Δον Ζουάν σε ελεύθερη απόδοση της Λητώς Τριανταφυλλίδου και του Πάνου Βλάχου
Γράφει η Λουκία Μητσάκου
Τι σημαίνει να είσαι άντρας σήμερα; Τι σήμαινε να είσαι άντρας στις προηγούμενες γενιές; Πόσο εύκολα πιστεύουμε ανθρώπους που αυτοπροβάλλονται ως γκουρού της απόλυτης αλήθειας παραδίδοντάς μας απλοϊκές, ασυνάρτητες και ανούσιες απαντήσεις ως υπόσχεση για την ευτυχία που όλοι αναζητούμε; Και πώς συνδέεται ο Δον Ζουάν ως σύμβολο με όλα αυτά; Η πολύ ενδιαφέρουσα παράσταση «Δον Ζουάν» σε ελεύθερη απόδοση της Λητώς Τριανταφυλλίδου και του Πάνου Βλάχου στο Θέατρο Βεάκη έρχεται να μας δώσεις τις απαντήσεις και να θέσει ακόμα περισσότερα ερωτήματα.
Ο ηθοποιός Πάνος Βλάχος και η σκηνοθέτις Λητώ Τριανταφυλλίδου συνθέτουν μια νέα αφήγηση και αξιοποιούν όλους τους συμβολισμούς που φέρει ο Δον Ζουάν ως ήρωας (ή, μάλλον καλύτερα, αντιήρωας) μεταφέροντάς τον στο σήμερα. Ποιες ανάγκες θα ικανοποιούσε σήμερα ο Δον Ζουάν; Με ποιον τρόπο θα χρησιμοποιούσε τη γοητεία του ο μετρ της εξαπάτησης για να αποκτήσει ακολούθους που θα τον υπηρετούσαν τυφλά;
Ας ξεκινήσουμε με το πώς λειτουργεί ο Δον Ζουάν ως σύμβολο. Ο Δον Ζουάν συμβολίζει την απόρριψη των παραδοσιακών αξιών και την αναζήτηση της προσωπικής ελευθερίας. Ο Δον Ζουάν είναι εκείνος που αμφισβητεί τους ηθικούς και θρησκευτικούς κανόνες και τους κανόνες της κοινωνίας εν γένει. Ενσαρκώνει το πάθος, αυτό το πάθος που δεν γνωρίζει όρια – είτε πρόκειται για ερωτικό πάθος είτε για σεξουαλικό πάθος είτε πάθος για νέες εμπειρίες. Ο Δον Ζουάν είναι ένα σύμβολο ηδονισμού και ένα σύμβολο της ανθρώπινης ανάγκης για αυτοεκπλήρωση. Σε μια κοινωνία απόλυτης ανηδονίας όπως η σημερινή όπου οι άνθρωποι συχνά χάνουμε την αίσθηση απόλαυσης για την ίδια τη ζωή, ο Δον Ζουάν βρίσκεται στον αντίποδα και συμβολίζει την ηδονή για τον έρωτα, την ηδονή για τη ζωή, την ηδονή ακόμα και για την ηδονή την ίδια. Ο Δον Ζουάν είναι, επίσης, ο μετρ της εξαπάτησης: χρησιμοποιώντας τη γοητεία του καταφέρνει να πείσει τους άλλους προς δικό του όφελος.
Ο Δον Ζουάν ως σύμβολο σχετίζεται άμεσα με το ερώτημα «τι σημαίνει να είσαι άντρας», αφού εκπροσωπεί διαφορετικές πτυχές του ανδρισμού και της αρρενωπότητας και η Λητώ Τριανταφυλλίδου με τον Πάνο Βλάχο αξιοποιούν στο έπακρο αυτή τη σύνδεση με άκρως δημιουργικό τρόπο. Πώς ερμηνεύεται αυτή η σύνδεση; Ο Δον Ζουάν έχει αυτοπεποίθηση, είναι ο κυρίαρχος, ξέρει τι θέλει και πάντα καταφέρνει να το αποκτήσει. Η ακατανίκητη ανάγκη του για ελευθερία και η προσπάθεια του να αποποιηθεί κάθε ευθύνη και να απαρνηθεί κάθε κοινωνική υποχρέωση θέτει από μόνο του πολλά ερωτήματα όπως: «άντρας είναι αυτός που καταφέρνει να είναι ελεύθερος ή αυτός που έχει τη δυνατότητα να δεσμευτεί;» αλλά, κυρίως, θέτει το ερώτημα: «Τι σημαίνει να είσαι άντρας». Εκτός από τους έμφυλους ρόλους, η παράσταση ασχολείται και με τα θέματα του φεμινισμού και της πατριαρχίας.
