Της Βίβιαν Μητσάκου
Το Τίμημα είναι από τα γνωστότερα έργα του Άρθουρ Μίλλερ, γραμμένο το 1967 και από τα πιο αγαπημένα του, αφού είναι το μόνο που αποφάσισε να σκηνοθετήσει. Πολυανεβασμένο σε θεατρικές σκηνές παγκοσμίως, με πιο πρόσφατη αυτή στο Broadway με πρωταγωνιστή τον Danny DeVito.
Ο Άρθουρ Μίλλερ γεννήθηκε στο Χάρλεμ της Νέας Υόρκης το 1915. Γιος εργοστασιάρχη γνώρισε τη φτώχεια όταν η οικονομική κρίση του 1929 παρέσυρε στην καταστροφή την επιχείρηση του πατέρα του. Πέρασε από πολλά επαγγέλματα (εργάτης, οδηγός φορτηγών, σερβιτόρος) για να επιβιώσει.
Το πρώτο του έργο που ανέβηκε στο Μπρόντγουαιη “Ο άνθρωπος που είχε τύχη” το 1944, γνώρισε την αποτυχία. Η τύχη του χαμογέλασε με τα έργα: “Ήταν όλοι τους παιδιά μου”, 1947 και “Ο θάνατος του εμποράκου”, 1949, με το οποίο κέρδισε το βραβείο “Πούλιτζερ” και τον καθιέρωσε ως πρωτοποριακό συγγραφέα – δραματουργό. Το 1953 με το έργο του “Η μεγάλη δοκιμασία” σχολίαζε και κατέκρινε τον μακαρθυσμό κι αυτό το έργο υπήρξε η αιτία για να τον ανακρίνει η Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών. Σε όλα τα έργα του κυριαρχούν οι ιδέες για τη σπουδαιότητα της οικογένειας, του αυτοσεβασμού και της συνείδησης. Επίσης εκθέτει και τα αρνητικά του αμερικανικού ονείρου.
Ο βιογράφος του Μάρτιν Γκότφριντ είχε πει: «Σπάνια ένας καλλιτέχνης έχει δεχθεί τόσες πολλές επιθέσεις και συκοφαντίες στην πατρίδα του και ταυτόχρονα έχαιρε βαθιάς εκτίμηση σε όλο τον κόσμο».
«Τι περιμένω πια από τη ζωή μου ύστερα από ένα βραβείο Πούλιτζερ; Mα φυσικά το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Δεν σκοπεύω να πεθάνω αν δεν το αποκτήσω» είχε δηλώσει. Τελικά πέθανε χωρίς να πραγματοποιήσει το όνειρό του.
Το έργο του Άρθουρ Μίλλερ “Το Τίμημα” (The Price) ανεβαίνει στην σκηνή του Θεάτρου Ιλίσια, σε σκηνοθεσία Ιωάννας Μιχαλακοπούλου. Η σκηνοθέτης σέβεται και ακολουθεί το κείμενο. Η σκηνοθεσία της ρίχνει άπλετο φως και εστιάζει στις προσωπικότητες των τεσσάρων ηρώων μας. Τι αναζητά ο καθένας στην ζωή του; Ποιες οι προτεραιότητές του; Κατορθώνει να φωτογραφήσει τους τέσσερις διαφορετικούς αυτούς χαρακτήρες.
Όλα στην ζωή μας έχουν ένα τίμημα. Η κάθε απόφαση φέρει ένα διαφορετικό αποτέλεσμα. Η ζωή μας είναι μία δράση-αντίδραση και πάντοτε πληρώνουμε το τίμημα των πράξεων που τολμήσαμε, αλλά ακόμη περισσότερο αυτών που αποφύγαμε, αφού η απουσία μιας ενέργειας δεν είναι κάτι το κενό, αλλά αποτελεί μια ενέργεια από μόνη της.
Ένα πατρικό σπίτι. Με τα αραχνιασμένα από τον χρόνο έπιπλα. Όλα στην ζωή μας είναι αναλώσιμα. Οι γονείς πέθαναν, το σπίτι πρέπει να κατεδαφιστεί. Δύο αδέλφια που έχουν να συναντηθούν 16 χρόνια. Αντιδιαμετρικά αντίθετοι χαρακτήρες. Ακολούθησαν διαφορετικούς δρόμους και εκεί μέσα στον λαβύρινθο της ζωής χάθηκαν και αποξενώθηκαν.
