H «Μήδεια» του Μποστ
Γράφει η Βίβιαν Μητσάκου
H «Μήδεια» του Μέντη Μποσταντζόγλου (Μποστ) αποτελεί μια από τις κορυφαίες κωμωδίες της σύγχρονης ελληνικής δραματουργίας κι έχει σημειώσει τεράστια επιτυχία ανά περιόδους στο θέατρο Στοά με την Λήδα Πρωτοψάλτη και τον Θανάση Παπαγεωργίου, όπως επίσης από άλλους θιάσους σε καλοκαιρινές περιοδείες στην Ελλάδα. Η τελευταία φορά που ανέβηκε στην χώρα μας ήταν το 2015 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου.
Απ’ το πρώτο ανέβασμα του έργου το 1993, το χιούμορ του Μποστ, που ήθελε «οι θεατές περισσότερο να χαμογελάνε και λιγότερο να χαχανίζουν», πέτυχε το στόχο του και δημιούργησε μια μοναδική σάτιρα βασισμένη στις πιο τραγικές ιστορίες της αρχαίας δραματουργίας. Με την μοναδικότητα της γραφής του, ο Μποστ μετατρέπει την τραγική ηρωίδα του Ευριπίδη σε μια -μέχρι δακρύων από τα γέλια- κωμικοτραγική φιγούρα και παράλληλα, με αριστοφανικές μεταφορές και συνεχείς παρερμηνείες, καυτηριάζει τη νεοελληνική πραγματικότητα.
«Πρόκειται για ένα έργο που επικρίνει τους επικριτάς, προβληματίζει τους κριτάς και ελευθερώνει τους θεατάς», αναφέρει χαρακτηριστικά ο ίδιος.
Η παρωδία της Μήδειας του Μποστ, σε δεκαπεντασύλλαβο, μπλέκει γλυκά την Μήδεια του Ευριπίδη με τις σημερινές πληγές της Ελλάδος. Μέσα στο κείμενο του συνυπάρχουν η καλόγρια Πολυξένη που γίνεται ερωμένη του Ιάσονα, ο τυφλός Οιδίποδας που επιθυμεί να γίνει ταμίας σε τράπεζα,, η Αντιγόνη, ο Ευριπίδης που δεν έχει συνθέσει ακόμη την Μήδειά του. Στην κατά Μποστ εκδοχή, η Μήδεια δεν σκότωσε τα παιδιά της για να εκδικηθεί τον Ιάσονα, αλλά γιατί ήταν ανυπάκουα, κακοί μαθητές και δεν επιθυμούσαν να δουλέψουν. Πήρε και η Μήδεια το μαχαίρι και «όποιον πάρει ο χάρος».
Στο κείμενο εκτός από τον δεκαπεντασύλλαβο που όπως σας ανέφερα, δημιουργείται και ένα γλωσσικό παιχνίδι ομόηχων λέξεων που προκαλεί μπέρδεμα και πολύ γέλιο. Κρητικός, κριτικός, Μήδεια, μύδια. Στην σάτιρά του ο Μποστ δεν αφήνει τίποτα «όρθιο». Τα θίγει όλα και όλους. Οι ήρωες του συζητούν με χιούμορ το ίδιο το έργο, προκαλώντας άφθονο γέλιο που κατά βάθος κρύβει μία πίκρα. H διασκευή, η απόδοση στίχων και η ευρηματική σκηνοθεσία είναι του νεαρού και ταλαντούχου Νικορέστη Χανιωτάκη, που μας έχει χαρίσει μεγάλες επιτυχίες. Ο ίδιος «κρατά» και τον ρόλο του Ιάσονα σε ορισμένες παραστάσεις.
Συγκίνηση μου προκάλεσαν τα αλληγορικά λόγια του Μποστ που αναφέρονται στην Ελλάδα :
«Τό σπίτι της τεράστιο καί φθάνει ὡς τόν Ἕβρο.
Εἶναι μιά ἀνεξάρτητος κυρία μισθοφόρα
πού διατηρεῖται στή ζωή μέ δάνεια καί δῶρα.
Δέν θά τήν βρῆτε εὔκολα. Πάντοτε ταξιδεύει.
Τήν προστασίαν ἱσχυρῶν μέ πάθος τήν γυρεύει.
Ἔχει μιά κόρη ἄνεργον κι’ ἀγόρι πειναλέον
ἀλλά γι’ αὐτά ἀδιαφορεῖ ἐδῶ καί χρόνια πλέον.
Ευφυέστατη και άκρως πετυχημένη η ιδέα του σκηνοθέτη να αναθέσει τον ρόλο της Μήδειας στον Μάκη Παπαδημητρίου. Ο Μάκης Παπαδημητρίου δίνει πραγματικό ρεσιτάλ ηθοποιίας. Με την υποκριτική του άνεση και τα πλούσια εκφραστικά του μέσα, παρουσιάζει μια «Μήδεια» που δύσκολα θα ξεχάσεις. Μια Μήδεια ναζιάρα, πανούργα, εκκεντρική, που καταφέρνει να δώσει φρεσκάδα και ενδιαφέρον στο ρόλο. Δικαίως κερδίζει το συνεχές χειροκρότημα του κοινού και κατά την διάρκεια της παράστασης.
