«Ο ΦΟΝΙΑΣ» του Μήτσου Ευθυμιάδη
Γράφει η Βίβιαν Μητσάκου.
Ένα από τα σημαντικότερα έργα της μεταπολιτευτικής περιόδου και της σύγχρονης ελληνικής δραματουργίας «Ο ΦΟΝΙΑΣ» του Μήτσου Ευθυμιάδη, που έφυγε νωρίς από κοντά μας το 2003, σε ηλικία μόλις 58 ετών, έκανε πρεμιέρα στο ανακαινισμένο θέατρο Έαρ Βικτώρια, σε σκηνοθεσία Γιάννη Διαμαντόπουλου. Ο Μήτσος Ευθυμιάδης αν και γεννημένος στην Αθήνα, τον κέρδισε η Θεσσαλονίκη, όπου έζησε, σπούδασε νομικά, που δεν τα τελείωσε όμως ποτέ και έγραψε έργα που διακρίνονται για τον ποιοτικό ρεαλισμό τους, με έμφαση στην ελληνική πραγματικότητα.

«Ο ΦΟΝΙΑΣ» του Μήτσου Ευθυμιάδη παρουσιάστηκε για πρώτη φορά από την θεατρική σκηνή του Αντώνη Αντωνίου το 1981. Το 1991 προβλήθηκε από την ΕΡΤ μέσα από την θρυλική σειρά «Το Θέατρο της Δευτέρας». Έγινε και ταινία σε σκηνοθεσία Τάκη Χριστόπουλου.
«Η στάση ζωής του αυτή γέννησε έναν σύγχρονο Διογένη Κυνικό που καυτηρίαζε κάθε προσπάθεια γα κοινωνική αναρρίχηση, ό,τι αγαπά ένας άνθρωπος που κάνει απόλυτο το παιχνίδι της ψυχής μέσα σε αυτό που οι άλλοι αποκαλούν ζωή» τονίζει ο φίλος του Γιώργος Κακουλίδης.
Δεκαετία του 1970. Ένα μικροαστικό σπίτι έχει ανοίξει την «σάλα» του για να υποδεχθεί τον μόλις αποφυλακισμένο αδελφό. Η μάνα έχει πεθάνει προ ετών με τον καημό της φυλάκισης του μοναχογιού της. Το τραπέζι στο κέντρο της σάλας έχει στολιστεί με ένα κατακόκκινο τραπεζομάντηλο. Κόκκινα τριαντάφυλλα στο βάζο και κόκκινο κρασί στα ποτήρια. Κόκκινο το χρώμα του πάθους και του αίματος. Τα ακριβά σερβίτσια και τα ασημένια μαχαιροπήρουνα και κηροπήγια συμπληρώνουν την διακόσμηση του τραπεζιού. Δύο καθρέφτες στολίζουν τον χώρο. Το εντυπωσιακό σκηνικό είναι δημιουργία της Δέσποινας Βολίδη. Ο «άσωτος» γιός επιστρέφει, στρώνεται με κάθε επισημότητα το γιορτινό τραπέζι, αλλά εκείνος ήρθε και ζητά εξηγήσεις απαιτώντας ειλικρινείς απαντήσεις στο ερώτημα που τον έκαιγε τόσα χρόνια στην φυλακή. Ποιος τον πρόδωσε;
Τέσσερις άνθρωποι, ο Σάββας ο φονιάς, ο Ταρζάν, συγκρατούμενος του Σάββα στις φυλακές για μικροαπατεωνιές, η Μαρία, η αδελφή του Σάββα και ο Γιάννης, ο άντρας της Μαρίας βρίσκονται στον ίδιο χώρο. Θύτες και θύματα συγχρόνως, θα αναμετρηθούν με το σκοτεινό παρελθόν τους, θα αναζητήσουν την αλήθεια και θα επιδιώξουν την λύτρωση τους από τα τραύματα του παρελθόντος που πονούν ακόμη. Θα βρουν τελικά την αλήθεια που αναζητούν; θα έρθει η κάθαρση που ζητούν ; Ο ερεβώδης εσωτερικός τους κόσμος, θα μπορέσει να φωτιστεί;
Ο σκηνοθέτης Γιάννης Διαμαντόπουλος κατορθώνει να μεταφέρει στους θεατές χωρίς περιττά στολίδια και υπερβολές τα πολυεπίπεδα νοήματα του θρυλικού έργου και να μας μεταφέρει στην δεκαετία του 1970. Έχοντας στο team του ικανούς ηθοποιούς, αναδεικνύει με δεξιοτεχνία τα ξεχωριστά τους ταλέντα. Καταφέρνει να προσδώσει φρεσκάδα στο έργο και μας κρατά σε εγρήγορση μέχρι το τελευταίο λεπτό της παράστασης.

