Tζένη και Μαρξ της Σοφίας Αδαμίδου
Γράφει η Βίβιαν Μητσάκου
Βασισμένο στην πλούσια επιστολογραφία της Τζένης Μαρξ με το σύντροφό της και επαναστάτη φιλόσοφο Καρλ Μαρξ, είναι το καινούργιο έργο της Σοφίας Αδαμίδου, με τίτλο «Τζένη και Μαρξ». Μετά από πολύμηνη μελέτη των ερωτικών επιστολών του Καρλ και της Τζένης, την έρευνα και επιλογή του Μυρώδη Αδαμίδη και την δραματουργική επεξεργασία της Ρουμπίνης Μοσχοχωρίτη, παρουσιάζεται στην σκηνή του Θεάτρου Olvio η παράσταση «Τζένη και Μαρξ».
Η βαρόνη Τζένη φον Βεστφάλεν, με ρίζες στην υψηλή αριστοκρατία και ο τέσσερα χρόνια μικρότερός της, σχεδόν άπορος νεαρός φοιτητής Καρλ Μαρξ, γνωρίζονταν από παιδιά. Παρά τις αντιρρήσεις της οικογένειάς της η Τζένη παντρεύεται τον αγαπημένο της Μαρξ. Η ιστορία τους όμως δεν ήταν ένα ρομαντικό παραμύθι. Οι δυο τους υπέφεραν, εξορίστηκαν, δοκιμάστηκαν σκληρά από τη φτώχεια, τους θανάτους των παιδιώ τους, τις στερήσεις και το «κυνηγητό», χωρίς ποτέ να χάσει η Τζένη το χιούμορ της και την εμπιστοσύνη της στον Καρλ Μαρξ, αλλά και στην υπόθεση της εργατικής τάξης. Η αδιάλειπτη στήριξή της στο πλευρό του έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ολοκλήρωση του έργου του. Τα σημαντικότερα άρθρα και συγγράμματα του Μαρξ, όπως το «Κεφάλαιο», το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο», κ.ά. πέρασαν από τα χέρια της, αφού είχε αναλάβει να καθαρογράφει και να δακτυλογραφεί τα δυσανάγνωστα χειρόγραφα του συζύγου της. Δύο δυνατές, εκρηκτικές προσωπικότητες, που δεν έπαψαν ούτε μια στιγμή να μην αγαπά ο ένας τον άλλον. Μία δυνατή ιστορία αγάπης, που πολλοί από μας δεν γνωρίζαμε.
«Δεν υπήρξαν ποτέ δύο άνθρωποι -και οι δύο το ίδιο υπέροχοι- που να ταιριάζουν τόσο και να συμπληρώνει ο ένας τον άλλο» -έγραψε αργότερα η μικρότερη κόρη του Μαρξ, Ελεονώρα.
Συναντάμε την Τζένη, άρρωστη στο κρεβάτι της. Σε διπλανό δωμάτιο άρρωστος και ο Μαρξ. Δεν επιτρέπεται να συναντήσει ο ένας τον άλλον. Και η Τζένη ξαπλωμένη, με συντροφιά την ερωτική τους αλληλογραφία, θυμάμαι, ονειρεύεται, βιώνει, ολόκληρη την κοινή ζωή τους. Μέσα από την πληθωρική αλληλογραφία τους, εκτός από τα προσωπικά τους βιώματα, την προσωπική τους ζωή, την δυνατή τους αγάπη, αναβιώνει και μια ιστορική περίοδος από το 1839 έως το 1869. Μια εποχή που στην Ευρώπη συμβαίνουν κοσμοϊστορικά γεγονότα. Οι λαοί επαναστατούν και απειλούν το πολιτικό και κοινωνικό κατεστημένο. Η εργατική τάξη διεκδικεί μια πιο ανθρώπινη ζωή «Προλετάριοι όλου του κόσμου ενωθείτε» γράφει ο Μαρξ.
To ιδιαίτερο σκηνικό στην σκηνή του Θεάτρου Olvio είναι χωρισμένο σε τέσσερα αυτόνομα μικρά «σκηνικά», που αντιστοιχούν στις τέσσερις πόλεις όπου έζησαν οι ήρωές μας (Τρίερ, Βρυξέλλες, Παρίσι, Λονδίνο). Καλαίσθητο, κλασικό, δημιουργία της Μαρίλιας Λέζου, με υπέροχες μικρές πινελιές μικροαντικειμένων. Η ίδια υπογράφει και τα εξαιρετικά κοστούμια εποχής.
