Το καλοκαίρι βρίσκεται στο αποκορύφωμά του και η θεατρική Αθήνα ολοκληρώνει τον απολογισμό της και ετοιμάζεται για μια ακόμη «θερμή» (όπως πάντα) θεατρική περίοδο απ’ το ερχόμενο φθινόπωρο. Κι αυτή η προετοιμασία μπορεί να συμβαίνει κυριολεκτικά οπουδήποτε, ακόμη και στους θορυβώδεις δρόμους του κέντρου της Αθήνας, αλλά και πέριξ αυτών! Εκεί ακριβώς συναντήσαμε το Χρήστο Καλμαντή, εν ώρα δικής του θεατρικής προετοιμασίας σ’ αυτό το μάλλον ασυνήθιστο αλλά με ιδιαίτερη θεατρικότητα χώρο του ιστορικού κέντρου της πόλης. Τον παρακολουθήσαμε λίγο πριν αρχίσει πρόβες να συλλέγει το «υλικό» του βγάζοντας selfies στους πολυσύχναστους δρόμους και συζητώντας με καταστηματάρχες και περαστικούς (κάποια απ’ αυτά που θα έκανε δηλαδή και ο θεατρικός ήρωας που δημιούργησε και θα ενσαρκώσει σε λίγο καιρό επί σκηνής…), ενώ ταυτόχρονα μας μίλησε, με το δικό του, ιδιαίτερο τρόπο, για τα μελλοντικά του σχέδια (θεατρικά και μη…), αλλά και για τις μεγάλες του αγάπες: θέατρο, κινηματογράφος, ελληνική γλώσσα – ιστορία και η διδασκαλία τους, φωτογραφία, ποδήλατο αλλά και για τον…συνδυασμό τους! Το σίγουρο είναι πως, μετά απ’ αυτή τη θεατρική «αναβάπτισή» τους, για πολλούς ανθρώπους οι δρόμοι του ιστορικού κέντρου της πόλης δε θα είναι ποτέ πια οι ίδιοι…
– Κατ’ αρχάς, τι ακριβώς συμβολίζει η λέξη «πέριξ» στη μπλούζα σου;
Εξαρτάται από το ποια απ’ τις τρεις ιδιότητές μου έχετε υπ’ όψιν όταν μου απευθύνετε την ερώτηση. Ο φιλόλογος διευκρινίζει ότι μ’ αυτό το τοπικό επίρρημα υποδηλώνεται η ανάγκη να είμαστε «παρόντες» και «διαθέσιμοι» οπουδήποτε υπάρχει σοβαρός λόγος να το κάνουμε. Ο ποδηλάτης (που θα ήταν και η σωστότερη επιλογή, καθώς το λογότυπο προέρχεται από το χώρο του ποδηλάτου) ξεκαθαρίζει ότι είναι το όνομα μιας από τις αγαπημένες μου ομάδες αστικής ποδηλασίας με την οποία «οργώνουμε» ποδηλατικώς την Αθήνα και τα πέριξ αυτής κάθε Παρασκευή βράδυ και μέχρι πρωίας. Τέλος, ο θεατρικός συγγραφέας – ηθοποιός επισημαίνει (με τη φαντασία που οφείλει να τον διακρίνει…) ότι πρόκειται για μια λέξη η οποία χαρακτηρίζει απολύτως το θεατρικό ήρωα που έγραψε, τον «χτίζει» μέσω προβών αυτό τον καιρό και πολύ σύντομα θα ενσαρκώσει επί σκηνής, αφού οι δρόμοι της πόλης αποτελούν έναν από τους «φυσικούς χώρους» του και κατορθώνει να βρίσκεται – σχεδόν ταυτόχρονα – σε πολλούς από αυτούς!