Ο συγγραφέας στα έργα του κατακρίνει το αμερικάνικο όνειρο. Στέλνει ένα δριμύ κατηγορώ σε μια κοινωνία όπου μόνο οι έχοντες και κατέχοντες έχουν δικαίωμα στην ζωή. Σε μια κοινωνία που πετυχημένος είναι μόνο ο πλούσιος. Και αυτοί όσο είναι χρήσιμοι στο σύστημα. Γιατί το σύστημα είναι σκληρό και απάνθρωπο και σε πετά σαν σκουπίδι όταν δεν σε χρειάζεται. Αξίζει να περνάς ολόκληρη ζωή κυνηγώντας το χρήμα, τον εύκολο πλουτισμό; Αξίζει να ζεις χωρίς αγάπη, χωρίς συναίσθημα, χωρίς αξίες, να καταστρέφεις ανθρώπινες ψυχές μόνο και μόνο για μεγαλύτερη συσσώρευση πλούτου;
Δυο αδέλφια: Ο Βίκτωρ (Γεράσιμος Σκιαδαρέσης) και ο Γουόλτερ (Χρήστος Σαπουντζής) συναντιούνται στην ανήλια σοφίτα του πατρικού τους σπιτιού. Ο Βίκτωρ έβαλε προτεραιότητα στη ζωή του την οικογένεια και την προστασία του άρρωστου πατέρα τους. Εγκατέλειψε τα όνειρά του και παρά τις αντιρρήσεις της συζύγου του, Εστέρ, (Ρένια Λουιζίδου) συνέχισε να έχει τα αγνά πιστεύω του και να τα ακολουθεί. Βολεύτηκε στην επαρχιακή πόλη σαν αστυνομικός, αφήνοντας τα όνειρά του για σπουδές. Ο άλλος αδελφός, ο Γουόλτερ, πετυχημένος μεγαλογιατρός, με αμέτρητα χρήματα, σκληρός. Δεν επέστρεψε στο πατρικό σπίτι. Άλλη η ζωή του, άλλα τα όνειρά του. Και ναι, πέτυχε. Πλούτισε. Έγινε «κάποιος».
«Το δύσκολο δεν είναι να μην πιστεύεις σε τίποτα. Το δύσκολο είναι να συνεχίζεις να πιστεύεις σε κάτι. Κι αν δεν μπορείς να το κάνεις αυτό, έχεις πεθάνει».
Και απόψε στο σκοτεινό πατάρι φαντάσματα του παρελθόντος ανασταίνονται. Πικρές αλήθειες βγαίνουν στην επιφάνεια. Αλήθειες που δεν μπορείς να τις υποφέρεις. Δεν μπορείς να τις ακούσεις. Όνειρα που χάθηκαν κάτω από έναν ψυχολογικό εκβιασμό από τον γονέα, από ένα χειριστικό πατέρα. Όνειρα που έμειναν ανεκπλήρωτα, έτσι χωρίς λόγο. Μια ζωή χαμένη. Βαριές, κοφτερές κουβέντες που πονάνε και σε λυγίζουν.
Πώς να το υποφέρεις.
Και μέσα σε αυτή την δίνη των συναισθημάτων που τους παρασύρει παρόντες, ο Γκρέγκορυ Σάλομον, ο ηλικιωμένος Εβραίος αντικέρ (Γιώργος Μιχαλόπουλος) και η γυναίκα του Βίκτωρ.
Ο μεγάλος Γιώργος Μιχαλόπουλος, δίνει μάθημα υποκριτικής επί σκηνής. Είναι η κωμική παρέμβαση της παράστασης. Εξετάζει τα έπιπλα. Ξέρει, σαν παλιός αντικέρ ότι όλα και όλοι έχουν την τιμή τους. Αρκεί να ξέρεις την αδυναμία του καθενός. Μπαινοβγαίνει στον χώρο που βρίσκονται τα αδέλφια, πετώντας σοφές αστείες αλλά και πικρές αλήθειες. Είναι η χαρά της ζωής. Παρά τα ενενήντα του χρόνια, είναι όλο ζωντάνια. Στην ουσία είναι αυτός που κινεί τα νήματα της παράστασης. Ένας μεγάλος θεατράνθρωπος.