Η ταλαντούχος Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη σκηνοθετεί με έμπνευση και φαντασία Δίνει έμφαση στην προσωπική ζωή του ζεύγους. Στην Τζένη και στον Μαρξ. Μέσα από την ανάγνωση των επιστολών ακολουθεί το ζευγάρι στις πόλεις-εξορίες τους, μία ζωή εν κινήσει, μια γρήγορη σκηνοθεσία που μας κρατά σε εγρήγορση. Η Μαρία Κανελλοπούλου ως Τζένη Μαρξ, αφηγείται, αλλά και βιώνει τα γεγονότα που σημάδεψαν την ζωή της. Η σκηνοθέτης συγχρόνως ζωντανεύει όλα τα κοσμοϊστορικά γεγονότα της εποχής μέσα από μουσικές, τραγούδια, ηχητικά αποσπάσματα, φωτογραφίες, προβολές.
Η πρωτότυπη μουσική του Σταμάτη Κραουνάκη «ντύνει» αρμονικά την παράσταση Το τραγούδι με το οποίο αρχίζει η παράσταση προέρχεται από ποιήματα του Μαρξ που έγραψε για την «Τζένη της καρδιάς του», όπως του άρεσε να αποκαλεί την σύζυγό του.
«Τζένη, άσε τις σφαίρες του ουρανού να κυλάνε,
Για μένα είσαι ήλιος και λάμψη αστεριών
Οι εχθρικοί κόσμοι μουγκρίζουν μπροστά μου
Θα τους νικήσω Τζένη, αν μείνεις δικιά μου»
(Απόσπασμα από το ποίημα του Κ. Μαρξ «Η σκέψη»).
Οι φωτισμοί του Νίκου Βούλγαρη παίζουν σπουδαίο ρόλο στην όλη δομή του έργου και φωτίζουν τα μικρά επί μέρους σκηνικά, ανάλογα με την πόλη όπου διαδραματίζεται η ιστορία μας.
Η Μαρία Κανελλοπούλου ξεδιπλώνει το αστείρευτο ταλέντο της επί σκηνής. Με μια δυναμική ερμηνεία, απίστευτη σκηνική άνεση και ερμηνευτική βαρύτητα, χτίζει με μαεστρία την πολυσχιδή προσωπικότητα της Τζένης Μαρξ. Αφοσιωμένη σύζυγος, μητέρα, φίλη, ερωμένη, έμπιστη και σύμβουλος. Μια ευαίσθητη, ερωτευμένη, όμορφη, δυναμική και θαρραλέα γυναίκα σε μια εποχή που η θέση της γυναίκας δεν ήταν καθόλου ευνοϊκή.
Ο Γιώργος Παππάς έχει να αναμετρηθεί με την εμβλημηματική προσωπικότητα του φιλοσόφου Καρλ Μαρξ. Τον ενσαρκώνει σε νεαρή ηλικία και τα καταφέρνει εξαιρετικά, με μια καλοζυγισμένη ερμηνεία. Τον ήθελα όμως πιο δυναμικό στην σκηνή που φωνάζει το «Προλετάριοι όλου του κόσμου ενωθείτε». Υπέροχος στην ερμηνεία του τραγουδιού.
Η Ματίνα Κωστιάνη στον μικρό βουβό ρόλο της, ενσαρκώνει την Τζένη σε νεαρή ηλικία, μοιάζει με αερικό.
Εν κατακλείδι στο Θέατρο Olvio παρακολούθησα μια εξαιρετική παράσταση. Mέσα από το ευαίσθητο, μεστό, συγκινητικό κείμενο της Σοφίας Αδαμίδου, την ιδιαίτερη, προσεγμένη σκηνοθεσία της ταλαντούχας Ρουμπίνης Μοσχοχωρίτη, την καθηλωτική ερμηνεία της Μαρίας Κανελλοπούλου, την πρωτότυπη μουσική του Σταμάτη Κραουνάκη, αναβιώνει μία δυνατή ιστορία αγάπης και μια σημαντικότατη ιστορική περίοδο με κοσμοϊστορικά γεγονότα.Έρωτας και επανάσταση! Χαρείτε την!
Ταυτότητα Παράστασης
Δραματουργική επεξεργασία – Σκηνοθεσία: Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη
Πρωτότυπη μουσική: Σταμάτης Κραουνάκης
Σκηνικά – κοστούμια: Μαρίλια Λέζου
Επιμέλεια κίνησης: Νατάσα Παπαμιχαήλ
Φωτισμοί: Νίκος Βούλγαρης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Λυδία Κωτσιαρίδη
Επικοινωνία Παράστασης: Μαρίκα Αρβανιτοπούλου
Παραγωγή: θέατρο OLVIO
Ερμηνεία
Μαρία Κανελλοπούλου
Συμμετέχει ο Γιώργος Παππάς ως νεαρός Καρλ Μαρξ.
ΠΗΓΕΣ
«Λατρεμένε μου Καρλ » (Ποικίλη Στοά), «Ο Μαύρος» (Σύγχρονη εποχή), «Για την αγάπη, τη φιλία, την αλληλεγγύη» (Σύγχρονη εποχή)
Ερευνα, επιλογή: Μυρώδης Αδαμίδης