– Τον τελευταίο καιρό αναφέρεις συχνά, κυρίως μέσω των κοινωνικών δικτύων, ότι «οι δρόμοι της πόλης έχουν κάτι να μας πουν»… Τι έχουν να μας πουν λοιπόν;
Πραγματικά πολλά και πολύ ενδιαφέροντα, αρκεί να είμαστε «εκεί» και κυρίως με «ανοιχτές κεραίες» ώστε να μπορούμε να τα ακούσουμε! Λίγο μόνο αν ενεργοποιήσουμε την προσοχή μας αλλά και τη φαντασία μας (χαρακτηριστικά άκρως απαραίτητα σε όσους γράφουν και κάνουν θέατρο), θα ανακαλύψουμε ότι αυτό που έχουμε μάθει να ονομάζουμε, ίσως και κάπως υποτιμητικά, «καθημερινός άνθρωπος» και συνήθως δεν του δίνουμε καν σημασία όταν περνάει από δίπλα μας, είναι στην πραγματικότητα ο «πρωταγωνιστής» μιας πολύ σημαντικής ιστορίας που απλώς εμείς δεν έχουμε την υπομονή να διακρίνουμε. Ένας τέτοιος ακριβώς «ήρωας της καθημερινότητας» που δεν του ρίχνεις καν δεύτερη ματιά όταν τον συναντάς στους δρόμους της πόλης, αν και κρύβει μέσα του μια πολύ ιδιαίτερη, αστεία και ταυτόχρονα συγκινητική ιστορία, είναι και ο δικός μου θεατρικός ήρωας κι αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα «αντίφαση» θα προσπαθήσω να αναδείξω όταν τον ενσαρκώσω στη σκηνή αρκετά σύντομα, οπότε και θα ανακοινώσουμε όλες τις λεπτομέρειες της παραγωγής. Αν μη τι άλλο, κυκλοφορώντας (και ερευνώντας…) αρκετά στο κέντρο της Αθήνας (Θησείο, Ψυρρή, Κεραμεικός, Πλάκα, Μοναστηράκι και… πέριξ), εκτός του ότι μαθαίνω σε βάθος τον ήρωά μου (μία πλευρά του τουλάχιστον που σχετίζεται με τους δρόμους του κέντρου…), μαθαίνω τελικά και την ίδια την Αθήνα! Πρόκειται για μια πόλη που κυριολεκτικά λατρεύω, ακριβώς επειδή είναι γεμάτη αντιφάσεις, ζωντανές ιστορικές μνήμες και «κρυφές γωνιές» που όσο κι αν ψάξεις, πάντα κάποιες θα σου «ξεφεύγουν».
– Οπότε εκτός από τις «γνώσεις» που αποκτάς ερευνώντας το κέντρο, να φανταστούμε ότι διευρύνεις, μέσω της ίδιας έρευνας, και τον κύκλο των κοινωνικών σου επαφών στην ίδια περιοχή;
Σαφώς! Κατ’ αρχάς, έχω γνωρίσει και φωτογραφηθεί με πολλούς ξένους τουρίστες (ειδικά με Ιάπωνες που ως «πρώτοι διδάξαντες», μου έμαθαν και πολλά απ’ τα μυστικά της καλής selfie φωτογράφησης! Αν ποτέ επιδιώξω αυτό που ονομάζουμε «διεθνή καριέρα», ξέρω από ποια χώρα θα ξεκινήσω…). Επιπλέον, έχω κάνει πολλούς νέους φίλους και από διάφορους επαγγελματικούς χώρους όπως, για παράδειγμα, ο συμπαθέστατος τομέας των παλαιοπωλών. Ίσως εξετάσω μάλιστα και κάποιες από τις προτάσεις τους για συνεργασία. Αν και φοβάμαι πως δε θα είναι τόσο συναρπαστικά όσο στο θέατρο, υποψιάζομαι πως οι αμοιβές θα είναι καλύτερες…
– Το θεατρικό έργο σου είναι κωμωδία λοιπόν;
Είναι ξεκάθαρα μια «μαύρη», με αρκετά στοιχεία μυστηρίου κωμωδία που βασίζεται στους κώδικες του μουσικού θεάτρου και θα προσφέρει πολύ γέλιο αλλά και πολύ τραγούδι (σε στίχους επίσης δικούς μου) και γενικότερα, αρκετή μουσική και ρυθμό. Βεβαίως, όπως συμβαίνει σε κάθε κωμωδία που σέβεται τον εαυτό της, θα υπάρχει κι ένα δραματικό, «σκοτεινό» υπόβαθρο το οποίο, τη στιγμή που χρειάζεται, θα «φωτιστεί» κατάλληλα. Εξάλλου, ακόμη και στη ζωή μας, κωμωδία και δράμα δε συνυπάρχουν;
– Θα κινηθείς συνεπώς στον αντίποδα των «Φυλακισμένων», του πολιτικού και ψυχολογικού θρίλερ στο οποίο σε είδαμε πριν κάποιους μήνες στο θέατρο Vault;
Αναμφίβολα, ο πολύ «σκοτεινός» και σκληρός χαρακτήρας του καθολικού ιερέα που ενσάρκωσα σ’ εκείνη την παράσταση απέχει αρκετά σε όλα απ’ τον πολύ κωμικό χαρακτήρα που θα ερμηνεύσω στο δικό μου θεατρικό έργο, τώρα που «αποφυλακίστηκα»! Ωστόσο, κατά μια άλλη έννοια, ίσως και να μην απέχει και τόσο πολύ, καθώς θα έχει κι αυτός τη δική του «σκοτεινή» πλευρά…Όπως για τον ιερωμένο «Δον Μαρτίν» των «Φυλακισμένων» οι έννοιες «παράδεισος» και «κόλαση» ήταν μέρος του καθημερινού λεξιλογίου του (και πώς θα μπορούσε να μην είναι;), έτσι και για το δικό μου θεατρικό ήρωα, «παράδεισος» και «κόλαση» είναι μέρος της καθημερινότητάς του και μάλιστα με έναν ακόμη πιο «βιωματικό» τρόπο. Ίσως επειδή, κατά μία έννοια, ο ήρωάς μου έχει ζήσει και στα δύο και τα γνωρίζει από πρώτο χέρι…
