Το Συνέδριο για το Ιράν του Ivan Vyrypaev
Γράφει η Λουκία Μητσάκου
Υπάρχει, άραγε, μία αντικειμενική αλήθεια και μία καθολική ηθική ή όλα είναι θέμα οπτικής γωνίας και πολιτισμικού πλαισίου; Μπορούν οι διανοούμενοι κάθε εποχής να φέρουν πραγματική αλλαγή και να αλλάξουν τον κόσμο ή απλώς αναλώνονται σε ακαδημαϊκές συζητήσεις μακριά από την πραγματική ζωή; Σε τι συνίσταται η ευτυχία; Τι σημαίνει να είσαι ευτυχισμένος; Αυτά και πολλά ακόμα ενδιαφέροντα ερωτήματα θέτει η εξαιρετική παράσταση «Το Συνέδριο για το Ιράν» του Ivan Vyrypaev σε σκηνοθεσία Χρήστου Θεοδωρίδη στο ΠΛΥΦΑ.
Πρόκειται για μία παράσταση που θέτει πολλά και διάφορα ερωτήματα χωρίς να δίνει έτοιμες απαντήσεις (ευτυχώς για εμάς) αλλά αντίθετα, κάνει τον θεατή να βρει τις δικές του και αυτό οδηγεί σε μία παράσταση άκρως συναρπαστική.

Το θεατρικό έργο του Ivan Vyrypaev γράφτηκε το 2018 και τοποθετεί τη δράση στη Δανία (τη χώρα με τους πιο ευτυχισμένους ανθρώπους στον κόσμο) σε ένα συνεδριακό αμφιθέατρο στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, όπου εννέα μέλη της εγχώριας πνευματικής ελίτ συναντώνται για να συζητήσουν το περίπλοκο Ιρανικό Ζήτημα και τη διένεξη μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Στο «Συνέδριο για το Ιράν» τίθενται ζητήματα σχετικά με το σύμπαν και την ανθρώπινη ύπαρξη αλλά και για το νόημα της ζωής και, αναπόφευκτα, δημιουργούνται συγκρούσεις.
Ο συγγραφέας Ιβάν Βιριπάγεφ θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους του Νέου Δραματικού Κινήματος (New Drama) στη Ρωσία. Το κίνημα αυτό αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές του 2000 ως απάντηση στο παραδοσιακό ρωσικό θέατρο και πρόκειται για μια ριζοσπαστική προσέγγιση που προσπαθεί να αντικατοπτρίσει τις σύγχρονες κοινωνικές, πολιτικές και υπαρξιακές ανησυχίες χρησιμοποιώντας ρεαλιστικό διάλογο και αποδομώντας την θεατρική φόρμα. Το κίνημα αντιμετώπισε λογοκρισία και καταστολή, καθώς πολλές παραστάσεις ασκούσαν κριτική στο Κρεμλίνο, στη ρωσική κοινωνία και στην Εκκλησία. Σήμερα, πολλοί συγγραφείς του New Drama είτε έχουν εξοριστεί είτε λογοκρίνονται στη Ρωσία. Ο Ivan Vyrypaev μένει στην Πολωνία από το 2014 και από το 2023 έχει καταδικαστεί από την Ρωσική κυβέρνηση για διασπορά ψευδών ειδήσεων σε σχέση με τον ρωσικό στρατό.
Όσον αφορά στο έργο «Συνέδριο για το Ιράν», ο ίδιος ο συγγραφέας έχει πει σε συνεντεύξεις του ότι πρόκειται περισσότερο για ένα βαθιά προσωπικό και φιλοσοφικό έργο παρά για ένα αμιγώς πολιτικό έργο. Έχει αναφέρει πως το κύριο θέμα του δεν είναι το Ιράν ως χώρα με την κυριολεκτική έννοια αλλά με την μεταφορική, καθώς το Ιράν συμβολίζει τις ιδεολογικές και πολιτισμικές διενέξεις που κυριαρχούν στην εποχή μας.

