Καὶ ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς παράδεισον της Βαλέριας Δημητριάδου
Γράφει η Λουκία Μητσάκου
Φαντάσου να μην έχεις τον έλεγχο της ζωής σου. Φαντάσου να εξαναγκάζεσαι σε εργασία που σχετίζεται με το σεξ και να μην μπορείς να ξεφύγεις. Φαντάσου κάθε φορά που σκέφτεσαι να δραπετεύσεις να σε απειλούν πως θα σκοτώσουν την οικογένειά σου. Φαντάσου να μην έχεις απολύτως καμία επιλογή στη ζωή σου. Φαντάσου να είσαι απόλυτα εγκλωβισμένος. Φαντάσου να σε βιάζουν καθημερινά.
Γνωρίζουμε ότι η δουλεία στην Ελλάδα καταργήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 1822 και κηρύχθηκε παράνομη το 1948 σύμφωνα με την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Η δουλεία πλέον έχει καταργηθεί με προεδρικά διατάγματα σχεδόν σε όλες τις χώρες του κόσμου. Η δουλεία δεν υπάρχει πια. Ή μήπως όχι;
Εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πωλούνται καθημερινά για σεξ και εξαναγκαστική εργασία που σχετίζεται με το σεξ ενάντια στη θέλησή τους. Πρόκειται για τη σύγχρονη μορφή δουλείας. Μετά τα όπλα, ο μεγαλύτερος τζίρος στον κόσμο είναι το sex trafficking. Τη δεύτερη θέση δεν καταλαμβάνουν ούτε τα ναρκωτικά ούτε τίποτα άλλο από όσα θα σκεφτόμασταν αλλά το sex trafficking, αυτή η σημερινή μορφή δουλείας. Σήμερα ίσως έχουμε περισσότερους «σκλάβους» από όσους είχε ποτέ η ανθρωπότητα, απλώς με διαφορετική μορφή, με αυτή της σωματεμπορίας. Και το sex trafficking όχι απλώς συμβαίνει καθημερινά αλλά συμβαίνει δίπλα μας, στη γειτονιά μας, στην διπλανή πολυκατοικία, στο διπλανό σπίτι. Δεν είναι η εξαίρεση, δεν είναι κάποιο σπάνιο φαινόμενο που ακούμε μια στο τόσο στις ειδήσεις. Ήρθε η ώρα να ενημερωθούμε, ήρθε η ώρα να ευαισθητοποιηθούμε, ήρθε η ώρα να σταματήσουμε να πέφτουμε από τα σύννεφα. Ήρθε η ώρα να βοηθήσουμε όπως μπορούμε. Και η παράσταση «Καὶ ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς παράδεισον» της Βαλέριας Δημητριάδου καταφέρνει να αφυπνίσει συνειδήσεις, να ευαισθητοποιήσει, να μας βοηθήσει στο να μάθουμε να προσέχουμε τα «σημάδια» στους ανθρώπους που βλέπουμε γύρω μας και που μπορεί να είναι θύματα του κυκλώματος.
Καλώς ήρθες στον «Παράδεισο». Ή, μάλλον, στην Κόλαση.
Η Βαλέρια Δημητριάδου είναι η συγγραφέας του έργου «Καὶ ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς παράδεισον» και μας χαρίζει ένα κείμενο ρεαλιστικό, σκληρό αλλά και ευαίσθητο ταυτόχρονα, ένα κείμενο – γροθιά στο στομάχι με κάποιες πινελιές χιούμορ, ένα κείμενο που ρέει πολύ ομαλά με όμορφο λόγο και βαθιά νοήματα.
“Δεν μπορεί να συμβαίνει αυτό για πάντα. Φύγε, αγάπη μου! Κάνε αυτό το δώρο στον εαυτό σου! Αν μ’ αγαπάς, θα πας. Δε μ’ αγαπάς;”
Η Βαλέρια Δημητριάδου αναλαμβάνει και τη σκηνοθεσία της παράστασης και κάνει μια εξαιρετική δουλειά. Η αριστοτεχνική σκηνοθεσία εστιάζει στη συναισθηματική κατάσταση των ηρώων και τις ψυχολογικές τους μεταπτώσεις, δημιουργώντας παράλληλα εξαιρετικές εικόνες που σου μένουν καρφωμένες στο μυαλό. Η χρήση ζωντανής μουσικής στη σκηνή μέσα σε βιτρίνα και η χρήση video wall με live αναμετάδοση βίντεο μέσω των κινητών λειτουργεί με εξαίσιο τρόπο δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο ύφος και μια μοναδική ταυτότητα για την παράσταση και έχει έντονο συμβολικό χαρακτήρα ως προς την αντιμετώπιση των θυμάτων του sex trafficking.