– «Οι Φυλακισμένες» πάντως καταγράφηκαν ως μια αντικειμενικά ιδιαίτερα πετυχημένη παράσταση που συζητήθηκε πολύ. Τι σου άφησε εσένα η συμμετοχή σου σ’ αυτή;
Η συγκεκριμένη παράσταση υπήρξε για μένα μια πολύ σημαντική και γεμάτη εμπειρίες θεατρική δουλειά που ήρθε, ευτυχώς, ως φυσική εξέλιξη κάποιων άλλων επίσης φιλότιμων πιστεύω προτάσεων στο χώρο του θεάτρου που είχαν προηγηθεί απ’ την πλευρά μου, δημιουργώντας μια παρακαταθήκη για μια ακόμη πιο δυναμική συνέχεια. Πάνω απ’ όλα, η σκληρή ομαδική δουλειά (στην οποία και οφείλεται η επιτυχία της παράστασης) μου έμαθε πολλά και σε πολλά επίπεδα (θεατρικά και μη), ενώ στα θετικά θα προσέθετα και το ότι γνώρισα, συνεργάστηκα, αλλά και δημιούργησα φιλίες με αξιόλογους συναδέλφους, με αρκετούς εκ των οποίων η συνεργασία θα επαναληφθεί σίγουρα και σε άλλες, μελλοντικές δουλειές.
– Οπότε, αυτό τον καιρό που βρίσκεσαι στις πρόβες για θεατρική κωμωδία με πολύ τραγούδι και χορό, θα έλεγες ότι αυτά τα δύο έχουν γίνει μέρος της καθημερινότητάς σου, ακόμη και κατά τη διάρκεια των περιπλανήσεών σου στο ιστορικό κέντρο;
Το τραγούδι, ο χορός και γενικά η μουσική είναι μέρος της καθημερινότητάς μου έτσι κι αλλιώς μια και μου δίνουν χαρά, ενώ αποτελούν μέρος και της οικογενειακής μου παράδοσης, καθώς πολλά μέλη της οικογένειάς μου (τόσο στο παρελθόν, όσο και τώρα) έχουν μια πολύ ιδιαίτερη, επαγγελματική σε κάποιες περιπτώσεις, σχέση με το τραγούδι, ενώ για μένα αποτελούν και τα δύο βασικό τμήμα της θεατρικής μου εκπαίδευσης γι’ αυτό και χαίρομαι πάντα όταν μου δίνεται η ευκαιρία να τα συνδυάζω με το θέατρο. Στην παρούσα φάση κρατάω την ενασχόλησή μου μαζί τους για τα studio και τους χώρους προβών, ενώ κατά τις βόλτες μου στο ιστορικό κέντρο προσπαθώ να ακούω τη «μουσική» των δρόμων της πόλης που έχει κι αυτή τόσα να μας αποκαλύψει! Όταν βεβαίως έρθει η ώρα να ανέβει η παράσταση κανείς δεν ξέρει… Δεν ξέρω αν αξιοποιώντας και μια μορφή «θεάτρου δρόμου» (με το οποίο ήρθα έτσι κι αλλιώς σε επαφή στην Αγγλία και το λατρεύω) κάνω περισσότερο γνωστή την παράσταση, το σίγουρο είναι ότι κάπως έτσι θα αυξάνονταν κατακόρυφα οι προτάσεις που θα είχα για φωτογράφηση (και βιντεοσκόπηση) από τους τουρίστες του ιστορικού κέντρου (η διεθνής καριέρα που λέγαμε…)
– Πέρα από τη συγκεκριμένη κωμωδία που έγραψες και ετοιμάζεσαι να παίξεις, υπάρχουν κι άλλα σχέδια «στα σκαριά»;
Βεβαίως! Τον ερχόμενο Οκτώβριο θα παρουσιάσω, στο πλαίσιο ενός φεστιβάλ θεατρικών μονολόγων, ένα μονόλογο σε δικό μου κείμενο και σκηνοθεσία, ενώ υπολογίζω ότι λίγο αργότερα θα ξεκινήσουμε τα γυρίσματα μιας ταινίας μικρού μήκους σε δικό μου σενάριο, όπου και θα έχω έναν κεντρικό ρόλο. Επιπλέον, στο πλαίσιο μιας σύμπραξης που έχω ξεκινήσει πρόσφατα με μια ομάδα επίσης δημιουργικών ανθρώπων από το χώρο του θεάτρου (κάτι που με χαροποιεί πολύ, καθώς πιστεύω πραγματικά στη δύναμη της ομάδας, ειδικά στο χώρο της τέχνης), θα συμμετάσχω – ως θεατρικός συγγραφέας και ηθοποιός – στη δημιουργία και το θεατρικό ανέβασμα τόσο ενός σπονδυλωτού θεατρικού έργου, όσο και ενός άλλου πολύ ενδιαφέροντος project που θα αποτελεί θεατρική διασκευή ενός διηγήματος του Edgar Allan Poe και θα το παρουσιάσουμε μέσα στον Οκτώβριο.