Ο Πάνος Βλάχος και η Λητώ Τριανταφυλλίδου μεταφέρουν με ευφυέστατο τρόπο τον Δον Ζουάν στο σήμερα, στην εποχή όπου η αναζήτηση της ευτυχίας και η ακατανίκητη ανάγκη για καλύτερη ποιότητα ζωής και εύρεση νοήματος έχει οδηγήσει παγκοσμίως πολλούς ανθρώπους να ακολουθούν ψευτογκουρού που χρησιμοποιούν πιασάρικα συνθήματα αερολογίας και τους υπόσχονται την ευτυχία που αναζητούν, τους υπόσχονται πως θα βρουν τον εαυτό τους, τους υπόσχονται πως θα νιώσουν επιτέλους πλήρεις. Η τυφλή εμπιστοσύνη, όμως, σε τέτοιους επιτήδειους ανθρώπους που χρησιμοποιούν τους ακολούθους τους για να αποκτήσουν φήμη και χρήματα έχει οδηγήσει πολλές φορές ιστορικά σε καταστροφικά αποτελέσματα για τους ακολούθους αυτούς και έχει συντελέσει στη δημιουργία New Age αιρέσεων (που βρίσκονται σε πλήρη άνθιση ακόμα και σήμερα) καπηλεύοντας την έννοια του life coaching και παραπλανώντας τον κόσμο ως προς το τι είναι ικανές να τους προσφέρουν.
[Μια ιστορική παρένθεση: Το κίνημα New Age ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960 αντλώντας επιρροές από διάφορες πνευματικές και φιλοσοφικές παραδόσεις. Εξελίχθηκε ως αντίδραση στον υλισμό και την αυστηρή θρησκευτική δογματικότητα, ενσωματώνοντας στοιχεία από εσωτερισμό, ανατολικές θρησκείες (βουδισμό, ινδουισμό), μυστικισμό, αποκρυφισμό, αστρολογία, εναλλακτική ιατρική και ψυχολογία αυτοβελτίωσης].
Ο Δον Ζουάν της Λητώς Τριανταφυλλίδου και του Πάνου Βλάχου τοποθετεί τον Δον Ζουάν στο μπαρ του πατέρα του, το οποίο μετατρέπεται σε «Εκκλησία της Ελευθερίας» (ο χώρος συνάντησης μιας New Age αίρεσης πολύ συχνά αυτοπροσδιορίζεται ως χώρος θρησκείας για να μην πληρώνει φόρους) και οι ακόλουθοί του γίνονται όλο και πιο τυφλά αφοσιωμένοι. O Δον Ζουάν της παράστασης γίνεται εκείνος που υποστηρίζει μια ελευθερία χωρίς καθόλου κανόνες και μετατρέπεται στην μοναδική και απόλυτη αλήθεια. Με αυτό τον τρόπο, η παράσταση στο Θέατρο Βεάκη διευρύνει ευφυέστατα τον συμβολισμό του Δον Ζουάν και μας κάνει να αναρωτηθούμε για την τυφλή εμπιστοσύνη που επιδεικνύουμε ως άνθρωποι και ως κοινωνία σε οποιονδήποτε εκπροσωπεί την ιδεολογία με την οποία ταυτιζόμαστε. Πόσο επικίνδυνο είναι το να ακολουθούμε χωρίς κανένα φίλτρο και χωρίς καμία προσπάθεια αμφισβήτησης τους ανθρώπους που φέρεται να στηρίζουν την ιδεολογία μας;
Ο Πάνος Βλάχος και η Λητώ Τριανταφυλλίδου μας παραδίδουν ένα κείμενο ευφυέστατο και πολύ σωστά γραμμένο, ακολουθώντας την ακριβή πορεία μιας new age cult (αίρεσης), όπως περιγράφεται σε όλα τα βιβλία και τα ντοκιμαντέρ που έχουν παρουσιαστεί μέχρι σήμερα. Είναι σαφές πως οι δημιουργοί έχουν κάνει μεγάλη έρευνα πάνω στο θέμα και αξιοποιούν τα ιστορικά στοιχεία με τρόπο αξιόπιστο για να διηγηθούν την ιστορία τους. Το κείμενό τους διακρίνεται από αστείρευτο χιούμορ και πολύ καλογραμμένες ατάκες που προκαλούν άφθονο γέλιο καθόλη τη διάρκεια της παράστασης.
