Oι φάλαινες του Αυγούστου του David Berry
Γράφει η Βίβιαν Μητσάκου
Οι Φάλαινες του Αυγούστου του David Berry ανεβαίνουν στο Θέατρο ΧΩΡΑ, σε σκηνοθεσία Πέτρου Ζούλια. Ένα τρυφερό, συγκινητικό , φιλοσοφημένο έργο για την ίδια την ζωή μας, για το αναπόφευκτο του θανάτου και για την «θάλασσα» των άπειρων συναισθημάτων που κρύβουμε μέσα μας. Αγάπη, λύπη, ζωή, θάνατος, συντροφικότητα, μοναξιά, γηρατειά, αισιοδοξία, απαισιοδοξία.
Δύο ηλικιωμένες αδελφές. Στην δύση της ζωής τους. Βρίσκονται εκεί στο εξοχικό τους σπίτι πλάι στην θάλασσα. Δύο εκ διαμέτρου διαφορετικοί χαρακτήρες. Η Σάρα και η μεγαλύτερη αδελφή της η Λίμπυ. Η Σάρα αξιοποιεί τον χρόνο της φροντίζοντας με αγάπη την ανήμπορη αδελφή της, η οποία βρίσκεται καθηλωμένη σε αναπηρικό καροτσάκι, με μειωμένη όραση. Συγχρόνως όμως βλέπει σαν φίλο τον χρόνο που της απομένει. Κάνει όνειρα, κοιτάζει μπροστά με αισιοδοξία για την ζωή και τα ωραία που ίσως της επιφυλάσσει Και γιατί όχι να ζήσει έναν ώριμο έρωτα, που θα της προσφέρει θαλπωρή, προστασία και σιγουριά.
Η Λίμπυ έχει χάσει την λαχτάρα για ζωή. Η κόρη της ζει μακριά της. Περιμένει μόνο τον «Κύριον», τον θάνατο, να την πάρει μαζί του και να την απαλλάξει από την μίζερη όπως πιστεύει ζωή της. Δύστροπη, κακότροπη σαν χαρακτήρας, αντίθετη σε κάθε νέα αλλαγή στην ζωή της – τι νόημα έχει πια για αυτήν. Όλα έχουν τελειώσει, όπως θέλει να πιστεύει. Μοιάζει κατά βάθος να έχει συμφιλιωθεί με το τέλος της ζωής της.
Η Σάρα περιμένει να δει όπως κάθε χρόνο τις φάλαινες του Αυγούστου να διασχίζουν την θάλασσα, μπροστά από το εξοχικό τους. Γι αυτό θα ήθελε ένα μεγαλύτερο άνοιγμα στο παράθυρο. Να μπει το φως του ήλιου. Η χαρά της ζωής. Η Λίμπυ αντιστέκεται και αρνείται σε κάθε τι νέο. Όλα είναι πια μάταια για αυτήν.
Οι δύο αδελφές μαλώνουν, διαπληκτίζονται, χαμογελούν, αγκαλιάζονται, αγαπιούνται. Νοιάζονται η μια για την άλλη.
Η καλή και πάντα χαμογελαστή και εξυπηρετική γειτόνισσα Τίσα Ντότι, (Μαρία Αντουλινάκη), αγαπά τις φίλες της και προσπαθεί να τις βοηθήσει.
Η εμφάνιση του γοητευτικού ξεπεσμένου αριστοκράτη (Νίκος Γαλανός) που προσπαθεί να εξασφαλίσει στέγη και φαγητό, ψάχνοντας το επόμενο θύμα του, αναστατώνει την Σάρα. Την κάνει να ονειρεύεται.
Ο Μάκης Ματέληςείναι ο υδραυλικός Τζόσουα Μπράκετ, που βοηθά τις δύο ηλικιωμένες στις επισκευές του σπιτιού τους.
Ο συγγραφέας, μέσα από το πανανθρώπινο και διαχρονικό του έργο, δημιουργεί ένα αντεστραμμένο καθρέπτη. Η δύναμη της ζωής έρχεται αντιμέτωπη με τη δύναμη του θανάτου. Τα γηρατειά προβάλλουν τη λάμψη της αλλοτινής νιότης. Το παρόν φωτίζει το παρελθόν. Το δράμα χαμογελά σαρκαστικά στην προσωρινότητα και στο εφήμερο της ανθρώπινης ύπαρξης. Το γέλιο εναλλάσσεται με το δάκρυ.
Το έργο ανέβηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τη θεατρική περίοδο 2001-2002 από το Εθνικό θέατρο σε σκηνοθεσία Κοραή Δαμάτη. Τους βασικούς ρόλους κρατούσαν οι: Αντιγόνη Βαλάκου, Βέρα Ζαβιτσιάνου, Νέλλη Αγγελίδου και Γιώργος Τσιτσόπουλος. Και είχα την τύχη να το παρακολουθήσω. Ένα από τα λίγα έργα που παρέμειναν ανεξίτηλα στην μνήμη μου.