– Αρκετά σχέδια λοιπόν. Αν και διατηρείς ένα κάποιο «μυστήριο» ως προς τις ακριβείς ημερομηνίες των παραστάσεων. Αναρωτιέμαι πώς θα αισθανόταν ο Poe γι’ αυτό.
Όχι ανήσυχος, ελπίζω… Ε μια και μιλάμε για τον Poe, λίγο μυστήριο ταιριάζει πιστεύω για να μείνουμε πιστοί στο πνεύμα του. Πάντως, ευτυχώς σχεδόν σε όλα τα παραπάνω τα κείμενα υπάρχουν ήδη ενώ και οι πρόβες σε όσα δεν έχουν αρχίσει έχουν δρομολογηθεί, οπότε αμέσως μετά την όποια «ανάπαυλα» του καλοκαιριού θα συντονιστούν ακριβέστερα τα προγράμματα όλων μας και θα ανακοινώσουμε τις συγκεκριμένες ημερομηνίες.
– Από τις μέχρι τώρα δουλειές σου πάντως γίνεται σαφές ότι σου αρέσει να «συνδυάζεις» και τις «άλλες σου αγάπες», όπως είναι η φωτογραφία και το ποδήλατο, με τις πρωταρχικές, «μεγάλες αγάπες» σου, δηλαδή το θέατρο και τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας.
Σαφώς! Ένα από τα πολύ μεγάλα πλεονεκτήματα της μαγικής τέχνης του θεάτρου είναι ότι μέσα της μπορείς να συμπεριλάβεις τα πάντα! Εξάλλου, σε τελική ανάλυση, τόσο η ελληνική γλώσσα όσο και το θέατρο δε είναι παρά ζωντανές εκδηλώσεις «παιδείας» και «πολιτισμού» κι εγώ αυτά τα δύο έχω αποφασίσει να υπηρετώ, μέσα από οποιαδήποτε ιδιότητα μπορεί να διαθέτω. Εκτός όλων των άλλων, το θέατρο αποτελεί ένα πρώτης τάξεως «παιδαγωγικό εργαλείο» το οποίο και αξιοποιώ φυσικά όταν είμαι με τους μαθητές μου, κάτι που γίνεται πλέον και μέσω της εφηβικής θεατρικής ομάδας που έχω δημιουργήσει και στην οποία οι μαθητές μου συμμετέχουν με μεγάλο ενθουσιασμό. Ακόμη κι αυτές τις «περιπλανήσεις» που κάνω τώρα στο ιστορικό κέντρο για λόγους θεατρικής προετοιμασίας, τις έχω ήδη κάνει αλλά και θα τις ξανακάνω και με τους μαθητές μου! Υπάρχει καλύτερος τρόπος να μιλήσεις σε νέα παιδιά για την ιστορία και τον πολιτισμό της Ελλάδας απ’ το να τα πας μια βόλτα σ’ αυτό το γεμάτο μνήμες και ιστορία κέντρο της πόλης όπου κυριολεκτικά, «όλα είναι εδώ»; Όσο για τους υπόλοιπους «συνδυασμούς», είναι σίγουρα κι αυτοί στα «υπ’ όψιν». Μάλλον μέσα στην επόμενη χρονιά θα παρουσιάσω (σε ένα χώρο – έκπληξη) ένα project που θα «παντρεύει» τις δύο αγαπημένες μου τέχνες, δηλαδή το θέατρο με τη φωτογραφία, ενώ θα «τρέχει» παράλληλα και μια έκθεση με φωτογραφίες μου. Σε ό,τι αφορά στην άλλη, πραγματικά «μεγάλη αγάπη» μου, δηλαδή στο ποδήλατο, έχω να πω μόνο το εξής στην παρούσα φάση: όσοι έρθουν να με δουν στη μουσική κωμωδία για την οποία μιλήσαμε, θα διαπιστώσουν ότι και το ποδήλατο θα παίζει ένα βασικό και ιδιαίτερα πρωτότυπο πιστεύω «ρόλο» (περισσότερα δε φανερώνω! Ε ας έχουν και οι φίλοι μου ποδηλάτες – και όχι μόνο – έναν παραπάνω λόγο να έρθουν στην παράσταση…).