Όλες ανεξαιρέτως οι σκηνοθετικές επιλογές της Βαλέριας Δημητριάδου είναι πολύ καλά μελετημένες και άρτια εκτελεσμένες με εξαιρετικά αποτελέσματα. Υπέροχη επιλογή οι ηθοποιοί να εναλλάσουν τα λόγια του ρόλου τους με την αφήγηση. Η Βαλέρια Δημητριάδου καταφέρνει να μας συγκινήσει βαθιά, να μας ευαισθητοποιήσει και να μας «πονηρεύσει» ώστε να προσέχουμε τα σημάδια του sex trafficking που μπορεί να συμβαίνει δίπλα μας και όλα αυτά τα πετυχαίνει χωρίς ίχνος διδακτισμού, χωρίς καμία προσπάθεια να μας σοκάρει με το σοκ ως αυτοσκοπό και χωρίς να χρησιμοποιήσει απολύτως κανένα σκηνοθετικό κλισέ. Η ομάδα των C for Circus συμμετέχει ενεργά καθόλη τη διάρκεια της παράστασης με τρόπο ευρηματικό και ευφυέστατο.
Τα σκηνικά και τα κοστούμια είναι της Δήμητρας Λιάκουρα και πρόκειται για εξαιρετική δουλειά. Τα σκηνικά είναι πλήρως λειτουργικά και σχεδιασμένα με λεπτομέρεια και τα κοστούμια προσεκτικά επιλεγμένα ώστε να μας δείχνουν πολλά ακόμα και για την ψυχοσύνθεση των ηρώων. Όμορφα εκτελεσμένη ιδέα και η βιτρίνα στο βάθος της σκηνής με τους μουσικούς.
Χάρη στον εξαιρετικό σχεδιασμό του φωτισμού από τη Μελίνα Μάσχα η παράσταση αποκτάει μια πολύ ιδιαίτερη ατμόσφαιρα και δημιουργεί νοητικές φωτογραφίες που σου αποτυπώνονται στο μυαλό.
Η επιμέλεια κίνησης ανήκει στην Ειρήνη Μακρή και μας χαρίζει μια ακριβέστατη κίνηση των ηθοποιών σε όλους τους ρόλους, αληθινή και συγκινητική.
Η μουσική διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην παράσταση και η Βαλέρια Δημητριάδου γράφει πρωτότυπα τραγούδια σε στίχους της Μαρίας Ελισάβετ Κοτίνη, που συνοδεύουν πολύ ταιριαστά την πλοκή του έργου και που της προσδίδουν μια πολύ ιδιαίτερη ατμόσφαιρα και μια φρέσκια οπτική.
Η ομάδα των C for Circus αποτελείται από καλλιτέχνες που μοιράζουν τους ρόλους της κάθε παράστασης και μοιράζουν και την σκηνοθεσία εκ περιτροπής και μας χαρίζουν ένα αποτέλεσμα συνολικό, μια εικόνα συνολική που δεν στηρίζεται μόνο στον πρωταγωνιστικό ρόλο αλλά στη γενική εικόνα. Στην παράσταση παίζουν 11 ηθοποιοί και όλοι ανεξαιρέτως μας χαρίζουν μία υπέροχη ερμηνεία και σκηνική παρουσία. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, θα ήθελα να αναφερθώ στον καθένα τους ξεχωριστά. Γιατί τους αξίζει να αναφερθούν όχι μόνο ως ομάδα αλλά και ως μεμονωμένοι καλλιτέχνες.
Η Αθηνά Σακαλή είναι η Χλόη. Η παράσταση μας διηγείται την ιστορίας της. Η Αθηνά Σακαλή μας χαρίζει μια αξιομνημόνευτη ερμηνεία – γροθιά στο στομάχι. Χρησιμοποιεί με φυσικότητα όλα της τα εκφραστικά μέσα. Αληθινή και πειστικότατη.
Ο Βαγγέλης Αμπατζής είναι ο Φέλιξ, ο αδερφός της Χλόης. Ο Βαγγέλης Αμπατζής κερδίζει το στοίχημα ενός εκπληκτικά απαιτητικού ρόλου με σπουδαία επιτυχία και χωρίς να υποπέσει σε κανένα κλισέ σχετικά με την παρουσίαση ενός ανθρώπου με αυτισμό. Καθηλωτική παρουσία.
