Περιμένοντας τον Γκοντό του Samuel Beckett
Γράφει η Λουκία Μητσάκου
Τι περιμένουμε όλοι μας; Ποιον περιμένουμε να έρθει να μας σώσει; Γιατί περιμένουμε πάντα να έρθει το «αύριο» ακόμα και αν γνωρίζουμε πολύ καλά πως αυτό το «αύριο» δεν θα έρθει ποτέ;
Το έργο «Περίμενοντας τον Γκοντό» του Samuel Beckett κατατάσσεται στο Θέατρο του Παραλόγου και εξερευνά την ανθρώπινη κατάσταση σε έναν κόσμο χωρίς νόημα, χωρίς λογική και χωρίς σκοπό. Συνδέεται με το φιλοσοφικό ρεύμα του Υπαρξισμού, καθώς ο Μπέκετ περιγράφει το μεταφυσικό άγχος των ανθρώπων για το παράλογο της ανθρώπινης ύπαρξης. Είναι, στην πραγματικότητα, μια κωμωδία για την τραγωδία της ανθρώπινης ύπαρξης.
Το έργο «Περίμενοντας τον Γκοντό» είναι γνωστό και ως το έργο που «δεν συμβαίνει τίποτα», καθώς δεν υπάρχουν συνταρακτικές εξελίξεις σε επίπεδο δράσης. Ο ίδιος ο Σάμουελ Μπέκετ, όμως, είχε πει: «Τίποτα δεν είναι πιο πραγματικό από το τίποτα» και αυτό αντικατοπτρίζεται στον σχεδόν αινιγματικό διάλογο αυτού του τόσο σημαντικού έργου.
Ο Βλαδίμηρος και ο Εστραγκόν, οι πρωταγωνιστές του έργου, περιμένουν τον Γκοντό. Τι περιμένουν, όμως, στ’ αλήθεια; Περιμένουν κάποιον να έρθει να τους σώσει; Περιμένουν την σωτηρία; Περιμένουν τον ίδιο τον Θεό; (Πολλοί θεωρούν πως το όνομα Godot είναι μία παραφθορά του ονόματος God στα αγγλικά, που σημαίνει «Θεός»).
Ο ίδιος ο Σάμουελ Μπέκετ είχε πει: «Δεν γνωρίζω περισσότερα για αυτό το έργο από όσα γνωρίζει οποιοσδήποτε που καταφέρνει να το διαβάσει προσεκτικά. Δεν γνωρίζω περισσότερα για τους χαρακτήρες παρά όσα λένε, όσα κάνουν και όσα τους συμβαίνουν. Δεν ξέρω ποιος είναι ο Γκοντό. Δεν ξέρω καν αν υπάρχει. Και δεν ξέρω αν πιστεύουν ή όχι σ’ αυτόν οι δύο που τον περιμένουν».
Το μόνο σίγουρο είναι πως η σωτηρία αυτή που περιμένουν οι δύο πρωταγωνιστές να έρθει, έρχεται πάντα «αύριο» και αυτό το «αύριο» δεν έρχεται ποτέ. Ο Γκοντό είναι μια αυταπάτη, μια αυταπάτη πολύ γνωστή που χαρακτηρίζει την ανθρώπινη ύπαρξη ανά τους αιώνες και αυτό καθιστά και το συγκεκριμένο έργο διαχρονικό. Επομένως, δεν έχει τόση σημασία ποιος είναι τελικά ο Γκοντό όσο έχει σημασία η πράξη αυτής της ατέρμονης αναμονής.
Λέγεται πως ο Μπέκετ εκμυστηρεύτηκε στον συγγραφέα Ruby Cohn πως πηγή έμπνευσης για το «Περιμένοντας τον Γκοντό» ήταν ένας πίνακας του Γερμανού ζωγράφου Caspar David Friedrich με τίτλο «Δύο άνθρωποι κοιτάζουν το φεγγάρι», όπου βλέπουμε δύο ανθρώπους, τη σελήνη, ένα δέντρο και ένα μονοπάτι.
Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος αναλαμβάνει την σκηνοθεσία, τη σκηνογραφία, τους φωτισμούς και τα κοστούμια της παράστασης.