– Η θεατρική γραφή καταλαμβάνει, όπως φαίνεται, μεγάλο τμήμα των δραστηριοτήτων σου, ενώ κατά τα τελευταία χρόνια απέσπασες και κάποιες σχετικές διακρίσεις.
Ασχολούμαι με τη συγγραφή (και όχι μόνο τη θεατρική) σχεδόν από τότε που έμαθα τα πρώτα μου γράμματα και θυμάμαι τον εαυτό μου, ενώ και η φοίτησή μου στη Φιλοσοφική Σχολή της Θεσσαλονίκης (οι πρώτες μου σπουδές, πριν ασχοληθώ με την υποκριτική και τη συγγραφή) σίγουρα μου έδωσε πολλά εφόδια σ’ αυτόν τον τομέα. Συνεπώς ναι, η συγγραφή αποτελεί για μένα μια ιδιαίτερα αγαπημένη δραστηριότητα. Εκτός από το θέατρο αλλά και το σενάριο κάθε είδους (τομείς γραφής στους οποίους έχω κάνει και σχετικές σπουδές σε μεταπτυχιακό επίπεδο, ενώ έχω οργανική σχέση μαζί τους και υπό την ιδιότητά μου του ηθοποιού), λατρεύω και τη γραφή υπό τη μορφή στίχου (σε δικούς μου στίχους θα είναι τα περισσότερα τραγούδια που θα ερμηνεύω στη μουσική κωμωδία που σας ανέφερα), αλλά και διηγήματος. Μάλιστα ήδη βρίσκομαι σε συζητήσεις για την έκδοση μιας συλλογής διηγημάτων μου, κατά την ερχόμενη χρονιά το πιθανότερο. Όσο για τις διακρίσεις που αναφέρατε, αυτές ήταν αναμφίβολα μια πρώτη μορφή αναγνώρισης των προσπαθειών μου, αλλά και μια σαφής παρότρυνση να συνεχίσω την προσπάθεια. Πιο συγκεκριμένα, πριν κάποια χρόνια το σενάριό μου «Ελεύθερη Πτώση» βραβεύτηκε σε διαγωνισμό σεναρίου, ενώ αντίστοιχη πορεία είχε το σενάριό μου με τίτλο «Χάρισέ μου μια Κυριακή» που έγινε ταινία μικρού μήκους, στο γύρισμα της οποίας συμμετείχα με διάφορες ιδιότητες. Σε θεατρικό επίπεδο, το θεατρικό έργο μου «DemonStraitor» απέσπασε διάκριση και ανέβηκε ως επαγγελματική παραγωγή στη σκηνή του θεάτρου «Αγγέλων Βήμα» στα τέλη του 2016, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Ελληνικού Θεατρικού Έργου του 21ου αιώνα. Επιπλέον, κατά τους πρώτους μήνες του 2017 το θεατρικό μου μονόπρακτο «Ήρωες» διακρίθηκε επίσης από ανάλογο θεατρικό θεσμό του Βιομηχανικού Μουσείου Φωταερίου και παρουσιάστηκε ως επαγγελματική, site specific θεατρική παράσταση μέσα στην Τεχνόπολη, παράσταση στην οποία εκτός από συγγραφέας του έργου διατηρούσα και τη διπλή ιδιότητα του σκηνοθέτη και ηθοποιού.
– Με τόση προϋπηρεσία και στο χώρο της θεατρικής γραφής, φαντάζεται κανείς ότι θα έχεις και ανάλογη εμπειρία και στις σχετικές συνεργασίες – συμπράξεις.