Ο Σάββας του Γιώργου Χριστοδούλου είναι φανερά εκνευρισμένος, προβληματισμένος, ευέξαπτος. Δεν σηκώνει μύγα στο σπαθί του. Ειδικά σε ότι αφορά την μάνα του. Θέλει να μάθει και συγχρόνως να ξεχάσει. Ντυμένος στα μαύρα, με χρυσά δακτυλίδια στο χέρι του, μιλά δυνατά ακόμη και στις σιωπές του. Δεν μπορεί να συγκρατηθεί. Διψά να μάθει, να μάθει…
Οι μορφασμοί του προσώπου του, η δυνατή στεντόρεια φωνή του όταν ξεσπά, μας φανερώνουν την πίκρα της ψυχής ενός ανθρώπου που όλα αυτά τα χρόνια στην φυλακή βασανίστηκε σωματικά, αλλά περισσότερο ψυχικά, αναζητώντας τον προδότη. Εξαιρετική και εκρηκτική σκηνική παρουσία του Γιώργου Χριστοδούλου, που μας έχει συνηθίσει σε ποιοτικές παραστάσεις
Ο απρόσκλητος επισκέπτης σε αυτή την συνάντηση, ο Ταρζάν, του Τζώνυ Θεοδωρίδη, είναι ένας άνθρωπος της πιάτσας. Ένας μικροαπατεώνας, ένα κλεφτρόνι που μπαινοβγαίνει στις φυλακές. Μιλά την γλώσσα του λιμανιού, ντυμένος με το εμπριμέ πουκάμισό του, το ριγέ σακάκι, τις χρυσές αλυσίδες. (Δημιουργίες της Δέσποινας Βολίδη). Αντιπροσωπευτικός τύπος μάγκα της εποχής. Ζητά και αυτός απαντήσεις στα δικά του ερωτηματικά. Ο Ταρζάν του Τζώνυ Θεοδωρίδη αλωνίζει απ΄άκρου εις άκρον την σκηνή του θεάτρου με το μάγκικο βαρύ βάδισμα του, τις φαρμακερές ατάκες του, το ύφος του, την αργκό γλώσσα του. Είναι χειμαρρώδης, δυναμικός, άνετος και κλέβει κυριολεκτικά, όχι τα ασημένια μαχαιροπήρουνα και τα ασημένια κηροπήγια, με τα οποία «φλερτάρει», αλλά τις εντυπώσεις .
Η Λουκία Παπαδάκη είναι η αδελφή, η Μαρία. Ακούει τα εγκώμια που πλέκει ο αδελφός της Σάββας για την μάνα τους και σιωπά. Ήρεμη δύναμη στην αρχή, καλή οικοδέσποινα, υπομονετική σύζυγος, καλή κόρη, δεν αντέχει στο τέλος και ξεσπά. Ένα ηφαίστειο που εκρήγνυται, χωρίς να υπολογίσει θύματα και απώλειες. Και στην σκηνή αυτή φαίνεται η δυναμική της ερμηνεία, σαν ηρωίδα αρχαίας τραγωδίας.
Ο Αντώνης Αλεξίου, καλοντυμένος, με το ατσαλάκωτο κοστούμι και την γραβάτα του είναι ο βολεμένος μεσοαστός της εποχής που διαδραματίζεται η ιστορία μας. Δεν εκπλήρωσε ερχόμενος στην Αθήνα από την επαρχία τα προσωπικά του όνειρά , κατάφερε όμως να «βολευτεί» στην τράπεζα, να κάνει οικογένεια. Ένας καλοβολεμένος μεσοαστός. Έκπληκτος ακούει άγνωστες πτυχές της ζωής της γυναίκας του που η ίδια φύλαγε καλά κρυμμένες. Σοβαρή και αξιόλογη ερμηνεία.
Στην αρτιότητα της παράστασης, που κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον μου και την θεωρώ από τις πολύ αξιόλογες της θεατρικής σεζόν παίζουν οι ιδιαίτεροι φωτισμοί του Σπύρου Κάρδαμη και η μοναδική, εξαιρετική μουσική του Διονύση Τσακνή, που ακούγεται στο τέλος κάθε σκηνής.

“O ΦΟΝΙΑΣ” του σπουδαίου, του εξαίρετου και τόσο διακριτικού ατόμου που υπήρξε ο Μήτσος Ευθυμιάδης είναι κάτι σαν έκρηξη συνεχόμενη που τα σκάγια της πληγώνουν και ταυτόχρονα μας κάνουν να σκεφτούμε και ταυτόχρονα μας κάνουν να σκεφτούμε, να αναλογιστούμε, να πικραθούμε και να σνησυχήσουμε. Αυτό πιστεύω συμβαίνει σε όλους μας, σε όποια κοινωνική τάξη και αν ανήκουμε. Είμαστε όλοι θύματα του συστήματος και των σχέσεων που αυτό αναπαράγει. Θεωρώ τύχη που ασχολούμαι μ’αυτό το ξεχωριστό έργο” δηλώνει ο σκηνοθέτης της παράστασης Γιάννης Διαμαντόπουλος.
Και εγώ αισθάνομαι τυχερή που παρακολούθησα αυτή την τόσο ξεχωριστή, απαιτητική, αξιόλογη παράσταση. Σας συνιστώ να μην την χάσετε!
Καλή σας θέαση!
Ταυτότητα Παράστασης
Σκηνοθεσία: Γιάννης Διαμαντόπουλος
Σκηνικά -Κοστούμια: Δέσποινα Βολίδη
Μουσική Σύνθεση: Διονύσης Τσακνής
Σχεδιασμός Φωτισμών: Σπύρος Κάρδαρης
Copyright Φωτογραφιών: Τζωρτζίνα Πιτιανούδη
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ουρανία Μαργαρώνη
Επικοινωνία-Προβολή Παράστασης: Νταίζη Λεμπέση