί από το κοινό και έχει παιχτεί πολλές φορές στο εξωτερικό και την Ελλάδα.
Ο Γυάλινος Κόσμος σε σκηνοθεσία του Γιώργου Νανούρη έκανε πρεμιέρα διαδικτυακά από το Εθνικό Θέατρο και ξεπέρασε της 8.000 διαδικτυακές θεάσεις. Την νέα σεζόν βλέπουμε την παράσταση στην σκηνή του Θεάτρου Αλκυονίς. Το ιδιαίτερο της παράστασης είναι ότι το παρακολουθούμε όπως ακριβώς φτιάχτηκε με περιορισμούς λόγω COVID19, κρατώντας τις αποστάσεις και οι ηθοποιοί δεν αγγίζουν ο ένας τον άλλον. Πως μπορείς να σκηνοθετήσεις ένα χορό ή ένα φιλί από απόσταση; Η σκηνοθεσία του Γιώργου Νανούρη καταφέρνει το ακατόρθωτο. Νιώθουμε την αγάπη της Λόρας για τον εφηβικό της έρωτα, βλέποντας τον χορό που «έγινε» από απόσταση και αισθανθήκαμε το πάθος στο φιλί των δύο νέων που δεν φιλήθηκαν ποτέ από κοντά. Το φιλί το είδαμε μόνο στον τοίχο της σκηνής σε ασπρόμαυρες φωτοσκιάσεις. Moναδικοί οι φωτισμοί του Γιώργου Νανούρη.
Εξαιρετικό το απλό, λιτό σκηνικό της Μαίρη Τσαγκάρη, που παίρνει όμως μια μεγαλοπρέπεια με τον πολυτελέστατο πολυέλαιο στην μέση της σκηνής. Όχι όμως με την συλλογή από τα γυάλινα ζωάκια της Λόρας, αλλά από διαφορετικού μεγέθους και σχεδίου λάμπες. Ο πολυέλαιος που κατεβαίνει αργά και η Λόρα «χώνεται» στον γυάλινο κόσμο της. Μόνο εκεί αισθάνεται σίγουρη και δυνατή.
O έμπειρος Κωνσταντίνος Μπιμπής ενσαρκώνει άψογα τον Τομ, τον γιο της οικογένειας. Έναν χαρακτήρα που βρίσκεται σε δίλημμα ανάμεσα στα θέλω του και στα πρέπει του. Θέλει να φύγει μακριά, να ζήσει όπως αυτός επιθυμείι. Θέλει όμως και να προστατεύσει την οικογένεια. «Χάνεται» στις κινηματογραφικές αίθουσες, θέλοντας να ξεχάσει την οδυνηρή πραγματικότητα που ζει. ΄Εμπειρος ηθοποιός με κύρος, πειστικότατος και καίριος.
Μια χαρακτηριστική περσόνα, που βρίσκουμε σε όλα σχεδόν τα έργα του Τένεσσι Ουίλιαμς είναι αυτός της Αμάντα. Της μητέρας της οικογένειας. Η Αμάντα της Άννας Μάσχα είναι δυναμική, πληθωρική, σαρωτική. Aεικίνητη στην σκηνή. Απελπισμένη, έχει λυγίσει μπροστά στα προβλήματα της. Προσπαθεί να πουλήσει συνδρομές ενός περιοδικού για να συντηρήσει την οικογένειά της, με μία αξιοπρέπεια που εκπλήσσει. Κρατά πάντα τις αναμνήσεις της ένδοξης νιότης της. Μια «ξεπεσμένη» καλλονή του Νότου. Ένας χαρακτήρας που δεν μπορεί να παραδεχθεί την νέα πραγματικότητα. Πιστεύει ότι όλα τα προβλήματα της οικογένειας, ακόμη και η αναπηρία της κόρης της Λόρας θα εξαφανιστούν όταν κάνει έναν «καλό» γάμο.