«Οι Φάλαινες του Αυγούστου» έγιναν ταινία το 1987 σε σκηνοθεσία Λίντσει ΄Αντερσον, με πρωταγωνίστριες τη Μπέτυ Ντέιβις και τη Λίλιαν Γκις στο ρόλο των δύο ηλικιωμένων αδελφών.
Ο πολυτάλαντος Πέτρος Ζούλιας έχει σκηνοθετήσει με τρυφερότητα και ευαισθησία την ψυχοσύνθεση αυτών των δύο γυναικών, που στην ουσία αλληλοσυμπληρώνει η μία την άλλη και ας μην το αντιλαμβάνονται. Καταφέρνει και δίνει μια ισορροπία στο έντονα συναισθηματικό και συγκινητικό κείμενο, σε μετάφραση Αντώνη Γαλέου.
Τα σκηνικά με την υπογραφή της Αναστασίας Αρσένη, είναι υπέροχα μέσα σε μία απέραντη λιτότητα. Στην ονειρική αυτή εικόνα συντελούν τα μέγιστα και οι φωτισμοί της Κατερίνας Μαραγκουδάκη. Άλλοτε κυριαρχούν οι αποχρώσεις του γαλάζιου και μας μεταφέρουν στην θάλασσα και άλλοτε οι αποχρώσεις του κίτρινου, του πορτοκαλί και του κόκκινου που μας χαρίζουν ονειρεμένα ηλιοβασιλέματα. Ή μήπως είναι και ονειρεμένες ανατολές; Πανέμορφα τα κοστούμια των ηθοποιών ανήκουν επίσης στην Αναστασία Αρσένη. Η μουσική του Παναγιώτη Αυγερινού απόλυτη δεμένη με την ατμόσφαιρα της παράστασης.
Δεν έχει σημασία αν οι Φάλαινες του Αυγούστου πέρασαν και αυτό το Καλοκαίρι από το σπίτι των δύο αδελφών. Σημασία έχει ότι η Λίμπι δέχθηκε να ανοιχτεί ένα μεγάλο παράθυρο με θέα την θάλασσα, δίνοντας μια νότα αισιοδοξίας στην ζωή της.
Η Έρση Μαλικένζου είναι η αισιόδοξη Σάρα. Μια εκπληκτική δυναμική εμφάνιση για την μεγάλη μας ηθοποιό, που μαζί με την μοναδική Τζένη Ρουσσέα μας δίνουν μαθήματα υποκριτικής αλλά και μαθήματα ζωής. Γιατί όταν υπάρχει θέληση και αστείρευτο, πηγαίο ταλέντο, το κοντέρ της ηλικίας μηδενίζεται. Συγκλονιστικές παρουσίες.
Ο Νίκος Γαλανός, αριστοκρατικός, ευθύβολος, αυθεντικός, μεστός, ως κύριος Μαρανοφ. Μας γοητεύει με την στόφα του καλού, μεγάλου ηθοποιού.
Eξαιρετική, δυναμική, καίρια η Μαρία Αντουλινάκη, με υποκριτική άνεση.
Ο Μάκης Πατέλης, εξαιρετικός στον ρόλο του, καθώς και ο Γιάννης Μαρίνος.
Οι Φάλαινες του Αυγούστου σε σκηνοθεσία Πέτρου Ζούλια, με τις μοναδικές, συγκινητικές , συγκλονιστικές ερμηνείες, τα υπέροχα σκηνικά, τους ατμοσφαιρικούς φωτισμούς, την δυνατή συναισθηματική φόρτιση που μας προκαλούν, είναι από τις καλύτερες παραστάσεις της φετινής θεατρικής σεζόν. Ένας ύμνος στην αξία της κάθε στιγμής που ζούμε. Στο Θέατρο ΧΩΡΑ.
Tαυτότητα Παράστασης
Μετάφραση: Αντώνης Γαλέος
Σκηνοθεσία: Πέτρος Ζούλιας
Σκηνικά- Κοστούμια: Αναστασία Αρσένη
Φωτισμοί: Κατερίνα Μαραγκουδάκη
Μουσική: Παναγιώτης Αυγερινός
Φωτογραφίες: Μαριλένα Αναστασιάδου
Πρωταγωνιστούν:
Τζένη Ρουσσέα
Έρση Μαλικένζου
Νίκος Γαλανός
Μαρία Αντουλινάκη
Μάκης Πατέλης
Γιάννης Μαρίνος
Χώρος: Θέατρο ΧΩΡΑ