Η παράσταση «Το Συνέδριο για το Ιράν» του Ivan Vyrypaev σε σκηνοθεσία Χρήστου Θεοδωρίδη στο ΠΛΥΦΑ είναι μία καθηλωτική παράσταση που δεν δίνει έτοιμες απαντήσεις αλλά θέτει ενδιαφέροντα ερωτήματα και λειτουργεί σαν πρόσκληση σε διάλογο και αναστοχασμό. Πρόκειται για μία άκρως φιλοσοφική παράσταση γεμάτη προβληματισμούς που μας θυμίζουν Sartre, Camus και Kierkegaard και μία παράσταση απόλυτα ζωντανή που πάλλεται και κάνει τον θεατή να πάλλεται μαζί της.
Η σκηνοθεσία του Χρήστου Θεοδωρίδη (ο ίδιος αναλαμβάνει και τη δραματουργία της παράστασης μαζί με την Ιζαμπέλα Κωνσταντινίδου) χαρακτηρίζεται από τρυφερότητα, αγάπη και προσοχή στην λεπτομέρεια. Εμβαθύνει στα νοήματα του έργου με έναν τρόπο πρωτότυπο και άκρως αποτελεσματικό. Καταφέρνει να κερδίσει με μεγάλη επιτυχία ένα πολύ δύσκολο στοίχημα, αυτό του να μετατρέψεις ένα θεατρικό κείμενο κάπως στατικό με μονολόγους σε μία συναρπαστική θεατρική εμπειρία που σφύζει από ζωή και καθηλώνει τον θεατή. Ο Χρήστος Θεοδωρίδης μετά τις μαγικές παραστάσεις «Ποιος σκότωσε τον πατέρα μου» και «Σ’ εσάς που με ακούτε» μας αποδεικνύει για άλλη μια φορά πόσο σπουδαία σκηνοθετική ματιά κατέχει (αλλά και πόση αγάπη για τη δουλειά του) και μας κερδίζει απόλυτα. Πρόκειται για έναν σκηνοθέτη που μας γοητεύει κάθε φορά και περισσότερο και μας κάνει να ανυπομονούμε για την επόμενη δουλειά του.
Η Ξένια Θεμελή αναλαμβάνει τη χορογραφία της παράστασης και μας χαρίζει αυτή την αίσθηση της απόλυτης λύτρωσης και κάθαρσης με έναν τρόπο σαρωτικό. Οι χορογραφίες της Ξένιας Θεμελή στις παραστάσεις του Χρήστου Θεοδωρίδη διαλύουν το είναι μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και το «Συνέδριο για το Ιράν» επιβεβαιώνει αυτό τον κανόνα.
Τα σκηνικά και τα κοστούμια της Τίνας Τζόκα είναι λιτά και πλήρως λειτουργικά και ταιριάζουν απόλυτα με την ατμόσφαιρα της παράστασης χαρίζοντας μια ζεστασιά στο περιβάλλον που λαμβάνει χώρα το συνέδριο και αφαιρώντας κάθε αποστειρωμένο στοιχείο που θα μπορούσε να αποπνέει ένας τέτοιος χώρος. Σε αυτή την αίσθηση ζεστασιάς και συναισθηματικής οικειότητας βοηθούν και οι φωτισμοί του Τάσου Παλαιορούτα, που καταφέρουν να φωτίσουν με τη σειρά τους τον κάθε χαρακτήρα ως ξεχωριστή οντότητα. Η μουσική επιμέλεια ανήκει στον ίδιο τον σκηνοθέτη Χρήστο Θεοδωρίδη και έχει κάνει εξαιρετικές επιλογές που δένουν απόλυτα ταιριαστά με την φύση της παράστασης και καταφέρνουν να συγκινήσουν τον θεατή.

Ένα ακόμα δυνατό στοιχείο της παράστασης «Το Συνέδριο για το Ιράν» είναι οι εξαιρετικές ερμηνείες των ηθοποιών της. Τόσο όλοι οι ομιλητές του συνεδρίου (Ελευθερία Αγγελίτσα, Πάρης Αλεξανδρόπουλος, Άρης Λάσκος, Δημήτρης Μανδρινός, Μάριος Μάνθος, Χρυσή Μπαχτσεβάνη, Μιχάλης Πητίδης, Βασίλης Τρυφουλτσάνης, Νίκη Χρυσοφάκη) όσο και ο συντονιστής Φίλιπ Ρασμούσεν (Γιώργος Κισσανδράκης) μας χαρίζουν εξαιρετικές ερμηνείες και κατορθώνουν ο καθένας τους να δημιουργήσει έναν χαρακτήρα ολοκληρωμένο και μοναδικό και πολύ διαφορετικό από τους υπολοίπους. Γεμάτοι πάθος και με εξαιρετικές σκηνικές παρουσίες, με σπάνια ειλικρίνεια και αμεσότητα στις ερμηνείες τους, οι ηθοποιοί καταφέρνουν να μας πείσουν απόλυτα για την (υποκειμενική) αλήθεια του κάθε ρόλου. Είναι όλοι τους συναρπαστικοί.

Μπορούν, άραγε, οι διανοούμενοι κάθε εποχής να φέρουν πραγματική αλλαγή και να αλλάξουν τον κόσμο ή απλώς αναλώνονται σε ακαδημαϊκές συζητήσεις μακριά από την πραγματική ζωή; Η παράσταση λειτουργεί και ως ένα «κατηγορώ» στην θεωρητική πτυχή αυτών των ομιλιών και των συνεδρίων όταν δεν έχουν απολύτως καμία σχέση και καμία σύνδεση με τους ανθρώπους εκεί έξω και την πραγματική ζωή. Η παράσταση μας υπενθυμίζει πως οι ακαδημαϊκές και πολιτικές ελίτ συχνά εγκλωβίζονται σε αφηρημένες συζητήσεις, αποκομμένες από τη βιωμένη εμπειρία του ανθρώπινου πόνου και πως υπάρχει ένα τεράστιο χάσμα που παραμένει αγεφύρωτο ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη, στα λόγια και την πρακτική μεταμόρφωση και τροποποίηση. Πώς μπορούν οι ιδέες να οδηγήσουν σε αλλαγή; Πώς μπορούν οι ιδέες να αλλάξουν τον κόσμο προς το καλύτερο; Η παράσταση μας καλεί να σκεφτούμε τρόπους ώστε να γεφυρώσουμε το χάσμα αυτό μεταξύ θεωρίας και πράξης και να κάνουμε τον κόσμο μας καλύτερο.
Σ’ολόκληρη τη ζωή σου προσπαθείς να προσποιηθείς πως δεν υπάρχει πόνος μέσα σου.
Πάντα υπάρχει κάτι πιο σημαντικό από αυτό που μας συμβαίνει, έτσι δεν είναι; Δεν γίνεται να μην υπάρχει.