Η Λητώ Τριανταφυλλίδου αναλαμβάνει τη σκηνοθεσία και μας παραδίδει μια παράσταση με εξαίρετο ρυθμό που κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή μέχρι το τελευταίο λεπτό. Εξαιρετικές οπτικά οι σκηνές σε slow motion στην αρχή της παράστασης αλλά και ολόκληρη η αισθητική ταυτότητα. Η σκηνοθεσία της Τριανταφυλλίδου εστιάζει στον Δον Ζουάν ως σύμβολο, φωτίζει με εξαιρετικό τρόπο όλες τις χιουμοριστικές στιγμές της παράστασης και αλλάζει τους χώρους διεξαγωγής των γεγονότων της ιστορίας με τρόπο ευρηματικό. Μια ευφάνταστη σκηνοθετική ματιά με ένα σαφώς αξιόλογο αποτέλεσμα.
Τα σκηνικά του Δημήτρη Πολυχρονιάδη είναι πλήρως λειτουργικά αλλά επίσης δημιουργικά και εμπνευσμένα και τα κοστούμια της Ματίνας Μέγκλα ταιριάζουν απόλυτα στην αίσθηση που θέλει να δώσει η παράσταση. Εξαιρετική η κίνηση της Παναγιώτας Καλλιμάνη και οι φωτισμοί της Βαλεντίνας Ταμιωλάκη.
Ο Αλέξανδρος Κούρος υπογράφει την μουσική της παράστασης που ερμηνεύεται ζωντανά επί σκηνής, σε στίχους του Πάνου Βλάχου. Η ζωντανή πρωτότυπη μουσική και το τραγούδι αποτελούν άκρως σημαντικό στοιχείο στη δημιουργία της ατμόσφαιρας της παράστασης και συναρπάζουν τον θεατή. Θαυμάσια και η σύλληψη και η εκτέλεση και, αξίζει να αναφερθούμε ξεχωριστά στην άριστη ένταση της μουσικής και των τραγουδιών, κάτι που δεν θεωρούμε καθόλου δεδομένο. Η ζωντανή μουσική προσδίδει αναμφίβολα μια μοναδική ταυτότητα στην παράσταση με περίφημα αποτελέσματα.
Ο Πάνος Βλάχος αναλαμβάνει πολλά στοιχεία της παράστασης. Μιλήσαμε ήδη για την θεατρική απόδοση του Δον Ζουάν. Αξίζει να αναφερθούμε ξανά πως ο ίδιος έχει γράψει τους στίχους των τραγουδιών, ερμηνεύει τον πρωταγωνιστικό ρόλο αλλά και τραγουδάει. Ο Πάνος Βλάχος που μας έχει ήδη εντυπωσιάσει τα προηγούμενα χρόνια, έρχεται να μας αποδείξει πως η επιτυχία του δεν είναι καθόλου τυχαία. Πρόκειται για έναν καλλιτέχνη με τεράστιες δυνατότητες τόσο ερμηνευτικά όσο και μουσικά. Είναι απόλυτα παρών κάθε στιγμή της παράστασης και έχει σπάνια κωμικά αντανακλαστικά. Η ενέργειά του βρίσκεται σε αποκορύφωμα κάθε λεπτό της παράστασης, είναι αεικίνητος και δυναμικός και το κάνει όλο αυτό να φαίνεται εύκολο και αβίαστο – ενώ γνωρίζουμε καλά πόση δουλειά απαιτεί για να συμβαίνει αυτό. Ο Πάνος Βλάχος επί σκηνής αξιοποιεί περίτεχνα όλα του τα εκφραστικά μέσα, έχει σπάνιο σκηνικό εκτόπισμα και είναι καθηλωτικός. Πρόκειται για έναν εξαιρετικό performer.