Αρκετή θα έλεγα, αν και θα πρέπει πια να παραδεχτώ ότι δεν ήταν πάντα αποτέλεσμα «σοφών» επιλογών… Υπήρξαν φορές (παλαιότερες αλλά και πιο πρόσφατες) όπου η συνεργασία μου (κάτω από διάφορες μορφές) με συγγραφείς και… «συγγραφείς» οδήγησε στο να τους δω να «οικειοποιούνται» (για να το θέσω κομψά…) δικές μου ιδέες ή και ολόκληρα θεατρικά concept και να τα παρουσιάζουν ως δικά τους έργα! Δεν πειράζει όμως, τους διαβεβαιώνω ότι τις καλύτερές μου ιδέες κατόρθωσα να τις διατηρήσω για μένα, ενώ προστίθενται και καινούργιες οι οποίες στο προσεχές μέλλον θα ξεδιπλωθούν στα επόμενα δικά μου έργα (όπως αυτό για το οποίο μιλήσαμε). Εξάλλου, όπως μου είπε κάποτε κι ένας σημαντικός δάσκαλός μου στο κινηματογραφικό σενάριο, το να σου «οικειοποιούνται» ιδέες αποτελεί την καλύτερη δυνατή επιβεβαίωση της αξίας τους, ενώ όσες κι αν σου «οικειοποιηθούν», αφού μπόρεσες και δημιούργησες αυτές, σίγουρα θα δημιουργήσεις κι άλλες, πολύ καλύτερες κι ευτυχώς στην περίπτωσή μου αυτό νομίζω ότι επιβεβαιώνεται. Γενικότερα πάντως, στο πλαίσιο των αρκετών συνεργασιών που είχα κατά το τελευταίο διάστημα, βρέθηκαν δυστυχώς στο δρόμο μου και περιπτώσεις κακών «επαγγελματιών» (αν μπορούν καν να θεωρηθούν ως τέτοιοι…) που ανταπέδωσαν τις ευκαιρίες δημιουργίας που τους έδωσα με συνειδητές προσπάθειες σαμποταρίσματος, ακόμη και στο «παραπέντε» (ή και στο… «και πέντε», σε ορισμένες περιπτώσεις…), ενώ και σε ορισμένες άλλες συνεργασίες μου (εντός αλλά και εκτός θεάτρου…), υπήρξαν άνθρωποι που μου ανταπέδωσαν με ιδιαίτερο φθόνο το ότι χάρη στη δική μου διαμεσολάβηση βρήκαν εργασία. Συνηθισμένα πράγματα, θα έλεγε κανείς… Ευτυχώς ωστόσο, σε πείσμα των παραπάνω, όλα πήγαν καλά και είμαι υπερήφανος για όλες τις μέχρι τώρα δουλειές μου, με όποια ιδιότητα κι αν τις υπηρέτησα αυτές. Επιπλέον, πραγματικά αισθάνομαι ότι χρωστάω ένα πολύ μεγάλο «ευχαριστώ» σ’ αυτούς τους ανθρώπους και τους το απευθύνω (μαζί με τις ευχές μου να βρουν αυτό που πραγματικά χρειάζονται, καθώς είναι προφανές ότι αυτού του είδους οι συμπεριφορές αποτελούν και μια έμμεση «κραυγή βοήθειας» για κάτι πολύ συγκεκριμένο…), επειδή με «δίδαξαν» πολύ σημαντικά «μαθήματα» κι εγώ που έχω και την ιδιότητα του εκπαιδευτικού, αν μη τι άλλο μπορώ να εκτιμήσω την αξία ενός καλού «μαθήματος»…
– Τι φταίει κατά τη γνώμη σου γι’ αυτού του είδους τις συμπεριφορές;
Φαντάζομαι πως μια εξήγηση θα μπορούσε να είναι πως αυτή η πολύπλευρη κρίση που ζούμε βγάζει σε πολλούς ανθρώπους το χειρότερό τους εαυτό, αν και, από την άλλη, αισθάνομαι συχνά ότι έχουμε συνηθίσει ως κοινωνία να χρησιμοποιούμε αυτή την περίφημη «κρίση» ως άλλοθι για την έλλειψη κοινωνικής αγωγής και ουσιαστικής μόρφωσης που χαρακτηρίζει αρκετούς πια ανθρώπους, κάτι που ασφαλώς το διαπιστώνω πολύ συχνά και υπό την ιδιότητά μου του εκπαιδευτικού. Όταν έρχομαι αντιμέτωπος με τέτοιες περιπτώσεις, συχνά σκέφτομαι αυτό που έλεγε σχετικά η αείμνηστη Μαλβίνα: «Να φοβάσαι τους ανθρώπους με πεινασμένα μάτια», δηλαδή «με γεμάτη φθόνο ψυχή»! Πραγματικά, η πείνα του στομαχιού κάποτε «θεραπεύεται», ωστόσο για την «πείνα της ψυχής» είναι πολύ δύσκολο να πούμε το ίδιο καθώς, στις περισσότερες των περιπτώσεων, κρύβει έλλειψη ουσιαστικής παιδείας αλλά και μια «ψυχική τοξικότητα», αν θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω αυτό τον όρο… Δυστυχώς, σε όλους τους χώρους υπάρχουν πια και τοξικοί άνθρωποι (κι εγώ που κινούμαι και σε άλλους χώρους, πέραν του θεάτρου, το διαπιστώνω αυτό σχεδόν καθημερινά…), οπότε από τη στιγμή που το συνειδητοποιεί κανείς τόσο συχνά, παύει πια να τον εκπλήσσει…
