Η Τελευταία Απολογία του Νίκου Κοεμτζή του Βαγγέλη Γέττου
Γράφει η Βίβιαν Μητσάκου
Ήθελα να πεθάνω όρθιος
όπως πεθαίνουν τα δέντρα
Το 1973 ένα ανατριχιαστικό έγκλημα τάραξε την κοινωνία της Ελλάδας. Σε ένα λαϊκό κέντρο στην Κυψέλη ένας θαμώνας δίνει μία παραγγελιά για να χορέψει ένα ζεϊμπέκικο ο αδελφός του. Εδώ θα σημειώσω ότι στα κέντρα την εποχή εκείνη όταν κάποιος έδινε ένα τραγούδι «παραγγελιά» στην ορχήστρα, οι άλλοι θαμώνες κατέβαιναν από την πίστα για να χορέψει μόνος του. Ο άγραφος νόμος δεν τηρήθηκε και δύο θαμώνες-αστυνομικοί ανέβηκαν να χορέψουν και αυτοί. Και το κακό έγινε. Ο Νίκος Κοεμτζής έμεινε στην ιστορία ως ο άνθρωπος που σκότωσε τρεις «για ένα ζεϊμπέκικο». Οι «βεργούλες» έγιναν πασίγνωστες. Ο Νίκος Κοεμτζής δικάστηκε τρεις εις θάνατον αλλά στάθηκε τυχερός, γιατί τότε καταργήθηκε η εκτέλεση της θανατικής ποινής. Αποφυλακίστηκε μετά από πολλά χρόνια.
Πηγαίνοντας κάποιες φορές στα δικαστήρια της Σχολής Ευελπίδων συναντούσα έναν κύριο που πουλούσε ένα βιβλίο. Το ίδιο πρόσωπο συνάντησα σε μια βόλτα μου στο Μοναστηράκι. Ρίχνω μια ματιά στον τίτλο του βιβλίου: «Το μακρύ ζεϊμπέκικο». Κοιτάζω και τον άνθρωπο που το πουλούσε: Ήταν ο Νίκος Κοεμτζής. Αγόρασα το βιβλίο και τον άκουσα να με ευχαριστεί και να με ρωτά αν θέλω να ακούσω την ιστορία του. Δέχτηκα να ακούσω την ιστορία του και εκείνος άρχισε να μου διηγείται τα δύσκολα χρόνια που είχε περάσει και πώς κατέστρεψε μόνος του την ίδια του την ζωή. Ήθελε να πει την ιστορία του με λεπτομέρειες στους ανθρώπους για να μην τον θυμούνται όταν πεθάνει «ως ένα στυγερό, κυνικό φονιά».

Στο Θέατρο Σταθμός παίζεται η παράσταση «Η τελευταία απολογία του Νίκυ Κοεμτζή» του Βαγγέλη Γέττου σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Νικόλαου Μπαλαμώτη με τον Μάρκο Γέττο στον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Μπαίνοντας στο θέατρο στην σκηνή βρίσκεται ένας άνδρας σκυμμένος πάνω σε ένα τραπέζι με βιβλία: μια εικόνα αντιπροσωπευτική για όσους είχαν δει τον Κοεμτζή να πουλά τα βιβλία του.
Ο Κοεμτζής βρέθηκε νεκρός από ανακοπή πάνω στο τραπεζάκι του στο Μοναστηράκι πουλώντας τα βιβλία του. Και τώρα ο συγγραφέας Βαγγέλης Γέττος τον ξαναφέρνει στην ζωή μέσω της γραφής του για να απολογηθεί όχι στους αστυνομικούς και τους δικαστές αλλά στους απλούς, καθημερινούς ανθρώπους. Ο συγγραφέας μάς μεταφέρει σε μία σκοτεινή και δύσκολη εποχή της Ελλάδας: Κατοχή, αντίσταση, εμφύλιος, χούντα. Ο Βαγγέλης Γέττος δεν κρίνει τον ήρωα για το στυγερό έγκλημά του. Δεν επικεντρώνεται καν στο στυγερό έγκλημα. Απλώς εξιστορεί τα γεγονότα της ζωής του αντιήρωα. Ένα κείμενο λιτό και ουσιαστικό που δεν αθωώνει τα εγκλήματα του Κομετζή αλλά ανιχνεύει τις αιτίες που τον οδήγησαν σε αυτά.
