Μαύροι Πίνακες της Σοφίας Καζαντζιάν και του Μάριου Ιορδάνου
Γράφει η Λουκία Μητσάκου
Τι κρύβει πίσω της μια κοινωνία που νοσεί και φέρει σκοτεινά μυστικά; Μπορεί μια ακραία συνθήκη να αποκαλύψει τα σκοτάδια των ηρώων αλλά και της ίδιας της κοινωνίας; Συνδυάζεται, άραγε, το έγκλημα με την τέχνη;
Είναι οι Μαύροι Πίνακες της Σοφίας Καζαντζιάν και του Μάριου Ιορδάνου η καλύτερη ελληνική τηλεοπτική σειρά που παρακολουθήσαμε φέτος (και όχι μόνο); Αναμφίβολα ναι! Πρόκειται για μία σειρά υψηλών προδιαγραφών που ανταγωνίζεται ποιοτικά τις μεγάλες διεθνείς παραγωγές του Netflix (και βγαίνει και κερδισμένη). Πρόκειται για μια δουλειά με σπάνια ποιότητα (και χωρίς καθόλου εκπτώσεις) που ξεπέρασε κάθε προσδοκία.
Στην σειρά παρακολουθούμε έναν δολοφόνο που στήνει τις σκηνές των εγκλημάτων του με στοιχεία από τους Μαύρους Πίνακες του Φρανσίσκο Γκόγια. Δεν πρόκειται, όμως, για ένα κλασικό whodunit, καθώς δεν μας ενδιαφέρει αποκλειστικά και μόνο ποιος έχει κάνει το έγκλημα. Αντίθετα, το σενάριο της Σοφίας Καζαντζιάν και του Μάριου Ιορδάνου είναι πολυεπίπεδο και πηγαίνει πολύ πιο βαθιά. Ο δολοφόνος γίνεται η αφορμή για να αποκαλυφθούν όλα τα σκοτάδια της τοπικής κοινωνίας. Η αστυνομία τον ψάχνει (ή μήπως ο δολοφόνος ψάχνει την αστυνομία;). Είναι πασιφανές πως οι σεναριογράφοι έχουν δουλέψει πολύ πάνω στο συγκεκριμένο project, έχουν προσέξει κάθε μικρή λεπτομέρεια και μας χάρισαν με απίστευτη γενναιοδωρία μία ιστορία απόλυτα καθηλωτική και πρωτότυπη. Κάθε χαρακτήρας της σειράς είναι πολυεπίπεδος και απόλυτα αληθινός και η μυθοπλασία δεν υποπίπτει ποτέ σε κανένα κλισέ. Τα πάντα είναι συνδεδεμένα και οι λεπτομέρειες κάνουν τη διαφορά.
Ένα διάσημο χαρακτικό του Φρανσίσκο Γκόγια έχει τίτλο: «Ο ύπνος της λογικής, γεννάει τέρατα» (El sueño de la razón produce monstruos) και ο τίτλος αυτός φαίνεται πως ταιριάζει απόλυτα με την ατμόσφαιρα της σειράς: Ο δολοφόνος φωτίζει το σκοτάδι των ηρώων και μιας κοινωνίας που νοσεί εν γένει και ρίχνει φως στα τέρατα που κρύβουν οι ήρωες πίσω από το προσωπείο τους. Άραγε, έχουμε το θάρρος να αντικρίσουμε αυτά τα τέρατα;
Τι σημαίνει, όμως, ο τίτλος της σειράς; Ο Ισπανός Φρανσίσκο Γκόγια έκανε μια σειρά 14 έργων, τα οποία τα ζωγράφισε τα τελευταία χρόνια της ζωής του και απεικονίζουν σκοτεινά θέματα. Τα έργα αυτά φέρουν την ονομασία «Μαύροι Πίνακες» (Pinturas negras) και βρίσκονται στο Μουσείο Πράδο στη Μαδρίτη. Ένα από τα πιο γνωστά έργα της σειράς αυτής είναι «ο Κρόνος που καταβροχθίζει κάποιο παιδί του». Από αυτά τα έργα παίρνει την ονομασία της και η τηλεοπτική σειρά του Star, η οποία δεν αναφέρεται απλώς στους Μαύρους Πίνακες του Γκόγια αλλά και συμβολικά στο μαύρο σκοτάδι που κρύβουν οι ήρωες αλλά και η ίδια η κοινωνία.