Η Ορχήστρα των Μικρών Πραγμάτων για άλλη μία φορά κατάφερε να μας εντυπωσιάσει αλλά και να μας συγκινήσει βαθιά με μία παράσταση μοναδική στο ύφος και την ατμόσφαιρά της. Ο Χρήστος Θεοδωρίδης και η Ορχήστρα των Μικρών Πραγμάτων τα τελευταία χρόνια μας χαρίζει παραστάσεις πολιτικού θεάτρου με έναν τρόπο απόλυτα πρωτότυπο, καθώς καταφέρνουν να μετατοπίσουν το βάρος από ένα αμιγώς «πολιτικό θέατρο» σε ένα «βαθιά πολιτικοποιημένο» θέατρο που αποκτά ένα εκτόπισμα πανανθρώπινο και ρίχνει τον προβολέα στον ίδιο τον Άνθρωπο και πώς αυτός επηρεάζεται πρακτικά από την Πολιτική. Ένα είναι σίγουρο: Η Ορχήστρα των Μικρών Πραγμάτων θα συνεχίσει να μας εκπλήσσει ευχάριστα για πολλά χρόνια ακόμα με κάθε της νέα παραγωγή.
Να ζεις, να μαθαίνεις τον κόσμο, να σκέφτεσαι ελεύθερα και να αγαπάς. Αυτό είναι όλο.
Αν θέλουμε στ’ αλήθεια η ζωή να πάει καλά για εμάς, πρέπει να μάθουμε να δίνουμε κάτι πίσω.

Το Συνέδριο για το Ιράν του Ivan Vyrypaev σε σκηνοθεσία Χρήστου Θεοδωρίδη είναι μια παράσταση- εμπειρία, μια παράσταση που πραγματικά πρέπει να παρακολουθήσουν όλοι, μια παράσταση που ευτυχεί μέσα από την εξαιρετική σκηνοθετική ματιά, τις εκπληκτικές χορογραφίες και τις καθηλωτικές ερμηνείες των ηθοποιών της. Το Συνέδριο για το Ιράν του Ivan Vyrypaev σε σκηνοθεσία Χρήστου Θεοδωρίδη είναι μια παράσταση που θα κουβαλάμε μέσα μας για καιρό και ελπίζουμε να έχουμε την ευκαιρία να την παρακολουθήσουμε πολλές φορές ακόμα.
Ανάλαβε την ευθύνη της ζωής σου, αυτό είναι ευτυχία.
Ζούμε όλοι σε έναν κόσμο, είμαστε όλοι στην ίδια βάρκα.

Kοίταξα μέσα μου και εντελώς ειλικρινά δεν μπορούσα καλά καλά να βγάλω μιαν άκρη για τι ζω.
Υπάρχει πάντα κάτι πιο σημαντικό από αυτό που μας συμβαίνει.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
«Το Συνέδριο για το Ιράν»
ΠΛΥΦΑ
Κείμενο: Ivan Vyrypaev
Μετάφραση: Ιζαμπέλα Κωνσταντινίδου
Σκηνοθεσία: Χρήστος Θεοδωρίδης
Δραματουργία: Ιζαμπέλα Κωνσταντινίδου – Χρήστος Θεοδωρίδης
Χορογραφία: Ξένια Θεμελή
Σκηνικά – Κοστούμια: Τίνα Τζόκα
Μουσική επιμέλεια: Χρήστος Θεοδωρίδης
Σχεδιασμός φωτισμών: Τάσος Παλαιορούτας
Φωτογραφίες – Video – Γραφιστικός σχεδιασμός: ThatLongBlackCloud
Οργάνωση παραγωγής: Άννα Τιαγκουνίδου
Επικοινωνία: Λία Κεσοπούλου
Παραγωγή: Ορχήστρα των Μικρών Πραγμάτων
ΠΑΙΖΟΥΝ (με αλφαβητική σειρά)
Ελευθερία Αγγελίτσα, Πάρης Αλεξανδρόπουλος, Γιώργος Κισσανδράκης, Άρης Λάσκος, Δημήτρης Μανδρινός, Μάριος Μάνθος, Χρυσή Μπαχτσεβάνη, Μιχάλης Πητίδης, Βασίλης Τρυφουλτσάνης, Νίκη Χρυσοφάκη