Ο Κώστας Τριανταφυλλόπουλος ως Οιδίποδας, έχοντας την στόφα μεγάλου ηθοποιού μάς γοητεύει. Η Τζένη Θεωνά, η γοητευτική και σέξυ καλόγρια Πόλυ, όλο νάζι και σκέρτσο, ως μοιραία γυναίκα. Πειστική και μεστή η ερμηνεία της ταλαντούχας ηθοποιού. Ο Γιάννης Δρακόπουλος, ως Ευριπίδης έχει μια χειμαρρώδη και σαρωτική ερμηνεία. Ο Νικορέστης Χανιωτάκης είναι ο Ιάσονας, σε μια καίρια και διασκεδαστική ερμηνεία, μας προσφέρει άφθονο γέλιο. Ο Γεράσιμος Σκαφίδας, ως Τροφός σε μια εκπληκτική ερμηνεία πλούσια σε δυναμικά εκφραστικά μέσα χτίζει με μαεστρία τον ρόλο του και ενθουσιάζει το κοινό. H Αναστασία Γεωργοπούλου ως Αντιγόνη, σε μια καλοζυγισμένη ερμηνεία. Η Άννα Κλάδη, ως Ψαράς /Εξάγγελος, έχει μια καλοδουλεμένη, άρτια ερμηνεία.
Τα ευρηματικά σκηνικά ανήκουν στην Αρετή Μουστάκα. Η μεγάλη πολυθρόνα που κάθεται η Μήδεια με παρέπεμψε σε επίκαιρο παιχνίδι της τηλεόρασης. Τα κοστούμια είναι της Χριστίνας Πανοπούλου και θυμίζουν παραδοσιακές ελληνικές φορεσιές.
Η παράσταση διανθισμένη με εξαιρετική μουσική που υπογράφει η Μόνικα. Ζωντανά επί σκηνής ο Γιάννης Μαθές. Πολύ τραγούδι, πολύς χορός από όλο τον θίασο. Θα μπορούσε η παράσταση να χαρακτηριστεί και ως μιούζικαλ. Το γέλιο ρέει άφθονο, αφήνοντάς μας όμως μια πίκρα, για τις σημερινές τραγελαφικές καταστάσεις που βιώνουμε. Μια παράσταση λίγο splatter, με στοιχεία γκροτέσκο, με στοιχεία pop και πολύ black humour. Ένας θίασος δεμένος, έχοντας ένα ισχυρό «πάντρεμα» μεταξύ του, μας χαρίζει μια μοναδική εμπειρία. Μια παράσταση που δύσκολα θα ξεχάσεις. Η παράσταση μέσα από την σύγχρονη ματιά που χαρακτηρίζει τους ανθρώπους του, μεταδίδει τον σπουδαίο σατιρικό λόγο του Μποστ που ασχολήθηκε με τόσο χιούμορ και ευαισθησία με τα πάθη και τα λάθη της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας, που δυστυχώς δεν έχουν τέλος.
Μια παράσταση που σας συνιστώ να δείτε οπωσδήποτε!
Ταυτότητα Παράστασης
Διασκευή – Απόδοση στίχων – Σκηνοθεσία: Νικορέστης Χανιωτάκης
Πρωτότυπη μουσική : Monika
Σκηνικά: Αρετή Μουστάκα
Βοηθός Σκηνογράφου: Έμιλυ Ονησιφόρου
Κοστούμια: Χριστίνα Πανοπούλου
Βοηθός ενδυματολόγου: Μαρία Φέξη
Χορογραφίες-Επιμέλεια κίνησης: Ειρήνη – Ερωφίλη Κλέπκου
Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριάννα Παπασάββα
Οργάνωση παραγωγής: Αναστασία Γεωργοπούλου
Εκτέλεση παραγωγής: Φάνης Μιλλεούνης
Φωτογραφίες: Αγγελική Κοκκοβέ
Παραγωγή: Μυθωδία
Επικοινωνία – προβολή: Μαρκέλλα Καζαμία
Παίζουν :
Μήδεια : Μάκης Παπαδημητρίου
Οιδίποδας : Κώστας Τριανταφυλλόπουλος
Ευριπίδης :Γιάννης Δρακόπουλος/Νικορέστης Χανιωτάκης (διπλή διανομή)
Καλόγρια Πόλυ :Τζένη Θεωνά
Ιάσων : Νίκος Πουρσανίδης/Νίκορέστης Χανιωτάκης (διπλή διανομή)
Τροφός : Γεράσιμος Σκαφίδας
Αντιγόνη : Αναστασία Γεωργοπούλου
Ψαράς /Εξάγγελος : Άννα Κλάδη
Μουσική διδασκαλία, προσαρμογή και ζωντανή απόδοση μουσικών θεμάτων στο πιάνο: Γιάννης Μαθές