Καθημερινά ακούμε στις ειδήσεις για αποτρόπαια εγκλήματα. Τι διαφορετικό έχει το έγκλημα του Κοεμτζή που δεν ξεχάστηκε ποτέ, έγινε κινηματογραφική ταινία και τώρα θεατρική παράσταση; Μήπως το έγκλημα είχε συντελεστεί δεκαετίες νωρίτερα; Και αν ναι, με ποιον τρόπο; Όλα αυτά τα ερωτηματικά προσπαθεί να απαντήσει ο συγγραφέας με ένα λιτό γράψιμο. Πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι βρισκόμαστε σε μία εποχή που στιγματιζόσουν όχι για το τι είσαι εσύ αλλά στιγματιζόσουν για τα «πιστεύω» των γονιών σου και σε πολλές περιπτώσεις και άλλων συγγενών σου. Γινόσουν αυτόματα το μαύρο πρόβατο σε μία κοινωνία που σε θεωρούσε απόβλητό της, σε καταδίωκε και προσπαθούσε να σε αποβάλλει από τους κόλπους της. Έστω και αν ήσουν ένα μικρό παιδί που δεν καταλαβαίνει από κόμματα και πολιτική. Φυσικά θα τονίσω ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα και για κανέναν λόγο να αφαιρέσει την ζωή ενός ανθρώπου όσο αδικημένος και αν αισθάνεται.

Η σκηνοθεσία του Αλέξανδρου Νικόλαου Μπαλαμώτη εστιάζει στην ψυχοσύνθεση του ήρωα και στην άρρηκτη σύνδεσή του με την ιστορία της Ελλάδας.
Τόσο το κείμενο όσο και η σκηνοθεσία μάς δείχνουν ξεκάθαρα ότι η ιστορία του Νίκου Κοεμτζή ούτε ξεκίνησε το βράδυ της 25ης Φεβρουαρίου 1973, πάνω στην πίστα της «Νεράιδας της Αθήνας», στην οδό Αγίου Μελετίου 45 στην Κυψέλη ούτε τελείωσε εκεί.
Τα σκηνικά της Αλέγιας Παπαγεωργίου είναι λιτά και ταυτόχρονα συμβολικά: ένα τραπέζι με βιβλία, μια καρέκλα, κάποια ρούχα, χώματα αλλά και ένας μουσαμάς απλωμένος στο πάτωμα. Ο μουσαμάς θα αποτρέψει τα «αίματα» της ιστορίας να λερώσουν τον σκηνικό χώρο αλλά και την ίδια την ιστορία του Κοεμτζή; Ευφάνταστη επιλογή των σκηνικών και των κοστουμιών.
Οι φωτισμοί του Λάμπρου Παπούλια δημιουργούν μια πολύ ιδιαίτερη ατμόσφαιρα και μας χαρίζουν μοναδικές εικόνες υψηλής αισθητικής, ειδικά στις στιγμές που χρησιμοποιείται ο επιδαπέδιος προβολέας. Την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα της παράστασης συμπληρώνει η μουσική και ο ηχητικός σχεδιασμός του Δημήτρη Χατζηζήση, με τους ραδιοφωνικούς ήχους των ειδήσεων της εποχής.
Την επιμέλεια κίνησης αναλαμβάνει ο Αυγουστίνος Κούμουλος με υπέροχα αποτελέσματα.