Η Μαρία Κατσανδρή είναι η Άννα, η μαμά της Χλόης και του Φέλιξ. Η Μαρία Κατσανδρή καταφέρνει να μας συγκινήσει βαθύτατα χωρίς να υποπέσει σε κανένα υποκριτικό κλισέ σχετικά με τον ρόλο της μητέρας. Ενσαρκώνει άψογα τον ρόλο της Άννας με τη φωνή της, με το σώμα της, με τις εκφράσεις του προσώπου της. Μοναδική παρουσία που δεν άφησε κανέναν ασυγκίνητο.
Ο Παναγιώτης Γαβρέλας είναι ο Πίτερ. Ο Παναγιώτης Γαβρέλας μας χαρίζει μια υπέροχη και στιβαρή ερμηνεία σε έναν ρόλο απεχθή συναισθηματικά για τον θεατή και μας πείθει απόλυτα για την αλήθεια του ρόλου του.
H Χρύσα Κοτταράκου είναι η Ρουθ. Η Χρύσα Κοτταράκου έχει μια υπέροχη φυσικότητα στην ερμηνεία της και μας πείθει στο ρόλο της Ρουθ.
Η Μαρία Προϊστάκη είναι η Φοίβη. Η Μαρία Προϊστάκη έχει πολύ δυναμική σκηνική παρουσία. Αληθινή, φυσική και απόλυτα ειλικρινής με σκηνική άνεση και ερμηνευτική βαρύτητα. Συγκινητική και καίρια ερμηνεία.
Ο Θανάσης Χαλκιάς είναι ο Ντοβ. Ο Θανάσης Χαλκιάς με τη φωνή του, τις εκφράσεις του προσώπου του και την κίνησή του μας πείθει απόλυτα για την αγριότητα του ρόλου του.
Η Αθηνά Αλεξοπούλου είναι η Αντίρα. Η Αθηνά Αλεξοπούλου χρησιμοποιώντας όλα της τα εκφραστικά μέσα μάς πείθει απόλυτα για την αλήθεια του ρόλου της και σχοινοβατεί εξαιρετικά ανάμεσα στην απόλυτη αγριότητα και την σχεδόν συμπάθεια για τα κορίτσια.
Ο Νικόλας Παπαδομιχελάκης είναι ο Άνταμ. Ο Νικόλας Παπαδομιχελάκης μας χαρίζει μια υπέροχα ευαίσθητη ερμηνεία και είναι εκείνος που προσδίδει μια όμορφη, ευχάριστη νότα στην σκληρότητα της όλης ατμόσφαιρας.
Ο Σπύρος Χατζηαγγελάκης είναι ο Λέβι. Ο Σπύρος Χατζηαγγελάκης μας χαρίζει μια υπέροχη ερμηνεία, αληθινή και συγκινητική, μας κρατάει σε αγωνία και μας προσδίδει μια νότα αισιοδοξίας για το αίσιο τέλος που ανυπομονούμε να δούμε. Υπέροχες οι σκηνές ανάμεσα στον Λέβι και τη Χλόη.
Ο Κωνσταντίνος Κάππας είναι ο Μαρκ. Ο Κωνσταντίνος Κάππας έχει μία εξαιρετική σκηνική παρουσία από την αρχή ως το τέλος του έργου με υποκριτική άνεση και μας πείθει απόλυτα για την αλήθεια του ρόλου του. Ήρεμος και σαρωτικός ταυτόχρονα.
Η παράσταση ευτυχεί μέσα από τις πολύ δυνατές και αξιόλογες ερμηνείες των ηθοποιών της, οι οποίοι ανταποκρίνονται εξαίσια σε πολύ απαιτητικούς ρόλους μεμονωμένα αλλά και που λειτουργούν πράγματι ως ομάδα που στοχεύει στη γενική εικόνα και το σύνολο και το πετυχαίνουν με τρόπο αξιοθαύμαστο.
“Χλόη. Μην το σκέφτεσαι. Πες πως είναι όνειρο! Μέχρι αύριο θα το ‘χεις ξεχάσει! Ένα παιχνίδι του μυαλού είναι μόνο. Πες πως δεν συμβαίνει στ’ αλήθεια!”
Η παράσταση «Καὶ ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς παράδεισον» είναι μια παράσταση που συγκινεί χωρίς να σε εκβιάζει συναισθηματικά, μια παράσταση που ενημερώνει και ευαισθητοποιεί χωρίς να κουνάει το δάχτυλο, μια παράσταση που ακροβατεί ανάμεσα στην ποίηση και στον εφιάλτη, μια παράσταση που τόλμησε να ρισκάρει σε πολύ δύσκολες ισορροπίες και κέρδισε το στοίχημα με τεράστια επιτυχία.