– Και πώς το εισπράττεις όλο αυτό, σε προσωπικό επίπεδο;
Δεν το εισπράττω, τουλάχιστον όχι πια. Απλώς μαθαίνεις να προφυλάσσεσαι κάνοντας σωστές επιλογές συνεργασίας, όπως αυτές που κάνω τώρα. Γενικά, όταν κοιτάζεις πίσω μένεις και πίσω κι εμένα με ενδιαφέρει να κοιτάζω και να πηγαίνω μόνο μπροστά, στηριζόμενος στη σκληρή μου δουλειά και στο πάθος μου για όσα αγαπάω. Βλέπετε, παραμένω πάντα ένα γνήσιο «παιδί της Φιλοσοφικής» και ως τέτοιο έχω μάθει να «φιλοσοφώ» τα πάντα, παίρνοντας όταν χρειάζεται και την αναγκαία απόσταση. Εξάλλου, δε χρειάζεται και ιδιαίτερη φιλοσοφία για να καταλάβει κανείς πως όταν τοξικοί άνθρωποι σε βάζουν στο στόχαστρό τους, στην πραγματικότητα προβάλλουν σε σένα το μίσος που νιώθουν για τον ίδιο τους τον εαυτό, ειδικά όταν σε αντιλαμβάνονται ως απειλή… Σε κάθε περίπτωση, είναι χάσιμο χρόνου και ενέργειας το να ασχολείσαι με τέτοιους ανθρώπους και για μένα είναι ιδιαιτέρως πολύτιμα και τα δύο για να τα σπαταλώ άσκοπα. Επιπλέον, έχω πια συνειδητοποιήσει ότι το να βρίσκεσαι στο στόχαστρο τοξικών ανθρώπων αποτελεί πολύ καλό «σημάδι», αφού σου επιβεβαιώνει ότι βρίσκεσαι σε έναν πολύ καλό δρόμο. Όταν οι άνθρωποι αυτού του τύπου σε συμπαθούν και σου το δείχνουν, τότε πρέπει να αρχίσεις να ανησυχείς…
– Τι είναι πιο απαιτητικό και ίσως πιο δύσκολο; «θεατρική σκηνή» ή «σχολική τάξη»;
Το καθένα από τα δύο έχει τις δικές του δυσκολίες αλλά και τις δικές του χάρες. Εγώ πάντως που τα αγαπάω και τα δύο, για διαφορετικούς λόγους το καθένα, έχω μάθει να αποδέχομαι και να αντιμετωπίζω και τις δυσκολίες τους. Πάνω απ’ όλα, αυτό που έχει τεράστια σημασία και στα δύο είναι να είσαι απλώς «παρών», ειλικρινά και ουσιαστικά, με όλο σου το είναι! Επιπλέον και στα δύο οφείλεις να είσαι απολύτως αληθινός! Τόσο στη σκηνή, όσο και στην τάξη όπου έχεις απέναντί σου νέα, ανήσυχα μυαλά που κυριολεκτικά «σκανάρουν» την κάθε σου λέξη και την κάθε σου κίνηση, δεν χωράει κανενός είδους ψευτιά, ακόμη και η παραμικρή! Το πρώτο πράγμα που λέω στους μαθητές μου όταν τους μιλάω για το θέατρο είναι ότι, σε αντίθεση με τη διαδεδομένη και δυστυχώς απολύτως λανθασμένη αντίληψη περί του αντιθέτου, θέατρο σημαίνει «αλήθεια και μόνο αλήθεια»! Μετά από αρκετά χρόνια εμπειρίας και στα δύο λοιπόν, έχω καταλήξει στο συμπέρασμα πως το μεγάλο «μυστικό» τόσο στη σκηνή όσο και στην τάξη είναι να είσαι απολύτως αληθινός, γνήσιος και ειλικρινής, μακριά από οτιδήποτε προσποιητό! Εξάλλου, σε αντίθεση με το παρελθόν, η διδασκαλία σήμερα είναι – και οφείλει να είναι – μιας άλλης μορφής ζωντανή και παλλόμενη performance και ο δάσκαλος – οποιουδήποτε αντικειμένου και οποιασδήποτε βαθμίδας – δεν μπορεί να είναι τίποτα λιγότερο από έναν ολοκληρωμένο και γεμάτο «σκηνική ενέργεια» performer!