Η σκηνοθεσία του Θεόδωρου Τερζόπουλου μάς χαρίζει μία παράσταση μαγική που αγγίζει συναισθηματικά τον θεατή και τον κάνει να νιώθει πως βλέπει πραγματικά για πρώτη φορά αυτό το έργο – σαν να συναντιέται για πρώτη φορά με την ουσία του κειμένου. Ο Τερζόπουλος εστιάζει σε αυτή την αίσθηση της προσμονής, της ελπίδας και της απελπισίας με έναν τρόπο ανθρώπινο και απόλυτα ποιητικό. Όσον αφορά στη σκηνογραφία, πρόκειται για μία εκπληκτική δουλειά που κουβαλάει μέσα της ένα έντονο συγκινησιακό φορτίο. Το δέντρο που αναφέρεται στο έργο και έχει διττή λειτουργία ως στέγη αλλά και ως πιθανό εργαλείο θανάτου, αναπαριστάται ως ένα μικρό μπονζάι. Στη σκηνή υπάρχει ένα μαύρο ικρίωμα, σαν νεκρικό μνημείο με έναν μεγάλο σταυρό από φως που το σκίζει στα δύο. Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος τοποθετεί τους δύο πρωταγωνιστές σε έναν περιοριστικό χώρο, αναδεικνύοντας με αυτό τον τρόπο την κλειστοφοβική αίσθηση του υπαρξιακού άγχους αλλά και το συναισθηματικό τους δέσιμο. Τα σκηνικά είναι τόσο καλοδουλεμένα και εστιασμένα στη λεπτομέρεια που γίνονται και αυτά ένας ακόμα πρωταγωνιστής επί σκηνής. Οι φωτισμοί του Θεόδωρου Τερζόπουλου εστιάζουν στην ψυχολογική κατάσταση των ηρώων και δημιουργούν μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα για την παράσταση που μπορεί να χαρακτηριστεί άψογη αισθητικά. Τα κοστούμια επίσης ταιριάζουν απόλυτα στην αισθητική και την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα της παράστασης. Όλα αυτά τα συστατικά της παράστασης δένουν αρμονικά με την εξαιρετική μουσική του Παναγιώτη Βελιανίτη που κινείται ανάμεσα σε εκκλησιαστική μουσική και τάνγκο.
Ο Enzo Vetrano είναι ο Βλαδίμηρος και ο Stefano Randisi είναι ο Εστραγκόν. Οι πρωταγωνιστές μάς συγκινούν με τις υποκριτικές του ικανότητες και τον τρόπο με τον οποίο εκφράζουν το συναισθηματικό τους δέσιμο. Πλαισιώνονται επάξια από τους: Paolo Musio, Rocco Ancarola και Giulio Germano Cervi. Όλοι οι ηθοποιοί ανεξαιρέτως μαγνητίζουν τον θεατή με την δυναμική τους παρουσία και την αφοσίωση στον ρόλο τους.
Η παράσταση «Περιμένοντας τον Γκοντό» του Samuel Beckett σε σκηνοθεσία Θεόδωρου Τερζόπουλου που παρουσιάστηκε στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση είναι μια πολύ σημαντική στιγμή για την ευρωπαϊκή θεατρική σκηνή, μια παράσταση τελετουργική και μαγική ταυτόχρονα, μια παράσταση που μας άγγιξε συναισθηματικά και μας έκανε να αναλογιστούμε τι είναι αυτό που περιμένουμε κι εμείς να έρθει να μας σώσει και αν γνωρίζουμε τελικά αν είμαστε κι εμείς ευτυχισμένοι ή όχι. Η παράσταση «Περιμένοντας τον Γκοντό» είναι μια παράσταση απόλυτα ανθρώπινη και σαφώς φιλοσοφική που δρα ως ένα χάδι στον άνθρωπο που βασανίζεται ανά τους αιώνες μέσα από τις υπαρξιακές του ανησυχίες. Είναι μια παράσταση που ευτυχεί μέσα από την εξαιρετική σκηνοθετική ματιά του Θεόδωρου Τερζόπουλου, τα μοναδικά σκηνικά και φώτα και τις εξαιρετικές ερμηνείες των ηθοποιών και λειτουργεί ως μυσταγωγική εμπειρία.
Μήπως κοιμόμουν, την ώρα που οι άλλοι υποφέρανε;
Ταυτότητα παράστασης
Περιμένοντας τον Γκοντό του Samuel Beckett
Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Συντελεστές
Copyright: Editions de Minuit
Μετάφραση στα ιταλικά: Carlo Fruttero
Σκηνοθεσία, Σκηνογραφία, Φωτισμοί & Κοστούμια: Θεόδωρος Τερζόπουλος
Με τους (αλφαβητικά): Paolo Musio, Stefano Randisi, Enzo Vetrano και Rocco Ancarola, Giulio Germano Cervi
Μουσική: Παναγιώτης Βελιανίτης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Μιχάλης Τραΐτσης
Βοηθός εκγύμνασης ηθοποιών: Giulio Germano Cervi
Παραγωγή: Emilia Romagna Teatro (ERT) / Teatro Nazionale, Fondazione Teatro di Napoli – Teatro Bellini
