Tο Τρίτο Στεφάνι του Κώστα Ταχτσή
Γράφει η Βίβιαν Μητσάκου
Ο Κώστας Ταχτσής (Θεσσαλονίκη 1927 – Αθήνα 1988) έγραψε τo 1960 το έργο που έμελλε να τον καθιερώσει ως σημαντικό συγγραφέα της ελληνικής μεταπολεμικής πεζογραφίας «Το Tρίτο Στεφάνι». Το μυθιστόρημα δεν βρήκε εκδότη και ο Ταχτσής το 1962 το εξέδωσε με δικά του χρήματα. Ωστόσο δεν γνώρισε επιτυχία και ελάχιστα αντίτυπα πουλήθηκαν. Η μεγάλη επιτυχία ήρθε μετά από οκτώ χρόνια και την επανέκδοσή του από τις εκδόσεις Ερμής. Διασκευάστηκε για το Τρίτο Πρόγραμμα με τις Ρένα Βλαχοπούλου και Σμαρώ Στεφανίδου. Έγινε ευρύτερα γνωστό και αγαπητό σαν τηλεοπτική σειρά το 1995, σε σκηνοθεσία Γιάννη Δαλιανίδη και την Λήδα Πρωτοψάλτη και την Νένα Μεντή στους ρόλους της Εκάβης και της Νίνας. Μεταφέρθηκε στο Εθνικό θέατρο με την Νένα Μεντή και την Φιλαρέτη Κομνηνού, σημειώνοντας τεράστια επιτυχία.
Το μυθιστόρημα του Κώστα Ταχτσή έχει σαν βάση τους δύο μακροσκελείς μονολόγους της Εκάβης και της Νίνας. Η υπόθεση του μυθιστορήματος εκτυλίσσεται κατά την διάρκεια του Μεσοπολέμου και της κατοχής. Οι δύο πρωταγωνίστριες βιώνουν αυτές τις περιόδους και περιγράφουν το κλίμα της εποχής μέσα από τα προσωπικές τους ιστορίες. Δυο γυναίκες συναντιούνται, οι ζωές τους μπλέκονται, αγαπιούνται, γίνονται στήριγμα η μία για την άλλη και μέσα από τις προσωπικές ιστορίες των πρωταγωνιστών περνά και ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας της νεώτερης Ελλάδας. Η Εκάβη και η Νίνα αγαπιούνται, ψυχραίνονται, μιλούν ακατάπαυστα, και σιωπούν μόνο μπροστά σ᾽ αυτό που τις υπερβαίνει, που όλους μας υπερβαίνει, και κουβαλούν πάντα το όμορφο και παράξενο φορτίο της πατρίδας που τις γέννησε, όπως το «μυθολόγησε» ο Ελύτης:
«Όμορφη και παράξενη πατρίδα / Ωσάν αυτή που μου ‘λαχε δεν είδα / Ρίχνει να πιάσει ψάρια πιάνει φτερωτά / Στήνει στη γη καράβι κήπο στα νερά / Κλαίει φιλεί το χώμα ξενιτεύεται / Μένει στους πέντε δρόμους αντρειεύεται […]»
Το Τρίτο Στεφάνι», η μεγαλύτερη παραγωγή που γεννήθηκε μέσα στην πανδημία και πρόλαβε να παρουσιαστεί μόνο για 13 sold-out παραστάσεις στο Θέατρο Παλλάς. Η πιο πετυχημένη online streaming παράσταση ταξίδεψε διαδικτυακά σε 23.000 σπίτια, σε 52 χώρες και 5 ηπείρους, συνεχίζει φέτος την επιτυχημένη πορεία της για δεύτερη χρονιά, αυτή τη φορά στον φυσικό της χώρο, στο μεγαλοπρεπές Θέατρο Παλλάς.
Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, ο οποίος έπαιζε στην τηλεοπτική μεταφορά του, σκηνοθετεί και διασκευάζει το Τρίτο Στεφάνι με ρυθμό, σεβασμό στο κείμενο, αφήνοντας τα βαθειά νοήματα του Ταχτσή να γίνονται αντιληπτά από το κοινό μέσα από άφθονο χιούμορ και σαρκασμό. Η ομοφυλοφιλία, η παθολογική μητρική αγάπη, το οιδιπόδειο σύμπλεγμα, απιστίες, γάμοι, φτώχεια, ανέχεια, πόλεμοι, χαρές και πολλές απογοητεύσεις. Αναδεικνύει τις αφηγηματικές αρετές και την ποίηση του μυθιστορήματος, σεβόμενος την πρόθεση του συγγραφέα για μια ιστορία που, όπως η ζωή, ανοίγει και κλείνει σαν κύκλος, χωρίς να μακρηγορεί. Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης έχει δώσει μια νεανική, δροσερή πνοή στο έργο με την ολοκαίνουργια διασκευή του ιδίου και του Νίκου Μανουσάκη. Η Νίνα αναπολεί, θυμάται και ταυτόχρονα “παίζονται” οι θύμησές της επί σκηνής.
Το κυριότερο μήνυμα του μυθιστορήματος είναι η αγάπη για την ζωή, παρά τις μεγάλες πίκρες και τις πολλές αντιξοότητες που συναντάμε. «Ζήσε το τώρα. Χόρεψε. Γέλα. Αύριο ίσως να μην ζούμε» αναφωνεί η Νίνα.
«Δεν υπάρχει ευτυχία, υπάρχει μόνο ζωή. Η ζωή είναι στρόβιλος. Ευτυχία είναι να αγαπάς τον στρόβιλο. Στρόβιλος είναι η ζωή, αγέρας τρικυμία, αν αγαπάς τον στρόβιλο αυτό είναι ευτυχία» ακούγεται στην τελευταία σκηνή της παράστασης. Εξαιρετικοί στίχοι της Σοφίας Καψούρου, συνοψίζουν το βαθύτερο νόημα του μυθιστορήματος. Ζήσε την Ζωή. Με τα πάνω και τα κάτω της. Πρωτότυπη, εξαίσια, νοσταλγική μουσική του Μίνου Μάτσα, μας φέρνει επί σκηνής τους ήχους και τις εικόνες μιας ολόκληρης εποχής.
Πολυεπίπεδα, πλούσια τα σκηνικά του Πάρι Μέξη γεμίζουν την τεράστια σκηνή του Παλλάς και θυμίζουν εικαστική σύνθεση. Καλαίσθητοι και εντυπωσιακοί οι φωτισμοί του Αλέκου Γιάνναρου μας χαρίζουν ονειρεμένες σκηνές
Εξαιρετικά, εντυπωσιακά τα κοστούμια της Βασιλικής Σύρμα, δίνουν χρώμα στην παράσταση. Ιδιαίτερο το κίτρινο φόρεμα της Νίνας. «Δεν θέλω να πω πως είμαι όμορφη. Μα έχω αέρα. Ήξερα πάντοτε να ντύνομαι» φωνάζει στην κόρη της και το αποδεικνύει με αυτό το θεσπέσιο φόρεμα.
Ένας εικοσαμελής, καλοκουρδισμένος θίασος σημαντικών ηθοποιών μας επί σκηνής δίνει τον καλύτερο εαυτό του, αλλάζει ρόλους, προσφέροντάς μας ένα θέαμα υψηλής αισθητικής. Χορεύουν, τραγουδούν, συγχρονισμένοι με ωραία κίνηση, επιμέλεια Κικής Μπάκα. Αξιόλογες, δυναμικές,πειστικότατες ερμηνείες από τους Κώστας Ανταλόπουλο, Ειρήνη Βαλατσού, Μελίνα Βαμπούλα, Ντάνη Γιαννακοπούλου, Νεκταρία Γιαννουδάκη, Άρτεμις Γρύμπλα, Μαρία Καβογιάννη, Δημήτρης Καραβιώτη, Μαρία Κίτσου, Τάσος Λέκκα, Ορνέλα Λούτη, Γιώργος Μακρή, Δημήτρης Μανδρινός,
Στάθης Μαντζώρο, Φοίβος Μαρκιανό, Καλλιρρόη Μυριαγκού, Ελευθερία Παγκάλου, Ελίζα Σκολίδη, Μενέλαος Χαζαράκη, Γιώργος Ψυχογυιό.