– Θα έλεγες ότι, στην περίπτωσή σου τουλάχιστον, η μια δραστηριότητα «τροφοδοτεί» την άλλη;
Σε πολύ μεγάλο βαθμό! Όπως καλός «δάσκαλος» είναι αυτός που παραμένει «ανοιχτός» και εξακολουθεί να απολαμβάνει τη χαρά της μάθησης και από την πλευρά του «μαθητή», έχω μάθει από σημαντικούς δασκάλους μου στο θέατρο ότι καλός ηθοποιός είναι αυτός που μπορεί να παραμένει «εύπλαστος», «διαθέσιμος» και με τις κεραίες του πάντα «ανοιχτές» στο καινούργιο. Στις πρόβες λοιπόν, όταν προσπαθώ να βυθιστώ στο εσωτερικό των χαρακτήρων που καλούμαι να ενσαρκώσω, ο φιλόλογος είναι αυτός που με βοηθάει να ανακαλύψω, να αντλήσω, να οργανώσω και να αφομοιώσω όλες τις πληροφορίες που χρειάζομαι για να καταλάβω πραγματικά το ρόλο που θα ερμηνεύσω. Αντιστρόφως, όταν μπαίνω στη σχολική τάξη, φροντίζω πάντα να αφήνω «λίγο μισάνοιχτη την πόρτα», ώστε να «ξεγλιστράει» γρήγορα μέσα και ο ηθοποιός. Ο καθηγητής είναι αυτός που θα προσφέρει τις γνώσεις και την οργάνωση. Ο ηθοποιός όμως, είναι αυτός που θα προσφέρει τη «μαγεία»! Μεγάλη υπόθεση για ένα «μάθημα», οποιουδήποτε είδους…
– Αντιστρέφοντας την προ-προηγούμενη ερώτηση, σε ποιο από τα δύο νιώθεις μεγαλύτερη χαρά;
Θα πείραζε πολύ αν προτιμούσα μια τρίτη επιλογή, δηλαδή όταν βρίσκομαι επάνω στο ποδήλατό μου; Η αλήθεια είναι ότι όταν «οργώνουμε» την Αθήνα και τα πέριξ με τα ποδήλατά μας εγώ και οι «σύντροχοί» μου (ας μου συγχωρεθεί παρακαλώ ο απολύτως ταιριαστός νεολογισμός που σημαίνει προφανώς «σύντροφοι επί τροχών»), βιώνω συχνά τόσο μεγάλη χαρά που μόνο με αυτή που έχουμε βιώσει στα παιδικά μας χρόνια μπορεί να συγκριθεί. Η θεατρική σκηνή και η σχολική τάξη (τα λατρεύω και τα δύο…) σου χαρίζουν αναμφίβολα πολλά και ποικίλα συναισθήματα που ωστόσο έχουν περισσότερο να κάνουν με την ένταση, την αγωνία, τον ιδρώτα και την αδρεναλίνη, ενώ βιώνεις την ικανοποίηση στο τέλος και μόνο εφόσον πετύχεις την ολοκλήρωση των στόχων σου. Ειδικά στη σκηνή, είναι γνωστό ότι οι ηθοποιοί χρησιμοποιούμε κυρίως τα προσωπικά μας «σκοτάδια», τις ευαίσθητες, κρυφές και συχνά «τραυματικές» πλευρές μας ως το «καύσιμο» που πυροδοτεί αληθινές και πειστικές ερμηνείες κι αυτή η διαδικασία είναι αρκετά δύσκολη κι επώδυνη, όσο κι αν ξέρεις ότι μόνο μέσω αυτής θα οδηγηθείς στην περίφημη, αριστοτελική «κάθαρση», συμπαρασύροντας βεβαίως σε αυτή και το κοινό, εφόσον αυτός είναι και ο κύριος στόχος μια θεατρικής παράστασης.
– Εκτός από καλές πρόβες και καλό καλοκαίρι, τι άλλο να σου ευχηθούμε;
Υγεία για τα κοντινά και αγαπημένα μου πρόσωπα και δευτερευόντως για μένα, ενώ το ίδιο ακριβώς εύχομαι κι εγώ για σας και για όσες και όσους μας διαβάζουν. Είναι αλήθεια τελικά, όταν έχεις υγεία όλα τα άλλα, μα όλα τα άλλα, γίνονται…
– Και για το θεατρικό σου ήρωα που θα εξακολουθεί να τριγυρίζει στους δρόμους του ιστορικού κέντρου μέχρι να έρθει ή ώρα που θα πει την ιστορία του από σκηνής, τι θα ευχόσουν;
Να μπορούσαν οι άνθρωποι να τον ακούσουν! Είναι κι αυτός ένας ακόμη «άγγελος», από τους πολλούς που περπατούν δίπλα μας κι εμείς είμαστε πολύ απασχολημένοι για να τους ρίξουμε μια ματιά, πόσο μάλλον να τους ακούσουμε… Αν μπορούσε για λίγο να σταματήσει αυτό το τρελό κυνηγητό του χρόνου κι ακούγαμε αληθινά, έστω για λίγο, αυτούς τους «αγγέλους της διπλανής πόρτας», πόσες ιστορίες θα είχαν να μας πουν… Όταν τον δείτε να τριγυρίζει κάπου στο κέντρο, «φορώντας» έστω προσωρινά το δικό μου πρόσωπο, πλησιάστε τον και μιλήστε του! Θέλει κι αυτός πολύ να σας ακούσει…