Οι Κώστας Φιλίππογλου, Παναγιώτης Κατσώλης, Ηλέκτρα Φραγκιαδάκη, Ειρήνη Μπούνταλη και Μελίνα Βαμπούλα μας χαρίζουν, επίσης, εξαιρετικές ερμηνείες και μας χαρίζουν άφθονο γέλιο.
Η ανάγκη του σύγχρονου ανθρώπου να βελτιώσει τη ζωή του και να νιώθει πιο ευτυχισμένος και πιο πλήρης είναι μια ανάγκη όλων μας. Στην εποχή που ζούμε σήμερα όπου η εμπιστοσύνη σε θεσμούς συχνά απογοητεύει, το κενό αυτό της απόλυτης πίστης και αφοσίωσης στην εύρεση ενός σκοπού για τη ζωή μας πρέπει κάπως να καλυφθεί. Αυτό ακριβώς το κενό θα κάλυπτε σήμερα ο μεγαλύτερος μετρ της εξαπάτησης, ο Δον Ζουάν και για αυτό το λόγο η παρουσίασή του ως ναρκισσιστικού ηγέτη που ονομάζει τον εαυτό του life coach και δημιουργεί μια αίρεση, είναι μία πραγματικά εξαιρετική ιδέα των δημιουργών: γιατί έρχεται να καλύψει αυτό το κενό που αναφέραμε και γιατί έχει συμβεί με ακριβώς αυτό τον τρόπο πάρα πολλές φορές μέχρι σήμερα.
Η παράσταση «Δον Ζουάν» σε σκηνοθεσία της Λητώς Τριανταφυλλίδου στο Θέατρο Βεάκη είναι μια άκρως ενδιαφέρουσα παράσταση που πραγματικά αξίζει να παρακολουθήσει κανείς. Πρόκειται για μία παράσταση που προκαλεί άφθονο γέλιο και σε κερδίζει με τη μουσική και το τραγούδι, με την ευφάνταστη σκηνοθεσία αλλά και τις εξαιρετικές ερμηνείες των ηθοποιών της αλλά δεν είναι μόνο αυτό: Πρόκειται για μία παράσταση που οι δημιουργοί της Πάνος Βλάχος και Λητώ Τριανταφυλλίδου έχουν δημιουργήσει με μεγάλη προσοχή στη λεπτομέρεια και που καταφέρνει να μας προβληματίσει βαθιά ως προς τους έμφυλους ρόλους και τα κουτάκια που βάζει η κοινωνία αλλά και ως προς τους κινδύνους που υποβόσκουν πίσω από την τυφλή εμπιστοσύνη σε πρόσωπα κύρους. Το χιούμορ είναι συχνά ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να μιλήσει κανείς για θέματα σοβαρά και αυτή η παράσταση είναι μια περίτρανη απόδειξη για αυτό.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Δον Ζουάν
Θέατρο Βεάκη
Σκηνοθεσία: Λητώ Τριανταφυλλίδου
Σκηνικά: Δημήτρης Πολυχρονιάδης
Κοστούμια: Ματίνα Μέγκλα
Μουσική Σύνθεση: Αλέξανδρος Κούρος
Στίχοι: Πάνος Βλάχος
Κίνηση: Παναγιώτα Καλλιμάνη
Φωτισμοί: Βαλεντίνα Ταμιωλάκη
Βοηθός σκηνοθέτη: Τζέσικα Κουρτέση
Βοηθός σκηνογράφου: Άννα Σάπκα
Graphic Design: Γκέλυ Καλαμπάκα
Δημόσιες Σχέσεις & Επικοινωνία: Όλγα Παυλάτου
Social Media: Renegade Media
Παραγωγή: Θεατρικές Επιχειρήσεις Τάγαρη
Διανομή:
Πάνος Βλάχος
Κώστας Φιλίππογλου
Παναγιώτης Κατσώλης
Ηλέκτρα Φραγκιαδάκη
Ειρήνη Μπούνταλη
Μελίνα Βαμπούλα