Η σειρά «Μαύροι Πίνακες» χρησιμοποιεί αριστοτεχνικά το θέμα της διακειμενικότητας και αντλεί πολλά στοιχεία από τη ζωή και το έργο του Γκόγια. Για παράδειγμα, στην σειρά ακούμε και για την «έπαυλη του κουφού» (Quinta del Sordo), όπου μετακόμισε ο Γκόγια σε ηλικία 72 ετών καθώς και για τα προβλήματα ακοής που είχε εξαιτίας μίας ασθένειας από την οποία είχε προσβληθεί όταν ήταν 46 χρονών. Η σειρά δεν καθηλώνει απλώς τους θεατές με τη δράση της αλλά επιπλέον τους δημιουργεί την περιέργεια να ψάξουν περισσότερο τη ζωή και το έργο ενός σπουδαίου καλλιτέχνη – και αυτό από μόνο του είναι ένα τεράστιο κέρδος. Παράλληλα, ακούμε σημαντικά αποφθέγματα του Μποντλέρ, του Κομφούκιου και άλλων.
Εξαιρετική η σκηνοθεσία της Κατερίνας Φιλιώτου, η οποία δίνει στην σειρά μια υψηλής αισθητικής ατμόσφαιρα, με γρήγορο ρυθμό και αγωνία. Ατμοσφαιρικά γυρίσματα σε εξωτερικούς χώρους που μεταδίδουν μια νουάρ αισθητική και μία άριστης ποιότητας αίσθηση αστυνομικού θρίλερ. Εκπληκτικά και υποβλητικά πλάνα. Μαγευτική η φωτογραφία του Δημήτρη Λεφάκη.
Την σειρά απογειώνουν ακόμα περισσότερο οι συγκλονιστικές ερμηνείες των πρωταγωνιστών. Χωρίς να μιλήσουμε για όλους τους ηθοποιούς χωριστά, αξίζει να αναφερθούμε στις καθηλωτικές ερμηνείες της Κάτιας Γκουλιώνη, της Σοφίας Κόκκαλη, του Αντίνοου Αλμπάνη, του Δημήτρη Κίτσου, του Iωάννη Παπαζήση, της Λένας Παπαληγούρα, του Θοδωρή Κατσαφάδου, της Ελένης Βεργέτη, του Σωτήρη Χατζάκη, του Μελέτη Γεωργιάδη, της Όλγας Πολίτου, του Μιχάλη Βαλάσογλου, του Ανδρέα Κοντόπουλου, της Μαριλού Κατσαφάδου, της Σοφίας Καζαντζιάν και του Μάριου Ιορδάνου.
Οι ερμηνείες των ηθοποιών είναι πραγματικά εξαιρετικές. Πρόκειται για ένα σπουδαίο cast που λειτουργεί με απίστευτη χημεία. Η Κάτια Γκουλιώνη είναι πραγματικά μαγνητική και εξαιρετική σε κάθε της λεπτό. Η Σοφία Κόκκαλη είναι συγκλονιστική και μας υπενθυμίζει για άλλη μια φορά γιατί λατρεύουμε να την παρακολουθούμε στον κινηματογράφο. Ο Αντίνοος Αλμπάνης είναι και πάλι σπουδαίος με μια ερμηνεία συγκλονιστική. Ο Δημήτρης Κίτσος είναι εξαιρετικός όπως πάντα. Ο Iωάννης Παπαζήσης είναι εξαίσιος, αρτιότατος και πειστικότατος. Η Λένα Παπαληγούρα είναι μαγική σε έναν ρόλο δύσκολο και πολύ σημαντικό. Ο Θοδωρής Κατσαφάδος, που τόσο αγαπάμε πάντα να βλέπουμε, είναι απολαυστικότατος με μια υπέροχη ερμηνεία. Η Ελένη Βεργέτη είναι άρτια και πειστική. Ο Σωτήρης Χατζάκης, που τόσο θαυμάζουμε πάντα, είναι συγκλονιστικός και καθηλωτικός. Ο Μελέτης Γεωργιάδης είναι απολαυστικός όπως πάντα. Η Όλγα Πολίτου με την σπάνια ερμηνευτική της ευφυΐα και την σπανιότατη στόφα της μεγάλης ηθοποιού μαγνητίζει και καθηλώνει σε κάθε της λεπτό με μια ερμηνεία αξιοθαύμαστη. Ο Μιχάλης Βαλάσογλου είναι εξαιρετικός. Ο Ανδρέας Κοντόπουλος είναι θαυμάσιος. Η Μαριλού Κατσαφάδου είναι εξαιρετική. Η Σοφία Καζαντζιάν είναι συγκινητική και υπέροχη. Ο Μάριος Ιορδάνου είναι θαυμάσιος. Όλοι οι ηθοποιοί μας έπεισαν απόλυτα για την αλήθεια του ρόλου τους και απογείωσαν τη σειρά με τις ικανότητές τους.
Τα γυρίσματα της σειράς έγιναν στα Βίλια και στον Κιθαιρώνα αλλά και σε πολλές ακόμα περιοχές και πρόκειται για ένα εκπληκτικό repérage.