Η Λόρα της Λένας Παπαληγούρα είναι εύθραυστη, ευαίσθητη, φοβισμένη, συμβιβασμένη με την αναπηρία της. Η Λένα Παπαληγούρα ενσαρκώνει με τεράστια επιτυχία μια απόκοσμη ύπαρξη, παραδομένη στην μοίρα της. Οι κινήσεις της, οι εκφράσεις του προσώπου της, μας χαρίζουν μια συγκλονιστική Λόρα. Σκέφτεται με αγάπη και νοσταλγία την νεανική της πλατωνική αγάπη. Μοναδική της χαρούμενη στιγμή ο χορός και το φιλί με τον Τζιμ. Και μετά γκρεμίζονται όλα. Ο γυάλινος ρινόκερως σπάει και τα όνειρά της διαλύονται. Ο κόσμος της όλος και πάλι, το καταφύγιό της, η συλλογή από τα πολύτιμα γυάλινα ζωάκια της.
Ο Τζιμ ( φίλος του Τομ, από το εργοστάσιο, υποψήφιος γαμπρός για την Λόρα κατά την άποψη της μητέρας της) του Αναστάση Ροϊλου είναι φιλόδοξος, αισιόδοξος, χαρούμενος, δυναμικός. Έχει σχέδια για μια καλύτερη ζωή και προσπαθεί να τα πραγματοποιήσει. Είναι ο μόνος που δίνει χαρά στην απελπισμένη Λόρα, που για πρώτη φορά χαμογελά και δεν σκέπτεται την σωματική της αναπηρία. Για λίγο όμως. Ο Τομ είναι αρραβωνιασμένος. Ο μοναδικός χορός, το μοναδικό φιλί που αντάλλαξε η Λόρα στην ζωή της. Ο Αναστάσης Ροϊλος έχει εκπληκτική σκηνική άνεση.
Εξαιρετική η μουσική επένδυση του Θοδωρή Οικονόμου. Τους ήρωές μας ντύνουν με μοναδικά κομμάτια οι Deux Hommes. Ιδιαίτερη η μεταξωτή τουαλέτα της Αμάντας (από το ένδοξο παρελθόν της στον Νότο της νιότης της) μας μεταφέρει στην εποχή που διαδραματίζεται η υπόθεση.
O Γυάλινος Κόσμος του Τενεσί Ουίλιαμς σε σκηνοθεσία Γιώργου Νανούρη είναι μια παράσταση εξαιρετικής ομορφιάς, με υπέροχες ερμηνείες, εξαιρετική μουσική πιάνου. Μια παράσταση που σε καθηλώνει και η σκηνοθεσία σε μεταφέρει στην σημερινή δύσκολη εποχή που βιώνουμε. Άνθρωποι σε απόσταση και απομόνωση, ζούμε στον δικό μας “γυάλινο κόσμο” . Άνθρωποι που διψούν για επικοινωνία, αγάπη, έρωτα.
Σας συνιστώ να μην την χάσετε. Είναι υπέροχη, συγκινητική, μαγική. Πιστεύω ότι θα είναι από τις καλύτερες της φετινής θεατρική σεζόν. Χαρείτε την!
Στο Θέατρο Αλκυονίς!
Tαυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Στέλιος Βαφέας
Σκηνοθεσία-Φωτισμοί: Γιώργος Νανούρης
Μουσική: Θοδωρής Οικονόμου
Σκηνικά: Μαίρη Τσαγκάρη
Κοστούμια: Deux Hommes
Βοηθός ενδυματολόγων: Δέσποινα Ιγνάτογλου
Φωτογραφίες: Μαριλένα Βαϊνανίδου
Διανομή (αλφαβητικά)
Άννα Μάσχα: η μητέρα Αμάντα Ουίνγκφιλντ
Κωνσταντίνος Μπιμπής: ο γιος Τομ Ουίνγκφιλντ
Λένα Παπαληγούρα: η κόρη, Λώρα Ουίνγκφιλντ
Αναστάσης Ροϊλός: ο επισκέπτης, Τζιμ Οκόνορ
Διάρκεια παράστασης 120