Η φράση «Καὶ ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς παράδεισον» προέρχεται από τη «Γένεση» της Παλαιάς Διαθήκης στο σημείο που περιγράφεται η δημιουργία του κόσμου από τον Θεό. «Καὶ ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς παράδεισον» και ο άνθρωπος είναι το τελειότερο ον που έπλασε. «Καὶ ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς παράδεισον» και ο άνθρωπος είναι το ατελέστερο ον που έπλασε.
Είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικό να γράφονται νέα ελληνικά έργα που καταπιάνονται με μια τόσο δύσκολη και επίκαιρη θεματική και μάλιστα να γίνεται εξαιρετική δουλειά στη συγγραφή τους, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της Βαλέριας Δημητριάδου και στο έργο «Και εφύτευσεν ο Θεός παράδεισον». Εάν αυτή είναι η πρώτη της σκηνοθετική απόπειρα, αναμένουμε τις επόμενες με μεγάλη ανυπομονησία, όπως αναμένουμε με μεγάλη προσμονή και ενθουσιασμό και την επόμενη δουλειά των C for Circus.
“Μην είσαι μελαγχολική… Εκτός κι αν αυτό είναι το στιλ σου. Α. Πλάκα-πλάκα δεν έχουμε καμία τέτοιου τύπου. Πώς το ακούς αυτό; Η δεσποινίς Melancholia. Μαύρο φόντο από πίσω… Κανά δάκρυ ίσως ζωγραφισμένο στο πρόσωπο. Ε; Καλό;”
Το θέμα του sex trafficking δεν είναι ένα από τα κοινά θέματα που πραγματεύεται το σύγχρονο ελληνικό θέατρο και οι θεατές δεν έχουν συχνά την ευκαιρία να βιώσουν μια δυνατή παράσταση με τέτοια θεματική. Η παράσταση «Και εφύτευσεν ο Θεός παράδεισον» της Βαλέριας Δημητριάδου με έκανε να σκεφτώ κατά πόσο το θέατρο μπορεί να αλλάξει τον κόσμο και αν, τελικά, αυτό είναι εφικτό. Κατέληξα πως ναι. Το θέατρο μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Όχι από μόνο του, βέβαια. Το θέατρο μπορεί να αλλάξει τους θεατές και εκείνοι με τη σειρά τους μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο. Για αυτό το λόγο έχουμε ανάγκη από τέτοιες ουσιαστικές παραστάσεις. Για αυτό το λόγο θα τις αναζητούμε. Για αυτό το λόγο θα τις στηρίζουμε. Για αυτό το λόγο θα τις θαυμάζουμε. Η παράσταση «Και εφύτευσεν ο Θεός παράδεισον» της Βαλέριας Δημητριάδου είναι μια παράσταση που πραγματικά αξίζει να δείτε.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Καὶ ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς παράδεισον
Σύγχρονο Θέατρο
Κείμενο – Σκηνοθεσία: Βαλέρια Δημητριάδου
Σκηνικά – κοστούμια: Δήμητρα Λιάκουρα
Επιμέλεια κίνησης: Ειρήνη Μακρή
Σχεδιασμός φωτισμού: Μελίνα Μάσχα
Mουσική: Βαλέρια Δημητριάδου
Σχεδιασμός ήχου: Φοίβος Παπαγιάννης
Βοηθός σκηνοθέτριας: Αντριάνα Ανδρέοβιτς
Στίχοι τραγουδιών: Μαρία Ελισάβετ Κοτίνη
Φωτογραφίες – τρέιλερ: Πάτροκλος Σκαφίδας
Γραφιστική επιμέλεια: Indigo creative
Οργάνωση παραγωγής :Πάνος Σκούρας
Εκτέλεση παραγωγής: Παναγιώτης Γαβρέλας, Χρύσα Κοτταράκου
Διεύθυνση παραγωγής: Ελντίνα Παπαναστασίου
Γραφείο τύπου – Επικοινωνία: Μαρία Τσολάκη
Συμπαραγωγή: C for Circus και Olympia Culture
Παίζουν οι (με αλφαβητική σειρά):
Αθηνά Αλεξοπούλου
Βαγγέλης Αμπατζής
Παναγιώτης Γαβρέλας
Κωνσταντίνος Κάππας
Μαρία Κατσανδρή
Χρύσα Κοτταράκου
Νικόλας Παπαδομιχελάκης
Μαρία Προϊστάκη
Αθηνά Σακαλή
Θανάσης Χαλκιάς
Σπύρος Χατζηαγγελάκης