Ο Γεράσιμος Σκιαδαρέσης σε ένα ρεσιτάλ ηθοποιίας. Μας συγκινεί και μας καθηλώνει. Ένας ηθοποιός που κάθε χρόνο ωριμάζει υποκριτικά και καταφέρνει πάντα να μας εκπλήσσει ευχάριστα. Υποστήριξε με σθένος την απόφασή του να θυσιαστεί την δική του ευτυχία για αυτήν του πατέρα του και μετά τις καταιγιστικές αλήθειες καταρρέει. Αφοπλιστικός. Συναρπαστικός. Υπέροχος.
Η Ρένια Λουιζίδου φυσική και αληθινή. Με πολύ ωραία σκηνική παρουσία. Αγωνίζεται για μια καλύτερη και πλουσιότερη ζωή.
Ο Χρήστος Σαπουντζής με τον αέρα και το θράσος του πετυχημένου είχε μια πολύ καλή εμφάνιση. Μια δυναμική ερμηνεία με σκηνική άνεση και ερμηνευτική βαρύτητα.
Στο τέλος του έργου εκνευρισμένος φωνάζει : “Yπάρχει αγάπη σε αυτό το σπίτι; Υπήρξε ποτέ;”Mήπως αυτό είναι και το κλειδί της ιστορίας μας.
Η μετάφραση του Μάκη Μαρσέιγ είναι μοντέρνα και έχει ροή.
Τα σκηνικά ανήκουν στον Γιάννη Μουρίκη. Ένα σαλόνι-σοφίτα με παλιά σκονισμένα έπιπλά, ένα γραμμόφωνο, αναμνήσεις μιας ζωής.
Τα κοστούμια της Παναγιώτας Κοκκορού, απλά και λειτουργικά στα χρόνια της ιστορίας μας.
Οι πετυχημένοι φωτισμοί ανήκουν στον Νίκο Βλασόπουλο.
Είμαστε οι επιλογές μας. Είμαστε η απόφαση που πήραμε σε κάθε δίλημμα που αντιμετωπίσαμε στο διάβα της ζωής μας.
Μια από τις επιτυχημένες παραστάσεις της σεζόν. Σας προτείνω να μην την χάσετε!
Ταυτότητα Παράστασης:
Μετάφραση: Μάκη Μαρσέιγ
Απόδοση – Σκηνοθεσία: Ιωάννα Μιχαλακοπούλου
Σκηνικά: Γιάννης Μουρίκης
Κοστούμια: Παναγιώτα Κοκκορού
Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος
Φωτογραφίες: Ρούλα Ρέβη
Πρωταγωνιστούν:
Γιώργος Μιχαλακόπουλος
Γεράσιμος Σκιαδαρέσης
Ρένια Λουιζίδου
Χρήστος Σαπουντζής
Χώρος: Θέατρο ΙΛΙΣΙΑ
Παπαδιαμαντοπούλου 4 & Βασιλίσσης Σοφίας
(μετρό Μέγαρο Μουσικής)
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη στις 19:00, Πέμπτη στις 21:00, Παρασκευή στις 21:00, Σάββατο στις 21:00, Κυριακή στις 19:00
Διάρκεια: 120’
Εισιτήρια: Τετάρτη (λαϊκή απογευματινή): 15 ευρώ και 12 ευρώ (εξώστης), Πέμπτη και Παρασκευή: 18 ευρώ και 15 ευρώ (εξώστης), Σάββατο (βραδινή): 18 ευρώ (πλατεία), 15 ευρώ (εξώστης), Κυριακή: 18 ευρώ (πλατεία), 15 ευρώ (εξώστης).
Φοιτητικό (όλες τις ημέρες): 12 ευρώ.
Κρατήσεις: 210 7210045 & 210 7216317 (10:00 – 21:00)