Η Μαρία Καβογιάννη συναρπαστική, καθηλωτική, ακαταμάχητη Εκάβη καθηλώνει το κοινό με την ερμηνεία της. Σαρωτική, χειμαρρώδης, ερμηνεύει με σεβασμό τα πολυεπίπεδα νοήματα του Κ.Ταχτσή. Απολαυστική στις κωμικές της σκηνές, απλά συγκλονιστική στην δραματική της σκηνή. “Παίζει” με την σιωπή της και το κοινό ανατριχιάζει. Ο πόνος της ψυχής καθρεφτίζεται στα μάτια της. Μια μεγάλη ηθοποιός μας σε μιά δυνατή ερμηνεία.
Η Μαρία Κίτσου είναι μιά αέρινη Νίνα. Σαρωτική, θεική ερμηνεία. Ευαίσθητη, κυνική, σκληρή, ονειροπόλα, στοργική. Διηγείται την ιστορία με υποκριτική αξιοσύνη και κύρος. Φυσικότητα στην ερμηνεία και με πάθος και ζωτική ορμή κινείται διαρκώς στην σκηνή. Δύο μεγάλες θεατρίνες μας συνυπάρχουν στην σκηνή και μεγαλουργούν.
Το πρωτοποριακό, διαχρονικό έργο του Κώστα Ταχτζή σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη και σε διασκευή του ιδίου και του Νίκου Μανουσάκη, με τις καθηλωτικές ερμηνείες όλων των ηθοποιών, το εικαστικό σκηνικό, την υπέροχη μουσική, τα τραγούδια, τους εξαίσιους φωτισμούς είναι μία καθηλωτική, μοναδική παράσταση. Ανήκει στις must to see παραστάσεις της νέας θεατρική σεζόν, που ξεκίνησε μέσα σε αντίξοες συνθήκες. Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές. Δεν σας το κρύβω φεύγοντας σιγοτραγουδούσα. “Η ζωή είναι στρόβιλος. Αν αγαπάς τον στρόβιλο, αυτό είναι ευτυχία”. Μην το χάσετε. Στο ΠΑΛΛΑΣ!
Ταυτότητα Παράστασης
Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης
Διασκευή: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Νίκος Μανουσάκης
Σκηνικά: Πάρις Μέξης
Μουσική: Μίνως Μάτσας
Φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Κίνηση: Κική Μπάκα
Βοηθός σκηνοθέτη: Χριστίνα Ματθαίου
Βοηθός σκηνογράφου: Εύη Ανδριανού
Βοηθός ενδυματολόγου: Ειρήνη Γεωργακίλα
Μουσική διδασκαλία: Μαρία Γράμψα
Στίχοι: Σοφία Καψούρου
Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή
Videos: Ελένη Κατρακαλίδη
Παραγωγή: Θεατρικές Σκηνές
ΔΙΑΝΟΜΗ (αλφαβητικά)
Κώστας Ανταλόπουλος, Ειρήνη Βαλατσού, Μελίνα Βαμπούλα, Ντάνη Γιαννακοπούλου,
Νεκταρία Γιαννουδάκη, Άρτεμις Γρύμπλα, Μαρία Καβογιάννη, Δημήτρης Καραβιώτης,
Μαρία Κίτσου, Τάσος Λέκκας, Ορνέλα Λούτη, Γιώργος Μακρής, Δημήτρης Μανδρινός,
Στάθης Μαντζώρος, Φοίβος Μαρκιανός, Καλλιρρόη Μυριαγκού, Ελευθερία Παγκάλου,
Ελίζα Σκολίδη, Μενέλαος Χαζαράκης, Γιώργος Ψυχογυιός