Είναι πραγματικά ενθαρρυντικό και ελπιδοφόρο να γίνονται τέτοιες παραγωγές στην χώρα μας και να υπάρχουν ταλαντούχοι σεναριογράφοι όπως η Σοφία Καζαντζιάν και ο Μάριος Ιορδάνου που δεν κάνουν καμία έκπτωση στην ποιότητα της δουλειάς τους και μας χαρίζουν όχι απλώς μια σειρά αλλά ένα έργο τέχνης.
Παραφράζοντας τον Γκόγια, θα μπορούσαμε να πούμε πως η σιωπή στην κοινωνία γεννάει τέρατα. Και αυτά τα τέρατα δεν είναι όπως τα φανταζόμασταν. Δεν έχουν την τρομακτική και αποκρουστική μορφή με την οποία τα πλάθαμε στο μυαλό μας ως παιδιά. Αντίθετα, έχουν την όψη του καθώς πρέπει ανθρώπου της διπλανής πόρτας, του πετυχημένου, του όμορφου, του σεβαστού και καταξιωμένου. Τα τέρατα αυτά βρίσκονται παντού γύρω μας και πολλές φορές, βρίσκονται ακόμα και μέσα μας, γιατί η κοινωνία η ίδια με την σιωπή της και την ανοχή της μας το επιτρέπει. Είμαστε αρκετά θαρραλέοι ώστε να τα κοιτάξουμε κατάματα και να τα αντιμετωπίσουμε; Είμαστε αρκετά γενναίοι ώστε να αντιμετωπίσουμε την ίδια μας τη σκιά και αυτό που ο Carl Jung έλεγε «shadow self»; Μήπως όταν σιωπούμε, γινόμαστε εμείς τα τέρατα;
Οι Μαύροι Πίνακες είναι μία ανατρεπτική και καθηλωτική σειρά που θίγει δύσκολα θέματα, όπως αυτό της γυναικείας κακοποίησης αλλά και της «σιωπής» που κρατάει η κοινωνία. Είναι μια σειρά πολυεπίπεδη με βαθιά νοήματα και ανατρεπτική πλοκή που καθηλώνει. Είναι ένα συναρπαστικό δείγμα ελληνικής μυθοπλασίας. Εάν δεν έχετε δει ακόμα τη σειρά, μπορείτε να κάνετε binge watching από το Star (η σειρά ενδείκνυται για binge watching). Μόλις τελειώσετε, σίγουρα θα την αρχίσετε και πάλι από το πρώτο επεισόδιο για να προσέξετε τις μικρές λεπτομέρειες που μπορεί να μην προσέξατε στην πορεία και που οι σεναριογράφοι άφηναν σε κάθε επεισόδιο με μεγάλη προσοχή για τους πολύ παρατηρητικούς (γιατί είναι μια σειρά που βλέπεται ευχάριστα πολλές φορές και όχι μόνο μία). Η σειρά έχει μόλις δέκα επεισόδια, είναι γρήγορη και δεν κάνει κοιλιά ούτε ένα λεπτό – πράγμα εξαιρετικά δύσκολο για τηλεοπτική σειρά. Ελπίζω να βρεθεί πολύ σύντομα και σε κάποια πλατφόρμα όπως το Νέτφλιξ. Την λάτρεψα και σας την συστήνω ανεπιφύλακτα.
Το πιο έξυπνο στο διάβολο είναι να μας πείσει ότι δεν υπάρχει – Charles Baudelaire
Ταυτότητα τηλεοπτικής σειράς:
Σενάριο: Σοφία Καζαντζιάν και Μάριος Ιορδάνου
Σκηνοθεσία: Κατερίνα Φιλιώτου
Πρωταγωνιστούν: Κάτια Γκουλιώνη, Σοφία Κόκκαλη, Αντίνοος Αλμπάνης, Δημήτρης Κίτσος, Iωάννης Παπαζήσης, Λένα Παπαληγούρα, Θοδωρής Κατσαφάδος, Ελένη Βεργέτη, Σωτήρης Χατζάκης, Μελέτης Γεωργιάδης και η κυρία Όλγα Πολίτου
Συμμετέχουν: Μιχάλης Βαλάσογλου, Ανδρέας Κοντόπουλος, Μαριλού Κατσαφάδου, Σοφία Καζαντζιάν, Μάριος Ιορδάνου, Γιάννης Παπαδόπουλος, Εύα Σαμιώτη, Ευδοκία Μιμιλίδη, Ειρήνη Αγγελοπούλου, Άδωνις Χατζής
Συντελεστές:
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Δημήτρης Λεφάκης
Πρωτότυπη Μουσική: Χρήστος Αλεξόπουλος
Executive Producer: Kωνσταντίνος Κυριακού
Παραγωγή: Green Pixel
Εκτέλεση Παραγωγής: Barking Well