Ο Μάρκος Γέττος ενσαρκώνει τον Κοεμτζή και μας χαρίζει μία καθηλωτική ερμηνεία. Ο τρόπος που κινείται επί σκηνής και ο τρόπος που μιλάει συγκλονίζουν τον θεατή και του μεταδίδουν με απόλυτη επιτυχία τον πολύπλευρο χαρακτήρα της ιστορίας του. Με πλήρη έλεγχο των εκφραστικών του μέσων ο Μάρκος Γέττος δεν αφήνει τίποτα στην τύχη: κάθε κίνηση, κάθε έκφραση του προσώπου του, κάθε λέξη είναι μελετημένες και άριστα εκτελεσμένες. Μας μεταδίδει με απόλυτη επιτυχία έναν χαρακτήρα που δεν ζητάει συγχώρεση αλλά ακρόαση, έναν χαρακτήρα που δεν φοβάται να πέσει και να ξανασηκωθεί αμέτρητες φορές. Πρόκειται για μία ερμηνεία που μας εντυπωσίασε.
Γεννιέται κάποιος δολοφόνος ή γίνεται; Μπορεί κάποιος που γεννιέται θύμα να μετατραπεί σε θύτη;
Η παράσταση «Η Τελευταία Απολογία του Νίκου Κοεμτζή» του Βαγγέλη Γέττου δεν είναι μία παράσταση ντοκιμαντερίστικου χαρακτήρα που προσπαθεί να αποτυπώσει με απόλυτη λεπτομέρεια τον Νίκο Κοεμτζή όπως ήταν αλλά μία παράσταση που εμπνέεται από τον μύθο που έχει δημιουργήσει ο συγκεκριμένος άνθρωπος και τα αντικρουόμενα συναισθήματα που προκαλεί και να φτιάξει έναν νέο θεατρικό ήρωα.
«Η Τελευταία Απολογία του Νίκου Κοεμτζή» σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Νικόλαου Μπαλαμώτη στο Θέατρο Σταθμός είναι μια παράσταση που αξίζει την προσοχή σας και που μας μιλάει για τον κύκλο της βίας στην κοινωνία μας. Πρόκειται για μία παράσταση που μας κερδίζει με την ιδιαίτερη ατμόσφαιρά της και την υπέροχη ερμηνεία του Μάρκου Γέττου.
Και θα ρωτάτε τώρα μέσα σας: «Και όσα γενήκανε, ρε Νίκο, γενήκανε στον πάτο που μπλάβιαζες από το πνίξιμο για απάνω που ανάσανες; Στο ανέβας για στο κατέβας;» Αυτό δεν σκέφτεστε; Κι εγώ το σκέφτομαι. Κάνει διαφορά; Έχει σημασία; Δε θόλωσα. Πνίγηκα, σας λέω. Τώρα μπορώ να το πω.

Ταυτότητα Παράστασης
Κείμενο: Βαγγέλης Γέττος
Σκηνοθεσία: Αλέξανδρος Νικόλαος Μπαλαμώτης
Σκηνικό – κοστούμι: Αλέγια Παπαγεωργίου
Μουσική – ηχητικός σχεδιασμός: Δημήτρης Χατζηζήσης
Σχεδιασμός φωτισμών: Λάμπρος Παπούλιας
Επιμέλεια κίνησης: Αυγουστίνος Κούμουλος
Social media: Ideation
Φωτογραφίες: Μάνος Ξηρουχάκης
Υπεύθυνη επικοινωνίας: Ευαγγελία Σκρομπόλα
Teaser-Trailer: Μάκης Ματσούκας, Κωνσταντίνος Καλαβρέζος, Αλέξανδρος Μασμανίδης
Σύμβουλος έρευνας: Φώτης Παλαμιώτης
Εταιρία παραγωγής: The Prodigy Theatre Company
Ερμηνεία: Μάρκος Γέττος
Στο ρόλο του Αστυνομικού ακούγεται ηχογραφημένη η φωνή του Δημήτρη Μηλιώτη.
Παραστάσεις: Έως και 29 Οκτωβρίου, κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00
